Verhaal van de Verhuizing der Evangelischen uit het Zillerdal naar Silezië. Op de plaatsen zelve, en uit echte bescheiden opgemaakt door G.F.H. Rheinwald, Hoogleeraar in de Godgeleerdheid aan de Akademie te Bonn. Naar den vierden druk uit het Hoogduitsch vertaald. Te Amsterdam, bij J. Müller. 1838. In gr. 8vo. XII en 85 Bl. f 1-20.
De verhuizing van 400 Tirolers uit het Ziller-dal naar Silezië, die ter zake huns vrijen Evangelischen geloofs de Roomschkatholieke Kerk en hun Vaderland verlaten hebben, eene geschiedenis, die in der tijd ook onder ons door de nieuwspapieren bekend geworden is, wordt in deze bladen door den Hoogleeraar rheinwald omstandiger beschreven. De Vertaler laat niet ongepast, gevolgd naar een stukje van Prof. schultze te Gotha, eene vergelijking voorafgaan tusschen de ruim eene eeuw geledene verdrijving der Salzburgers en deze half gedwongene, half vrijwillige landverlating der Ziller-dalers, om de overeenkomst en het verschil tusschen beide aan te wijzen: wanneer hij echter meent, dat de minder algemeene deelneming in deze laatste tegen onzen leeftijd getuigt, kan Rec. hem niet zoo onbepaald bijvallen: de omstandigheden van tijden en personen, waarvan hij zelf melding maakt, waren in beide gevallen zoo verbazend verschillend, dat zij onmogelijk beide eene even gelijke belangstelling konden te weeg brengen.
De Schrijver bepaalt zich bij vier hoofdpunten: 1. De vroegere geschiedenis der Evangelischen in het Ziller-dal. 2. Hunne buitenlandsche betrekkingen. 3. Hunne verhuizing. 4. Hunne vestiging in Silezië. In een Aanhangsel deelt hij oorspronkelijke brieven van eenige weinigen hunner, van 1831 tot 1837, mede. - Buiten de algemeen bekende, hebben wij niet zeer vele belangrijke nieuwe hoofdzaken aangetroffen; maar men heeft nu een aaneengeschakeld overzigt van het geheel. Bijzonder naauwkeurig onderzoek naar de oorzaken, waaruit de verandering in de godsdienstige denkwijze dier Ziller-dalers voortgekomen is, of andere pragmatische beschouwingen over het gebeurde, hebben wij mede niet ge-
Auteursrechtvrij