Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1839

Rosemunda Clifford. Treurspel, door Hendrik Kuyper, Gtz.
Et l'amour criminel rend toujours malheureux.
Voltaire.
Te Hoorn, bij Gebr. Vermande. 1838. In gr. 8vo. XVI en 96 Bl. f 1-20.

De Heer kuyper geeft in zijn uitvoerig Voorberigt, hetwelk de geschiedenis bevat van alles, wat hij voor het tooneel heeft bearbeid, (!) de aanleiding op, die hem tot het bewerken van dit Treurspel heeft bewogen. Het was, om aan eene verdienstelijke Actrice, die intusschen vóór de uitgave het tooneel schijnt te hebben verlaten, eene voor hare talenten geschikte rol aan te bieden. Rec. vond zich bij het lezen van dit Voorberigt teleurgesteld, toen hij zag, dat hier slechts eene vertaling van een stuk van den Franschen Dichter bonnechose werd gegeven, terwijl de titel een oorspronkelijk Treurspel scheen te beloven.

In hoeverre rosemunda clifford voor de talenten der bedoelde Actrice geschikt is, kan Rec. niet beoordeelen, en het eenige, wat hij doen kan, is, zijn gevoelen over de kunstwaarde van het stuk en van de vertaling te zeggen. Over geen van beiden is echter zijn oordeel zeer gunstig. Het onderwerp is zeker, als stof voor een Treurspel, niet ongepast; maar of hetzelve niet op eene betere wijze te behandelen ware geweest, is eene andere vraag. Het is waar, dat bonnechose de eenheid der daad heeft bewaard in de minnarij van hendrik II met rosemunda; maar het geheel wekt toch geene genoegzame belangstelling. De oorzaak daarvan moet, naar het oordeel van Rec., daarin gezocht worden, dat er geene vastheid in het plan van het

[p. 37]

stuk bestaat. De bedoelde minnarij is hier geene eigenlijke daad, waarover het Treurspel handelt. Eleonora, de beleedigde Koningin, is de handelende persoon; maar juist in haar karakter is eene ongelijkheid, die het belang vermindert. Ondanks datgene, wat de Heer kuyper zegt over de kieschheid van bonnechose ten aanzien van rosemunda, blijkt het toch genoegzaam, dat zij niets anders is dan 's Konings bijzit, en het belang verdeelt zich op eene onaangename wijze. Eleonora is en blijft de beleedigde, en is daarbij toch degene, wier daad afschuw moet opwekken. Dat laat zich niet gemakkelijk vereenigen. Zij is niet slecht genoeg, om ons de beleediging, die zij heeft ondergaan, te doen vergeten. Hare gramschap is in het oog des lezers billijk, ofschoon hij hare wraakzucht hoogelijk afkeurt. Als zij rosemunda in het vierde bedrijf vergeest en tot de vlugt behulpzaam is, moet hij haar prijzen, en voelt zich teleurgesteld, als hij ziet, hoe spoedig zij weder van plan verandert. Het groote gebrek is, dat geen der personen genoegzaam hoofdpersoon is, en dat de belangstelling niet met ieder bedrijf klimt, maar van tijd tot tijd verflaauwt. Clifford is goed geteekend. Rosemunda is zeker het zwakke, ligtgeloovige meisje, zoo als de Vertaler zegt; maar het hindert toch, dat zij niet eerder en dieper hare schuld gevoelt. Over het geheel loopt Rec. dus niet hoog met den gang van het stuk; hoewel hij gaarne erkent, dat er goede, zelfs fraaije tooneelen in worden gevonden, die zeker werking bij de vertooning zullen doen.

Wat nu de vertaling betreft, en dus het werk van den Heer kuyper, over het algemeen blijkt het, dat de Vertaler gewoon is verzen te maken en zekere gemakkelijkheid van uitdrukking heeft. Maar met dat al laten zijne verzen toch veel te wenschen overig. Zij zijn niet genoeg beschaafd, en te dikwijls dragen zij blijken, dat maat en rijm meer dan banden, dat zij kluisters zijn geworden. Er is ook eene te groote eentoonigheid in den versbouw. Rec. wil deze aanmerkingen door eenige voorbeelden staven. De Heer kuyper doe er zijn voordeel mede!

Bl. 14.

Die Hendrik, die gemaal, die vorst, waarop mijne oogen,
Vol trots, in vroegren tijd met wellust mogten bogen.

Wie heeft ooit van bogende oogen gehoord?

[p. 38]

Bl. 17.		De dienst mijns stems!!
Bl. 20.	Zoo 't waar is, dat zijn hart van 't pad des echts verdwaalde.

Welk eene vreemde beeldspraak! Even zonderling is bl. 30:

Nooit kon mijn hart het plan tot eene misdaad baren.

of hoe plat, bl. 31:

Gij, Edgar, kent mijn hart. Zoo 't onbedachtzaam streeft
Naar ijdle wenschen, 'k weet, het uwe dat vergeeft.

en bl. 44:	Wie of die vrouw toch zij.
bl. 51:	Eischt ge ik hem verwijdren moet?

of bl. 76:

Van dit noodlottig schoon, der droefheid ras ten buit,
Wischt ieder oogenblik iets van zijn luister uit.

zijn voorbeelden van slechte constructie.

Dit zijn slechts weinige bewijzen van gebrekkige versificatie, die met vele zouden kunnen vermeerderd worden, b.v. de verkeerde toon op de eigennamen; nu eens staat er , dan weder . Eene enkele maal is de elisie verwaarloosd, op eene andere misplaatst.

Rec. acht deze vertaling dus geene groote aanwinst voor onze Letterkunde.