Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1839

De Afgestorvene in Afrika. Ontmoetingen en Opmerkingen op eene Reis door het Fransche wingewest in Noord-Afrika en het Rijk van Tunis. Naar het Hoogduitsch. II Deelen. Te Haarlem, bij de Erven F. Bohn. 1838. In gr. 8vo. 742 Bl. f 7-50.

Hoe men ook over de bedoelingen moge oordeelen, welke medegewerkt hebben om den sedert van den Franschen troon verstooten' karel X tot de verovering van Algiers te bewegen, en over het voortdurend in bezit houden van dit gedeelte van het Noordelijke Afrika door de Franschen, is het niet te ontkennen, dat door het gelukkig slagen van deze onderneming voor de wetenschap de gelegenheid daargesteld is, om naauwkeuriger dan vroeger dit gedeelte der aarde te leeren kennen, en dat er van eene reis door deze landstreek in de tegenwoordige omstandigheden veel belangrijks te verwachten is. Gelijk de Vertaler te regt in zijn Voorberigt aanmerkt, bezit daarenboven dit werk in deszelfs Schrijver eene wezenlijke aanbeveling. Het is toch bekend, dat de Afgestorvene de aangenomen naam is van den beroemden reiziger, Vorst van puckler muskau. Onder dezen naam zijn reeds vroeger werken van denzelfden reiziger in onze taal in het licht verschenen, over het geheel gunstig beoordeeld en met genoegen gelezen. De goede verwachting, welke daardoor bij den Recensent opgewekt was, is ook bij de lezing van dit werk niet te leur gesteld. De vorstelijke reiziger vertrok in het begin van 1835 uit de haven van Toulon naar Algiers, en deelt omtrent die stad en hare oorspronkelijke en Fransche bewoners veelsoortige berigten mede. Ieder, die zich vroegere beschrijvingen van die stad herinnert, zal zich zonderling getroffen gevoelen over de verandering, die aldaar plaats heeft gehad, wanneer hij onder an-

[p. 575]

deren met den Schrijver danspartijen met Fransche galoppades, Fransche hotels, restauraties en schouwburgen bezoekt, en ingeleid wordt in cercles, die meer aan Parijs, dan aan den voormaligen schuilhoek der Barbarijsche zeeroovers zouden doen denken. De reiziger maakt van zijn verblijf te Algiers gebruik, om ook de omliggende streken te bezoeken, en vertrekt vervolgens met eene stoomboot naar Bugia en Bona, en van daar met een Genueesch schip naar Tunis. Gedurende zijn verblijf te Tunis bezoekt hij de overblijfselen van Carthago, en doet vervolgens eene reis door de binnenlanden van Tunis, in welke stad hij aan het einde van het tweede Deel teruggekeerd is. Volgens een naschrift van den Vertaler, heeft de Vorst zijne reis vervolgd door de binnenlanden van Afrika, en heeft men, nu hij van dezen stouten togt behouden is teruggekeerd, ongetwijfeld nieuwe belangrijke mededeelingen van hem te wachten. De Schrijver is sedert lang bekend als een man van uitgebreide kunde en een levendig vernuft, die hetgeen hij zag en hoorde geestig en onderhoudend weet te beschrijven; en die, als een warm vereerder van de schoonheden der natuur, den lezer door zijne landschapstafereelen geheel en al in het verre land weet te verplaatsen. In zijne tegenwoordige reisbeschrijving heeft de Vorst die bekende en aantrekkelijke hoedanigheden niet verloochend. Ofschoon hij hier en daar oudheidkundige aanmerkingen en berigten mededeelt, maakt hij echter daarvan minder zijne hoofdbezigheid, maar beschrijft de door hem bezochte landen in derzelver tegenwoordige gesteldheid. Het kenmerkende van zijn reisverhaal weten wij niet beter voor te stellen, dan met des reizigers eigene woorden, daar hij zijne eigene berigten vergelijkt met die, welke het nieuwe werk van Sir grenville temple over Barbarije bevat, en zegt: ‘Mijne geenszins op volledigheid aanspraak makende aanteekeningen zijn zeer arm aan oude opschriften, terwijl Sir grenville's werk een' geheelen schat daarvan behelst. Daarentegen zijn mijne verhalen, die altijd de vrucht van den indruk des oogenbliks waren, misschien lets rijker in schilderingen van de schoonheden der natuur en van het eigenaardige der bewoners van dit land.’

Daar toch de stijl en wijze van verhalen uit de vroegere werken van den vorstelijken reiziger bekend zijn, zullen wij ons verslag niet buiten noodzaak verlengen door het geven van eenig fragment tot eene proeve.

[p. 576]

Indien wij op het een of ander aanmerkingen zouden te maken gehad hebben, is ons de Vertaler, die zich op eene uitstekende wijze van zijne taak gekweten heeft, telkens door ter zake passende teregtwijzingen voorgekomen.

Het doet ons leed, dat wij van de correctie ditzelfde gunstige getuigenis niet kunnen geven. Zonder met voordacht naar drukfeilen te zoeken, vonden wij: daabrij voor daarbij, genohten voor genoten, waalf voor twaalf, estatistieke voor statistieke, ergens voor nergens, moustiquaires voor mousquitaires, mustieken voor muskieten.