Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1839

Handleiding tot de Geneeskundige Praktijk, door Dr. Ludwig Choulant, Hoogleeraar enz. enz. Uit het Hoogduitsch vertaald door J.C. Gude. Te Utrecht, bij C. van der Post, Jr. 1837. In gr. 8vo. XII, 247 bl. f 2-80.

Dit werk van den genoeg bekenden Hoogleeraar choulant wordt door eene Voorrede voorafgegaan, gedeeltelijk niet zonder bitterheid geschreven. Hoe scherp echter de berispende toon sommigen schijnen moge, hij is niet ongegrond; het is ongelukkig, dat zulken, als hier door den Schrijver gegispt worden, door den tijd het leven van vele menschen zal worden toevertrouwd, en wat zullen deze te wachten hebben, waar het gesteld is geweest gelijk de Schrijver zegt: ‘Gelijk zoo vele leerlingen in de Geneeskunde niet gelooven eenen leiddraad tot hunne studie te behoeven, zoo zullen voorzeker nog meerdere van onze jonge practici naar geene handleiding in hunne praktijk omzien.’

Wij hebben evenwel slechts eene vertaling voor ons. De Voorrede is van den Schrijver des werks, niet van den Vertaler. Deze heeft er zelf niets bijgevoegd. Het ware te wenschen, dat het gezegde alleen toepasselijk op Duitschland kon geacht worden, en dat men er niet bij behoefde te denken: c'est partout comme chez nous.

[p. 461]

Maar is de kring ook eng van degenen, wien het ernst met de kunst is; bij hen zullen pogingen, als die van onzen Schrijver, juist doel treffen. Zij zullen bevorderen, dat het artselijke leven niet alleen uitwendige vruchten drage, maar ook voor het inwendige leven van den Arts. Tot dezen wendt zich de Schrijver door dit geschrift met een bescheiden vertrouwen. Hij worde niet teleurgesteld, en zijne pogingen mogen hem en der menschheid eenen rijken oogst bezorgen!

Wij ontvingen sedert eenigen tijd meerdere werken van dien aard, die, gelijk de Schrijver van zijn eigen werk getuigt, omdat de grenzen niet scherp getrokken kunnen worden, binnen welke men de geneeskundige wetenschap beperken mag, in vorm en aanleg van elkander afwijken, in strekking verschillen.

De Schrijver zegt van zijn werk: ‘Mogt dit boek met al deszelfs gebreken niet als een glinsterende druppel bevonden worden, die, zonder nut en spoedig verdwenen, den grooten vloed der medische literatuur alleen helpt opzwellen, maar als eene donkere, zich gaarne verbergende kern, waarmede het betere als een kristal zich moge vereenigen, voor den bijzonderen Geneesheer niet alleen, maar ook voor de geneeskundige wetenschap en kunst in het algemeen.’ Ondanks het gezwollene en duistere van dezen zin, door de vertaling noch verholpen noch verbeterd, zal niemand dit geschrift als een voorbijgaand, vergankelijk voortbrengsel van den dag beschouwen. Voor zulk een lot wordt het door den wezenlijk belangrijken inhoud gewaarborgd. De hoofdpunten: I. de herkenning der ziekte; II. de behandeling der ziekte; III. de voortgaande behandeling van den zieke; IV. de verdere vorming van den praktischen Geneesheer, zijn in 198 § § wel niet geheel boven bedenkingen, maar doorgaande evenwel zeer wel bearbeid. Zij, voor welke dit boek geschreven is, (Voorrede, bl. V) zullen het niet zonder vrucht lezen, en ook de geoefendste practicus zal hier en daar nog een' nuttigen wenk, een doelmatig gezegde ontmoeten.

[p. 462]

Indien den Schrijver, gelijk hij verzekert, de literatuur, die niet geheel ontbreken mogt, geene gemakkelijke taak was, hij heeft zich evenwel zeer goed van dezelve gekweten, zoo als dit van hem verwacht kon worden. Mogten wij dit ook met ruimte van den Vertaler kunnen zeggen! Zijn werk is niet onder het gewone, onder het alledaagsche fabrijkmatige te tellen, maar hij heeft zich geenszins van den knellenden band van het oorspronkelijke kunnen vrijmaken. Men merkt het gewrongene vooral in de Voorrede en in de Inleiding op. Sommige zinsneden zijn zoo moeijelijk te verstaan, dat zij eene herhaalde lezing vorderen, om wél begrepen te worden. Ook op de keus van woorden vallen hier en daar gegronde aanmerkingen.

Ondanks de gemaakte bedenkingen, is deze Handleiding als doelmatig tot de Geneeskundige Praktijk te beschouwen, en alzoo der aanprijzing wel waardig.

Als een aanhangsel wordt op het einde van dit boek nog gevonden: I. De raad van asklepiades. II. De geneeskracht der Natuur, oorsprong der Geneeskunst. III. Schets eener toekomstige bearbeiding der praktische Geneeskunst.