Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1838

[p. 621]

Opstanding en Onsterfelijkheid. Leerredenen over het vijftiende Hoofdstuk van Paulus eersten Brief aan de Korintheren, door R.W. van Rossum, Predikant bij de Hervormde Gemeente te Alphen aan den Rijn. 's Gravenhage, bij J. Kips, J. Hz. 1837. In gr. 8vo. 145 Bl. f 2-:

Belangrijk en niet gemakkelijk is het onderwerp, dat de Heer van rossum in zeven Leerredenen behandeld heeft, welker opschriften de volgende zijn: I. Herinnering van Paulus aan zijne prediking over Jezus Christus en over deszelfs dood en opstanding. I kor. XV:I-II. - II. Het ongerijmde der twijfeling aan de zekerheid van de opstanding der dooden, uit de waarheid van Christus opstanding bewezen. I kor. XV: 12-18. - III. Christus de hersteller van des menschen gelukstaat en de Koning van het Godsrijk. I kor. XV: 19-28. - IV. Nadere bewijzen voor de waarheid der leer aangaande de opstanding der dooden. I kor. XV: 29-34. - V. Hoe zullen de dooden opgewekt worden, en met welk ligchaam zullen zij in het nieuwe leven verschijnen? I kor. XV:35-42^a. - VI. Het verschil tusschen de menschelijke ligchamen zoo als zij nu zijn en zoo als zij bij de opstanding wezen zullen. I kor. XV:42^b-50. - VII. Het ophouden van alle sterfelijkheid, en de volkomene gelukzaligheid des menschdoms. I kor. XV:51-58.

De titels der eerste en der vierde Leerrede drukken het onderwerp niet kenmerkend genoeg uit, en zelfs in de verklaring der eerste wordt niet aangewezen, wat eigenlijk het oogmerk dezer inleiding van des Apostels rede is.

Ziet men nu op het doorgaans volgen van goede Uitleggers van den tekst, op de hier voorkomende gezonde denkwijze, en op de stichtelijke bedoeling van den Schrijver, dan zullen deze Leerredenen met nut kunnen gelezen worden; maar voor het overige staan zij niet boven het gewone peil van de meeste niet gedrukte Leerrede-

[p. 622]

nen. Wilde Rec. dezelve voorts allen aan eene naauwkeurige kritiek onderwerpen, dan zou hij nog al het een en ander op te merken hebben. Evenwel zou hij het dan daaronder niet rekenen, wanneer hij in de uitlegging van deze of gene plaats met den Schrijver eenigzins verschilde; ook niet, wanneer hij de voorstelling van deze of gene bijzonderheid des toekomenden levens voor zichzelven minder waarschijnlijk achtte, want het zou toch eindigen met de erkentenis: ‘Het is nog niet geopenbaard, wat wij zijn zullen.’ Doch wanneer hij rekenschap zou willen geven, hoe hij den ganschen aanleg dezer Leerredenen bevonden heeft, dan zou hij b.v. moeten zeggen: Van inleidingen maakt deze Prediker weinig of geen werk, want hij heeft er of in het geheel geene, of zij zijn niet belangrijk, niet inleidend genoeg. - De verdeeling is altijd dezelfde, hoewel met andere woorden, namelijk: 1. den tekst verklaren, 2. de hoofdzaken, daarin vervat, nader ontwikkelen, 3. eene of andere leering daaruit afleiden; hetwelk niet alleen eentoonig is, maar ook het bij velen niet genoeg opgemerkte nadeel heeft, dat men met dat nader ontwikkelen onlogisch is, en tweemaal hetzelfde met andere woorden en met uitbreiding zegt. - De verklaring is wel eenvoudig, duidelijk, zonder veel omhaal van geleerdheid, en dit is prijselijk; maar zij is ook doorgaans droog en oppervlakkig, en somtijds (gelijk in de reeds genoemde eerste, en alzoo ook in de derde Leerrede) den zamenhang en de bedoeling van het geheel niet genoeg aanwijzende. - Zoo is er ook, vooral in het derde stuk, niet zelden gebrek aan eenheid, zoowel in betrekking tot de geheele Leerrede, als tot de bijzondere deelen van dezelve onderling. Somtijds is dit gedeelte ook vrij kort en droog, en loopt in twee of drie bladzijden af. Rec. wil hiermede de manier des Schrijvers, welke die van kort prediken schijnt te zijn, geenszins afkeuren, te meer, daar hij meent, dat er nog dikwijls veel te lang gepredikt wordt; maar de voor spreker en hoorder gewenschte kortheid moet toch aan zaken of stijl geen aan-

[p. 623]

merkelijk nadeel toebrengen. - De stijl, eindelijk, onderscheidt zich meer door zekere sierlijke uitweidingen, hier of daar aangebragt, dan door eene doorgaande zorgvuldige bewerking, kracht, of aangenaamheid. - Hoezeer dus Rec. gaarne wenscht, dat de Christelijke bedoeling dezes Predikers moge bereikt worden, bejammert hij het nogtans, dat de behandeling van zulk een belangrijk en waarlijk niet alledaagsch onderwerp zich door geene grootere voortreffelijkheid aanbeveelt, en geen gunstiger resultaat, als bijdrage tot de Kanselwelsprekendheid, oplevert.