Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1839

De Hoogeerwaarde Heer C.R.A. van Bommel, Bisschop van Luik, gedaagd voor de Regtbank van het gezond versland. Door Eustache Lefranc. Uit het Fransch, naar den derden Druk. Alom verkrijgbaar. 1838. In gr. 8vo. 144 Bl. f 1-40.

De Heer van bommel, Bisschop van Luik, heeft verleden jaar een Vasten-mandement uitgevaardigd, waarin bij, zonderling genoeg in zulk een stuk, dat tot geheel andere, Christelijk-stichtelijke einden dienen moest, de drie volgende punten aangevoerd heeft: 1. De bekende zaak van wijlen den Bonnschen Hoogleeraar hermes. 2. De beruchte zaak van den Aartsbisschop van Keulen. 3. De Vrijmetselaars. Hierover wordt hij door eenen Katholieken Schrijver, wiens naam waarschijnlijk verdicht is, met de wapenen van scherts en ernst aangevallen. Of hij zich daartegen zal willen en kunnen verdedigen, weten wij niet, en laten wij hem, zoo hij lust heeft, volgaarne over. Zijn tegenspreker, die den vorm van brief gekozen heeft, zegt hem voorzeker geen malsche dingen, zoo wel wat Z.H. Eerw. persoonlijk

[p. 244]

aangaat, als wat, overeenkomstig de vroegere en latere geschiedenis van het Pausdom, tegen het door hem in zijn Mandement, ten aanzien der bovengenoemde punten, gezegde, kan aangevoerd worden. Veel waarheid heeft hij hierin gezegd, die, hoewel overbekend en dikwijls herhaald, den onbepaalden voorstander der Hierarchie en der Pauselijke onseilbaarheid nog wel eens herinnerd mag worden. De manier van voorstellen echter des Schrijvers is wel wat omslagtig, en er wordt wel eens wat te veel bij overhoop gehaald, dat, beknopter en bezadigder voorgesteld, nog meer doel zou getrossen hebben.

De vertaling en de correctie van dit stukje konden hier en daar beter zijn. Onder de druksouten zal zekerlijk te rekenen zijn, dat bl. 66 paplas, lees papias, gezegd wordt in de 11de, lees in de 2de, eeuw geleefd te hebben, en bl. 74, constantinus pogenot, lees pogonatus; maar dat aldaar gelezen wordt, ‘de Bisschop hipponius,’ is misschien den Vertaler te wijten, die waarschijnlijk in het Fransch l'Evêque Hipponiën, of iets dergelijks, heeft gevonden, maar niet op de gedachte gekomen is, dat dit de Bisschop van Hippo in Asrika, namelijk augustinus, beteekende, van wien onmiddellijk te voren gesproken was. - Ons bestek laat niet toe, bij verdere bijzonderheden van dit in zeker opzigt niet onbelangrijke vlugschrift stil te staan.