Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1838

Proeve ter verklaring van de gezigtkundige waarneming, voorkomende in N^o. XI van dit tijdschrift. Door H.A. Callenfels, Med. Doct. te Oostburg.

De waarneming is deze: ‘Wanneer een wagentrein een' naauwen, donkeren, onderaardschen gang doorgaat, en er uit den remorqueur eene gloeijende kool valt, die voor eenige oogenblikken den gang verlicht, dan schijnt het rijtuig, waarop men zich bevindt, zich even snel achteruit te bewegen, als het zich wezenlijk voorwaarts beweegt.’

De gloeijende kool, die op den bodem des gangs ligt en haar licht verspreidt, gaat onder den wagentrein door, van voren naar achteren. De schaduwen en lichtstrepen aan de wanden en aan het gewelf van den gang, die door de snelle beweging als in elkander smelten, moeten dus over de hoofden der reizigers van achteren naar voren gaan, en wel langs den wand des gangs, met verdubbelde snelheid van die der rijtuigen. Deze schaduwen ziet men voor zich uitloopen, en daardoor moet het toeschijnen, dat men zelf achterwaarts bewogen wordt: even hetzelfde heeft plaats, als een sneller zeilend schip ons op zee voorbijvaart. Ik heb nooit een' stoomwagen anders dan afgebeeld gezien, en heb er nog veel minder mede door onderaardsche gewelven gereden; maar ik houd mij verzekerd, dat men dit zinbedrog niet zou bespeuren, als men onder zich naar den bodem konde zien: even

[p. 731]

min zou dit plaats grijpen, als de gang door eene aan het gewelf hangende Engelsche lamp verlicht wierde; maar dan zou men het op den bodem kunnen waarnemen. Dat de ziel een juist denkbeeld van de ware rigting der voorwerpen heeft, schoon het beeld derzelven zich omgekeerd op het netvliet des oogs teekent, heeft eenen anderen grond, en is in vele oude en nieuwe werken verklaard.