Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1838

Liederen van Anakreon en Saffo. Uit het oorspronkelijke in Nederduitsche verzen gevolgd, met Aanteekeningen, benevens eenige losse Dichtstukjes. Door J.T. Büser, gepensioneerd Officier en Griffier bij het Vredegeregt in het kanton Hasselt. Te Zwolle, bij J.J. Tijl. 1836. In kl. 8vo. 153 Bl. f 1-25.
Oden van Anakreon. Door J.J.L. ten Kate en S.J. van

[p. 681]

den Bergh. Te Groningen, bij W. van Boekeren. 1837. In 12mo. 96 Bl. f 1-25.

Rec. voegt deze beide vertalingen van den bevalligen Dichter anakreon bijeen, om ze eenigzins in hare onderscheidene waarde te doen kennen. Die van den Heer büser kwam hem eerst onlangs in handen; zij had anders eene vroegere aankondiging verdiend.

Het uiterlijke dezer beide boekjes verschilt niet minder dan het innerlijke. De vertaling van den Heer büser is door den Uitgever in een zeer onbehagelijk kleed gestoken; papier, druk en letter hebben niets bevalligs. De Heer van boekeren heeft gezorgd, dat een fraai en net voorkomen den lezer uitlokte; de anakreon, bij hem uitgegeven, verschijnt gelijk het den zanger van liefde en wijn betaamt, en het boekje is regt geschikt, om, als geschenk, der jeugdige schoone te worden aangeboden.

Wat de bewerking der beide boekskens betreft, zij is niet minder verschillend. De Heer büser wilde eene getrouwe vertaling geven, met het Grieksch te vergelijken; de Heeren ten kate en van den bergh gaven meer eene navolging; bij den eersten vinden wij de woorden van anakreon, bij de laatsten zijne gedachten weder. Hij, wien het te doen is, om juist te weten, wat anakreon gezegd heeft, leze büser; wie bevallige Hollandsche verzen in den trant en met de denkbeelden van den Griekschen Zanger verlangt, neme de andere vertaling. Getrouwheid is aan büser niet te ontzeggen, en hij wint het daarin verre van zijne mededingers. Dat zien wij reeds aan de kortheid van zijne liederen, en eene vergelijking doet ons zien, dat hij den zin soms beter gevat heeft. B.v. Od. VIII aan het slot heeft van den bergh den geest van anakreon niet uitgedrukt:

'k Zocht dus, door dien droom bedrogen,

Gantsch alleen, ter prooie aan smart,

Weder rust in morpheus' armen

Voor mijn leden en mijn hart.

Deze omschrijving van het Grieksche:

μεμονωμενός δ᾽ὁ τλήμων
πάλιν ἤθελον καθεύδειν

[p. 682]

is niet gelukkig; en schoon de verzen van büser gebrekkig zijn, hij heeft des Dichters bedoeling met den laatsen regel beter gevat, wanneer hij zegt:

'k Wenschte intusschen, na 't ontwaken,
Nogmaals zulk een droom te smaken.

Datzelfde geldt ook van de elfde Ode, waar de vertaling van büser verre de voorkeur verdient.

Maar wat wij bij hem missen, het is de bevalligheid, de zangerigheid, de losheid der versmaat, waarin niet de minste schoonheid van anakreon's liederen bestaat. Het is eene overzetting; maar bij de lezing gevoelt men dit ook, gevoelt men, dat de maker niet zoo geheel meester is van het werktuigelijke der kunst, en ons daardoor wel anakreon, maar niet in al zijne bevalligheid, teruggeeft. Zijne zoetvloeijendheid heeft hij verloren.

Anders is dit in het tweede bundeltje. De Heeren van den bergh en ten kate zijn er oneindig beter in geslaagd, om bevallige, liefelijke, vloeijende verzen te geven; en vooral de Oden, door den laatstgenoemden bewerkt, hebben eene gemakkelijkheid en zoetvloeijendheid van versificatie, die bewijzen, hoezeer de jeugdige Dichter de taal meester is. Beide volgen zij het voorbeeld van bilderdijk, die, als hij vertaalde, meer navolgde, dan zich om de juiste woorden bekommerde. Het eenige, wat wij op ten kate, wiens stukjes ons toeschijnen verre de voorkeur te verdienen, zouden aanmerken, is, dat hij in sommige Oden eenen te hoogen toon heeft aangeslagen, en van de kunstelooze eenvoudigheid van den Griekschen zanger wat verre is afgeweken, hetgeen Rec. bijzonder trof in zijn Lenteliedtjen, hoeveel schilderachtigs er overigens dikwijls in zijne gekozene woorden is. Het ademt niet genoeg den geest van het oorspronkelijke. Maar ondanks deze aanmerking stelt Rec. dit bundeltje hoog, en wenscht, dat het bevallige boekje in veler handen moge komen. Niemand, die smaak heeft, zal zich beklagen het gekocht te hebben.

Gaarne deelt Rec. eene kleine proeve mede, en kiest daartoe de veertigste Ode, zeker niet de ongelukkigste van des Heeren büser's vertalingen, maar waarin toch ook de meerderheid van ten kate's dichterlijk talent zich openbaart. De vertaling van büser luidt aldus:

[p. 683]

 

Amor werd eens door een bijtje,

 

't Welk zich in een roos bevond,

 

Als hij argloos bloemen gaârde,

 

In zijn vingerspits gewond.

 

Raadloos nu de handen wringend,

 

Kermde en snikte 't jongske luid;

 

En naar schoone Cypris ijlend,

 

Barstte hij, dus klagend, uit:

 

Moeder, ach, ik ben verloren,

 

'k Ben verloren en verkwijn,

 

En ik sterf van bittre pijn,

 

Want een kleine draak met vleugels

 

(Bijtje noemt men haar op 't land)

 

Schoot zijn angel in mijn hand.

 

Doch zij zeide: Baart u de angel

 

Van een bij zoo groot een smart,

 

Amor, denk, hoe hij moet lijden,

 

Wien uw pijl treft in het hart!

Over het algemeen zijn deze verzen vrij goed, ofschoon men tweemaal een' slependen regel mist. Maar bevalliger is toch de vertaling van ten kate:

Amor wilde een roosje plukken

In Cythere's bloemenhof,

Toen op eens een honigbietjen,

In heur blaadtjens neergedoken, hem den donzen vinger trof.

't Knaapjen, door de smart gefolterd,

Barstte los in luid geween,

En terwijl een vloed van traantjens

Langs zijn bleeke koontjens daauwde, vloog hij naar Cythere heen.

‘Moeder,’ riep hij, ‘'k ben verloren!

Red mij op mijn jammerklacht;

Ach, een kleine slang met vleugels,

Door den landman bie geheeten, heeft me een wonde toegebracht.’

Cytherea kuste 't wichtjen:

‘Voelt ge,’ sprak zij, ‘zulk een smart

Enkel door eens bietjens angel,

Denk dan eens, wat pijn zij lijden, die ge uw flitsen jaagt in 't hart.’

[p. 684]

In zijne losse Dichtstukjes had de Heer büser zich niet aan orfeus moeten wagen, na da costa's heerlijk stuk: Eurydice.