Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1839

Algemeene Geschiedenis, ingerigt voor jonge lieden, bijzonder voor aankomende en volwassene Meisjes, door J. Nösselt. Naar de vierde, veel vermeerderde en verbeterde Hoogduitsche uitgave vertaald, door Mevr. de Wed. A.B. van Meerten, geb. Schilperoort. Iste Deel. Te Amsterdam, bij G. Portielje. 1836. In gr. 8vo. XXIV en 392 bl. f 3-90.

Dit boek viel Recensent vóór weinige weken het eerst in handen. En hij verwondert zich te moeten vernemen, dat het noch vervolgd, noch, zoo veel hij weet, ergens openbaar beoordeeld is. Om toch niet te spreken van de aanzienlijke lijst van inteekenaars, die hetzelve voorasgaat, noch van den loffelijk bekenden naam der Vertaalster, ware van eene eerste poging tot een opzettelijk onderwijs in de geschiedenis voor meisjes te hopen geweest, dat zij toejuiching en deelneming zou vinden. Hetgeen de Schrijver in zijne Voorrede van de vereischten van zulk een werk en zijne voortgezette pogingen zegt, om aan dezelve te-voldoen, is allezins gegrond en losselijk. En wij zijn het met de Vertaalster eens, dat zulk een boek, waarin veel van het drooge en min behagelijke der geschiedenis wegvalt, nog wel meer lezers, dan juist enkele scholiertjes, verdiende te vinden.

Het is toch een algemeen en natuurlijk begrip, dat de kennis der voornaamste lotgevallen van ons geslacht iederen beschaasden mensch betaamt, - maar niet zoo als dezelve voor den staats- en krijgsman of voor den eigenlijken geleerde beschreven worden, noch ook als eene dorre tabél der duizend-en-ééne gebeurtenissen, omstandigheden, oorlogen en groote mannen, welke de algemeene historie natuurlijk oplevert. Neen, een overzigt van het geheel, met uitvoeriger vermelding van het meest belangrijke en nuttige, in zekeren zin volledig, maar bovenal onderhoudend - dat

[p. 256]

schijnt ons toe de algeheele opgave te zijn, en in dit eerste Deel van nösselt's werk vrij wel bereikt te wezen. Hoezeer de meeste zaken Recensent natuurlijk bekend, ten deele zelfs overbekend waren, las hij ze toch zonder verveling, en somtijds, waar het eigen doel des werks meer bijzonder uitkwam, door uitvoeriger verhaal van hetgeen anders veelal maar aangestipt wordt, met bijzonder genoegen; waartoe ook de vloeijende en doorgaans zuiver Hollandsche stijl het zijne bijdroeg.

Het zou dus waarlijk jammer zijn, zoo dit werk (want het is reeds van 1836) voor onze landgenooten niet ten einde werd gebragt. Waarom zouden de lieve meisjes en zoo vele anderen, die toch niets (althans op verre na zoo graag) dan verhaal lezen, niet ook eens ware ja geheel ware geschiedenis verkiezen? Zonder immers juist laag op de Romans te vallen, bezitten zij toch wel eene zekere dronkenmakende kracht, die hen als de koornbrandewijn tegen het voedzame koorn (der waarheid) over stelt. De laatste ga er niet zoo gemakkelijk in, noch wekke zoo oogenblikkelijken lust op - zeker zal men er zich beter en hoe langer zoo gelukkiger bij bevinden.

‘Maar, hebt gij dan niets op het werk en deszelfs vertaling aan te merken?’ Wat het eerste betreft, de man recenseert zich zelven in het Voorberigt, en sluit ons den mond, waar ook wij alweêr eens zouden denken, dat dit of dat beter anders ware. En ten aanzien van de vertolking, ja, heel enkele Germanismen, hier of daar eene fout in een' naam en dergelijke, waren ligt aan te wijzen; maar eene meer wezenlijke aanmerking zal het misschien geacht worden, dat in de Grieksche namen, zoo van Goden als menschen, beter die schrijfwijze behouden ware, aan welke wij gewoon zijn, en door ons uit het Latijn is ontleend. Elke Hollander, die iets gelezen heeft, al ware het alleen maar van vondel, kent hecuba, maar wie hecabé is, dat moge Joost weten; desgelijks jupiter, minerva en de geheele familie, maar zeus en athene.... wel, het laatste is eene stad. Maar ieder zijn smaak. Het spijt ons voorts, niet opgegeven te zien, uit hoe vele Deelen het werk bestaat - denkelijk drie, want dit behelst de oude geschiedenis - dan zullen wel de middeleeuwen, en eindelijk de hedendaagsche historie volgen.