Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1839

Huwelijkstrouw, of de kracht der vrouwelijke deugd. Een oorspronkelijk Hollandsche Roman. Te Amsterdam, bij S. de Grebber. 1837. In gr. 8vo. 250 Bl. f 2-50.

De Schrijver dezer oorspronkelijke lettervrucht schijnt zelf in de Voorrede te erkennen, dat zij geene aanspraak op volkomenheid kan maken, en, gelijk hij het noemt, in opzigt tot het middelmatige, boven het vele vreemde, dat wij ontvangen, niet uitmunt; maar hij hoopt den Lezer daarvoor vergoeding te verschaffen, doordien dit verhaal, wat de hoofdzaken betreft, op waarheid gegrond, en in strekking godsdienstig is; terwijl men hier, tegenover ongehoorde boosheid, even buitengewone beoefening van huwelijkspligten, ouderliefde, zelfopoffering en andere deugden, gesterkt door een vast vertrouwen op de leiding eener regtvaardige Voorzienigheid, aantreft.

Men houde het ons ten goede, dat wij, zonder nader bewijs, het thema van dit verhaal onmogelijk als waarheid kunnen aannemen. Het ontbreekt wel niet aan voorbeelden van toevallige hervindingen en hereenigingen tusschen sedert lang gescheidene betrekkingen; maar hier loopt zooveel van dien aard zamen, om alles boven wensch en verwachting teregt te doen komen; hier is zooveel onnatuurlijks in de handelwijze van den booswicht, die eene der hoofdrollen speelt, zooveel onwaarschijnlijks in de verrigtingen van andere der handelende personen, dat weinige Lezers anders gelooven zullen, of zij ontvangen het uitvloeisel der pen van eenen Romanschrijver, wiens verbeelding, behoudens het aangemerkte, het niet aan levendigheid ontbreekt, en wiens vernuft de draden zijner verdichting vrij digt ineen weet te weven.

Met de godsdienstige en zedelijke strekking hebben wij vrede; maar wij gelooven echter, dat dezelfde lessen van vertrou-

[p. 41]

wen op de Voorzienigheid, dezelfde leer, hoe het goede beloond, het kwade gestraft, langdurig gemis niet zelden dubbel vergoed wordt, ruim zooveel ingang zou vinden, wanneer dit een en ander niet in een verhaal ware ingeweven, dat zoo geringe waarschijnlijkheid bezit.

Lezers en Lezeressen, die, bij het opvatten van een boek, benieuwd zijn, hoe alles af zal loopen, wie deze en gene toch wel zijn zou, of die niet mogelijk de zoon of de dochter van dezen is; die verder op eene reeks van verrassende ontmoetingen en ontdekkingen, op verhalen van moord en vergiftiging, van schaking, opsluiting, brandstichting en het redden van gesluijerde onbekenden, op uitingen van schrik, afkeer en verontwaardiging, op uitroepteekens en gedachtenstrepen verlekkerd zijn, - dezulken kunnen wij dit werkje met volle ruimte aanbevelen.

Jammer, dat taal en correctie op vele plaatsen zoo verwaarloosd zijn; dat men hier o.a. telkens onvermerkt, verschuldigdheid en soortgelijke niet gangbare woorden aantreft; dat hier en daar woorden groot kapitaal gedrukt zijn, die slechts de gewone letter vereischten, en omgekeerd; dat de Schrijver zich onlogische uitdrukkingen heeft laten ontvallen als deze, bl. 182: ‘In de besluiteloosheid is spoedig een besluit gemaakt,’ waardoor bedoeld zal worden, dat in dringend gevaar spoedig een besluit is genomen; dat men Londen in November 1813 reeds van verblindend gazlicht voorzien vindt; dat, eindelijk, bl. 145, in het midden, een gedeelte van den zin is uitgevallen, waardoor deze geheel onverstaanbaar wordt. Maar, wat zeggen wij: jammer! Lezers van de beschrevene soort zien immers niet op zulke kleinigheden!

't Is Recensent, of hij dit boek reeds vroeger, zonder het gesteendrukt vignet, en met den naam van een' anderen Uitgever op den titel, gezien heeft. Het jaartal 1835 onder de Voorrede bevestigt hem in deze meening. Denkelijk is het toen niet in commissie verzonden.