Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1839

Schetsen uit de Nederlanden. Door Louis Lax. Uit het Hoogduitsch. Te Dordrecht, bij van Houtrijve en Bredius. 1839. in gr. 8vo. VIII en 239 bl. f 2-40.

Rec. weet niet beter te doen, dan eenige regels af te schrijven uit de voorrede van dit boek; zij zullen kunnen dienen, om de dwaasheid van Schrijver en Vertaler in het licht te stellen. ‘Of de Schrijver,’ zoo spreekt de Vertaler, ‘zijnen verkregenen roem door het onderhavige werk vermeerderen, of liever staande houden zal, betwijselen wij zeer.... Immers het geheel bevat een amalgama van waarheid en dwaling, van kennis en onkunde, van eenzijdigheid en vooroordeel, van scheeve beoordeeling en schijnbaren waarheidszin, in eenen bevalligen stijl geschreven en overdekt met het vernis van luim, geest en humor.’

Er is in dit oordeel veel waars, vooral wat de dwaling, onkunde, eenzijdigheid, bevooroordeeldheid enz. betreft. Het is het oude geschimp op onze Natie, met al de lafheden en zotheden, bewijzen van domheid en moedwillige lasterzucht, waaraan wij in de geschriften van de meeste vreemdelingen over ons gewoon zijn. In het tweede verhaal speelt de jeneverflesch in onze fatsoenlijke kringen reeds bij het ontbijt eene hoofdrol! In het derde, de Toonkunstenaar van Amsterdam, is onze zoogenoemde onvatbaarheid voor alles, wat kunst en smaak is, het afgesleten thema. De brieven over ons land krielen van de grofste leugens, van de onbeschaamdste beschimpingen, Uit de hoogte wordt onze letterkunde, onze kunst beoordeeld, en bijna geen enkele naam zelfs juist gespeld. Iedere bladzijde levert het bewijs, dat de Schrijver van de zaak niets weet, en slechts schrijft, om hier en daar wat geestigs te zeggen, en daardoor zijn boek te doen verkoopen. Nog te weinig bekommert men er zich in Duitschland ook over, of er over Holland waarheid of leugen wordt geschreven.

[p. 584]

Zooveel, wat de dwaasheid en kwade trouw van den Schrijver betreft. Maar wat zal men nu zeggen, van de dwaasheid van Vertaler en Uitgevers, die ons publiek op zulk eenen kost onthalen? Is er dan volstrekt niets meer te vertalen, zoodat men zijne toevlugt moet nemen tot de schotschriften, die vreemdelingen over ons schrijven? Wij beklagen den man, die zijne kostelijken tijd heeft verbeuzeld met al de zottepraat van lax in het Hollandsch over te brengen. Wij beklagen zijnen wansmaak, omdat hij meende, daarmede ons publiek genoegen te geven. Aanstoot, ergernis geeft het boek, niet alleen, omdat wij zien, hoe men in den vreemde zich vermeet ons te beoordeelen, maar ook omdat een Hollander lust kan hebben zulk geschimp op het vaderland te vertalen. Maar.... hij wijst ons op de teregtwijzende aanteekeningen, die onder den tekst zijn gevoegd. Wat raken deze ons? Laat hij ze in Duitschland geven, ons publiek heeft ze niet van noode, en waarlijk ze zijn zoo algemeen en onbeduidend, dat ze gerust achterwege hadden mogen blijven.

Wij kunnen dit boek geen ruim debiet toewenschen, want wij zouden daarmede het gevoel van ergernis en verontwaardiging aan velen toewenschen; zonder deze laat het zich niet lezen. Door schade moge men dan wijzer worden in de keuze van boeken ter vertaling.

De uitvoering doet anders den Uitgevers eere, en is veel te goed voor het boek.