Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1839

Gelijkenissen van Jezus, verklaard door eene Moeder aan hare Kinderen. Naar het Fransch van Mevr. A. de Savignac, door A. Wassenbergh, Predikant te St. Anna Parochie. Te Leeuwarden, bij L. Schierbeek. 1837. In kl. 8vo. 122 bl. f :-30.

Op den titel van dit boekje staat wel ‘verklaard’, in het Fransch zelfs ‘expliquées et mises à la portée des petits enfans;’ maar gelijk de Eerw. Vertaler met reden zegt, ‘de Gelijkenissen van onzen Heer, die altijd voor de jeugd vele aantrekkelijkheid hebben,’ (ja! maar toch niet allen, zegt Ref., en niet allen zijn even geschikt voor dezelve) ‘worden hier niet zoo zeer verklaard, dan’ (l. als) ‘wel toegepast op verschillende voorvallen in het dagelijksche leven, en menige heilzame vermaning en liefderijke waarschuwing wordt uit dezelve afgeleid ter aankweeking van goede gezindheden en verschillende deugden.’ - Gelijk Ref. den lof van dit laatste aan dit boekje gaarne toekent, zoo rekent hij daarentegen het eerste, het niet genoeg verklaren van de Gelijkenissen, een hoofdgebrek van hetzelve; want zonder verklaring, die sommige althans voor de jeugd wel noodig hebben, kunnen zij niet goed verstaan, en zelfs niet goed toegepast worden. Voorbeelden althans van verkeerde toepassing kan men hier meer dan één vinden. Zoo zal de Gelijkenis van het verloren stuk gelds onder anderen moeten leeren, dat ‘wij ons niet beroemen moeten op deugden, welke wij bezitten, maar zonder ophouden streven naar die, welke ons ontbreken, en dat men hiermede vroegtijdig moet beginnen.’ In die van de arbeiders in den wijngaard zal ‘de voorname leering’ zijn, ‘in de eerste zulke

[p. 459]

Christenen voor te stellen, die zich op hunne deugd verheffen, in de laatste degenen, die gewillig, opregt en nederig den wil van God gehoorzamen.’ In die van het onkruid onder de tarwe ‘wilde onze Heer zijne leerlingen doen opmerken, dat men, het misdrijf van den schuldigen straffende, met de ondeugd tevens de deugd zou kunnen uitrukken, welke op den bodem van het hart van den schuldigsten ontkiemt.’

Het hier gegeven onderwijs is ingekleed in den vorm van verhaaltjes uit het huiselijk leven, waarin eene moeder uit deze of gene bijzonderheid aanleiding neemt, wel eens niet zeer gepast, maar ontijdig, gezocht en als uit de lucht gegrepen, om haren kinderen eene Gelijkenis voor te lezen, of te laten lezen, dezelve nu eens meer, dan eens minder gelukkig op het voorkomende geval toe te passen, en daarover nu eens grondiger, dan eens oppervlakkiger, doorgaans nog al op een' strakken toon, te moraliseren. Papa, die meest uit reizen is, verschijnt maar eens op het tooneel, leest ook eene Gelijkenis voor, en zegt ook wel goede dingen, maar is vrij scherp, en mogt waarlijk, vooral na zoo lange afwezigheid en bij zijne met zooveel vreugde verwachte tehuiskomst, zijne moraal wel wat vriendelijker preken. - In het 15de verhaaltje zijn niet minder dan drie nog al ongelijksoortige Gelijkenissen in 8 bladzijden, waarvan de tekst er 4 beslaat, (men kan dus begrijpen, hoe oppervlakkig!) behandeld. - Het 8ste stukje heeft het slot der Bergrede van jezus, dat eigenlijk geen Gelijkenis, maar eene vergelijking is, ten onderwerpe; maar hoe dit bij eene kleine berispelijkheid van hendrik in het spelen met zijn broertje te pas, of liever te onpas, gebragt kan worden, en hoe de Schrijfster zeggen kan, dat jezus hier spreekt van ‘het geloof, eenige zekere voorwaarde van het eeuwige leven,’ is Rec. onbegrijpelijk. - De drie laatste verhaaltjes, die hier te vinden zijn, behooren ook eigenlijk hier niet; want zij handelen over eenige stukken uit de gemelde Bergrede; maar anders,

[p. 460]

ofschoon er ook wel aanmerkingen op gemaakt konden worden, zijn zij niet het slechtste gedeelte van dit boekje.

In korte woorden, Rec. heeft wel het een en ander goeds in dit boekje gevonden, maar wat zoo wel den vorm als de verklaring van de Gelijkenissen van jezus voor de jeugd aangaat, loopt hij met dit Fransche product niet hoog, en stapt er hiermede van af. Alleen wil hij nog zeggen, dat er ook eene uitgave van bestaat, waarvan papier en druk beter zijn, met vier plaatjes versierd, en op den titel vermeerderd met de woorden: ‘een geschenk voor jonge lieden.’