Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1839

Verhalen uit de vroegste Eeuwen des Christendoms. Door Horace Smith, Esq. Naar het Engelsch. Te Amsterdam, bij J.C. van Kesteren. 1838. In gr. 8vo. 304 Bl. f 2-75.

De oneindige voortreffelijkheid des Christelijken geloofs boven de koude Heidensche wijsbegeerte; de zegepraal van hetzelve over vervolging, beschimping, gevangenis en moordschavot; de zachte deugden des Evangelies, heerlijk uitblinkende boven die zedeloosheid, die de zuster was der zoo hoog geroemde beschaafdheid tijdens de bekendwording des Christendoms; tafereelen van huwelijkstrouw, onbezweken moed en volharding onder onmenschelijke pogingen tot afval, - dit alles, en nog meer, stelden wij ons voor, in deze Verhalen te zullen aantreffen. En wij meenden, dat de titel tot die verwachting aanleiding gaf. Wij hebben echter na de lezing bemerkt, dat de bijvoeging: uit de vroegste Eeuwen des Christendoms, ten aanzien van het eerste der twee hier voorkomende Verhalen, niets meer beteekent, dan de bepaling van den tijd, waarin de geschiedenis verplaatsen moet. Hier toch zijn de hoofdpersonen geene Christenen, maar Joden (Christenen komen er volstrekt niet in voor); de belegering van Jeruzalem door titus en de verwoesting

[p. 219]

van Pompeji door de uitbarsting van den Vesuvius zijn de geschiedkundige daadzaken, waaraan zich eene vrij avontuurlijke geschiedenis vastknoopt. Het tweede Verhaal is uit de Christelijke oudheid ontleend, schoon de bladzijde der kerkelijke Geschiedenis niet zeer gelukkig gekozen is. Althans wij hadden liever iets anders tot grondslag genomen gezien, dan de hevige twisten met de Arianen en het Concilie van Nicea. De geschiedenis is overigens onderhoudend geschreven, schoon het hier evenmin, als in N^o. 1, hapert aan onwaarschijnlijkheden. Homousios, hier gedurig voorkomende, moet homoöusios zijn.

Kortom, op zichzelve zijn deze twee Verhalen juist niet verwerpelijk; maar ze als Verhalen uit de vroegste Eeuwen des Christendoms aan te kondigen, is eene verkeerdheid, ten gevolge waarvan hij, die het werkje dezen titel gaf, het aan zijne handelwijze te wijten heeft, wanneer het boek tegenvalt, aangezien zulks alleen op het tweede, en dan nog slechts ten deele, toepasselijk is.