Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1838

Maria Theresia en de kleine soldaat.

‘Eert uwen vader en uwe moeder, en het zal u wèl gaan op aarde!’ De waarheid dezer Goddelijke belofte heeft de wakkere vukassovich, tot zijn geluk en tot aanmoedigende leer voor anderen, aan zichzelven ondervonden.

Keizerin maria theresia was eene ware moeder voor haar volk. Geene inrigting van weldadigheid of wetenschap ontsnapte hare steeds wakende, liefderlijke zorg. Zoo bezocht zij, onder anderen, meer dan eenmaal in het jaar, de Militaire Akademie te Weenen, waarin grootendeels zonen van arme en verdienstelijke Officieren op Keizerlijke kosten voor den krijgstand opgevoed en daartoe op eene voorbeeldige wijs gevormd en onderwezen werden. Met teedere deelne-

[p. 201]

ming deed zij steeds onderzoek naar den toestand dezer inrigting, naar de betrekkingen der kweekelingen, en naar derzelver gedrag. ‘Wie van mijne lieve zonen,’ vroeg zij eens weder aan den waardigen bestuurder der Akademie, ‘gedraagt zich wel het best?’ - ‘Uwe Majesteit,’ antwoordde deze, ‘zij zijn allen goed, allen uwe genadige zorgen waardig; maar de jonge vukassovich is de beste van allen.’ Zoo prees de bestuurder, zoo prezen alle leermeesters den wakkeren jongeling.

‘Niet de eerste maal is het, dat ik den lof van dezen jongman hoor,’ ging de edele Vorstin voort, en zag daarbij den Dalmatiër, die eerbiedig en blozend voor haar stond, met vriendelijke blikken aan. ‘Ik zou wel eens willen zien, of hij ook goed schermen kan; laat hem de floret eens opnemen.’

Zoo onkrijgshaftig en bedeesd als de jongeling te voren voor de Keizerin gestaan had, zoo ernstig was zijn gezigt, zoo vurig zijne schitterende oogen, zoo fier en vast zijne houding, toen hij zich tot den strijd bereid had. Hij was van de overwinning zeker, en al zijne medescholieren, hoe forsch en vaardig ook, lieten weldra, door zijne kracht en behendigheid bedwongen, na eenige vruchtelooze pogingen, hunne schermdegens zinken.

De goede Keizerin had aan de vlugheid en schoone houding van den jongeling een zigtbaar welbehagen. ‘Kom hier, kleine soldaat,’ zeide zij, terwijl zij hem 12 dukaten in de hand drukte, ‘daar hebt gij eene gratis-gage; verschaf u daarmede, na een zoo heet gevecht, het een of ander vermaak.’

De knaap viel voor de goede Vorstin op de knie; maar zij gebood hem op te staan, en reikte hem de hand om te kussen.

Na verloop eener week reed de Keizerin andermaal bij het gesticht aan. Zij deed zich den jongen vukassovich wederom voorstellen, en vroeg, welk vergenoegen hij zich met het hem gegeven geld verschaft had. Op deze vraag werd hij verlegen, en het antwoord bleef hem in de keel steken.

‘Hebt gij het geld misschien verspeeld, of waaraan anders is het besteed geworden?’ zeî de Vorstin snel en met min of meer verdonkerden blik. - ‘Ik heb het aan mijnen armen vader gezonden,’ hernam de jongeling bescheiden. -

[p. 202]

‘Wie is uw vader?’ - ‘Hij was Luitenant in uwer Majesteits dienst, heeft zijn afscheid genomen, en leeft, zonder pensioen, hoogst kommerlijk in Dalmatië. Ik dacht, aan het liefderijke oogmerk, waarmede mij deze genadige gift verleend werd, niet beter te kunnen voldoen, en van uwer Majesteits goedheid geen gepaster gebruik te kunnen maken, dan dezelve tot ondersteuning van mijnen vader aan te wenden; want dit was het grootste vermaak, dat ik mij daarmede verschaffen kon.’

‘Gij zijt een beste jongen,’ zeî de Keizerin met aandoening. ‘Men brenge pen, papier en inkt; en gij, ga zitten en schrijf!’

Met een kloppend hart deed de jonge vukassovich, wat de Keizerin hem bevolen had. Toen hij gezeten was, dicteerde zij:

‘Liefste Vader! Den brief, dien ik u thans schrijve, dicteert mij de Keizerin. Mijne vlijt, mijn gedrag, en vooral mijne kinderlijke liefde en dankbaarheid jegens u, mijn vader, hebben de Landsvorstin zoo wèl bevallen, dat gij van dit oogenblik af een jaarlijksch pensioen van 500 florijnen bekomen zult, en ik zoo even weder een geschenk van 24 dukaten ontvang.’

Men verbeelde zich de blijdschap van den goeden vukassovich! Het schrift van dezen vreugdebrief was wel het minst vaste en het slechtste, dat hij in zijn gansche leven geschreven had; ook was het papier nat van zijne tranen.

Op deze wijs ontving dankbaarheid en kinderlijke liefde haar loon; maar nog veel grooter was het loon, hetwelk de toekomst bragt. Vukassovich trad, bij het verlaten der Akademie, als Officier in de armee, steeg van rang tot rang, en deed in onderscheidene oorlogen, welke onder de regering van maria theresia en derzelver opvolgers gevoerd werden, de gewigtigste diensten. Hij bragt het tot den rang van Luitenant-Veldmaarschalk, eene der hoogste waardigheden in de Oostenrijksche krijgsdienst.

Groot is de zegen, welke op goede, dankbare zonen rust.