Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1838

Practisch onderrigt over de verschillende wijzen van de borst te onderzoeken. Over het onderzoek der borst door middel van het gehoor, van klopping, van schokking, van het opleggen der hand, en van meting; door M. Eus. Corbin, Medec. (Medic.) Doctor, enz. Uit het Fransch vrij vertaald door J.A. van Oort, Officier van Gezondheid der tweede klasse bij de Armee. Te Leeuwarden, bij L. Schierbeek. 1837. In gr. 8vo. 56 Bl. f :-60.

De Heer van oort deelt, ten aanzien van het onderzoek der borst, in eene door hem genoemde vrije vertaling, onzen landgenooten het onderrigt van den Franschen Geneesheer corbin mede. Volgens hetgeen reeds op den titel te lezen staat, bepalen de nasporingen van Dr. corbin zich bij het onderzoek door middel van het gehoor, bl. 1-41; door klopping, bl. 42-47; door de aanwending der hand, bl. 47-50; door schokking, bl. 50, 51; door meting, bl. 52-56. De Schrijver zegt in de korte Voorrede, welke dit onderrigt voorafgaat: ‘Ik heb in een klein bestek, al hetgeen te dezen opzigte noodig is te weten, in deze weinige bladzijden vereenigd.’ (Men kan niet ontkennen, dat de Schrijver er naar getracht heeft.) ‘Ik heb mij bevlijtigd duidelijk te zijn; want dit toch is de eerste wet voor iemand, welke wil onderwijzen.’ (Indien de Schrijver in het oorspronkelijke wezenlijk duidelijk is, zoo heeft de Vertaler hem, door zijne vrije vertaling, dit voorregt ontnomen. Men kan zich hiervan

[p. 462]

op meer dan ééne bladzijde overtuigen.) Hij vervolgt verder: ‘en ik hoop geslaagd en geloof ook, in weerwil mijner kortheid, vrij volledig te zijn. Ik verhaal niets nieuws of gewaagds; er komt hier niets voor, dan hetgeen wel bekend en over het algemeen aangenomen is.’ Wat de kortheid betreft, moet men den Schrijver toestemmen, dat hij geslaagd is; wat de volledigheid aangaat, ontbreekt er veel aan, want het is er nog verre af, dit onderwerp als zóó toegelicht te kunnen houden, dat een zoo kort onderrigt voldoende is, ten zij men dit werkje als eene soort van Tabel zoude willen beschouwen, wanneer die van radciborski veel verkieslijker is. Het kan, vergeleken met dat van radciborski, williams, ook met dat van Dr. buchner, onlangs in het Nederduitsch geschreven, (om van geene vroegere te spreken) den toets geenszins doorstaan. Men kan het, over 't algemeen, voor eene gewaagde onderneming houden, de Geneeskundigen door kleine boekjes te willen verlichten, in den trant vooral zoo als franklin dit deed. De Heer corbin heeft te dezen zich van eene voor hem niet gunstige vergelijking bediend, door zich op franklin te beroepen, wiens geschriften eene geheel andere strekking hebben. Indien zijn arbeid voor zijne ambtsbroeders, en door deze aan de menschheid, niet geheel en al nutteloos is, had die evenwel gerust onvertaald kunnen blijven voor de kunstbroeders hier te lande; te meer, omdat vertaling, correctie enz. met zulk eene onachtzaamheid bezorgd zijn, dat dit voortbrengsel der drukpers tot geene eer verstrekken kan, onder anderen, bl. 16, aedomateuzen voor oedemateuzen, bl. 38, hoogtens voor hoogstens enz.

Wat het oordeel van den Schrijver over de aanwending van het oor bij de bestudering der borstziekten betreft, gaat hij, anderen berispende, zelf veel te verre, wanneer hij het onderzoek door middel van het gehoor eene der grootste aanwinsten der Geneeskunde noemt, en ook wanneer hij zegt: door het gehoor heeft men in

[p. 463]

sommige gevallen zulke duidelijke en naauwkeurige teekenen verkregen, als bij heelkundige ziekten door middel van het gezigt zouden kunnen ontwaard worden. Gelukkig dingt de Schrijver op deze weidsche lofspraak spoedig nog al een en ander af (bl. 21 en 40.) Elk hulpmiddel ter bevordering van de erkenning van ziekten (diagnosis) is als eene gewigtige bijdrage in het algemeen te achten. Men zij echter op zijne hoede, met zulke hulpmiddelen niet hooger te loopen, dan zij werkelijk verdienen, uit vrees, dat men, de vroegere nu geringer achtende, er toe zoude kunnen komen die te verzuimen. Het aanleggen van het oor onder den oksel is, ondanks den Schrijver, niet zoo gemakkelijk te bewerkstelligen. Daarlatende het onaangename der onmiddellijke aanraking door het oor van den Geneeskundige met de borst van den lijder, zoo is het Rec. zeer dikwijls voorgekomen, dat juist het hoorwerktuig door zijn' vorm de meeste opheldering geeft. Ook meent hij opgemerkt te hebben, dat de aanwending van dit werktuig over een of ander kleedingstuk het vrije gehoor belemmert. Waar men naauwkeurig wenscht te hooren, behoort het hoorwerktuig onmiddellijk tegen de bloote borst gezet te worden. Zoo is mede aan vele bedenkingen onderhevig het geopperde bl. 4: ‘met welke vaardigheid het eens goed geplaatste (?) oor, gedurende den tijd, die tusschen iedere ademhaling verloopt, over de borst kan glijden; zoodat er geene ademhaling kan verloren gaan, en men in eene minuut twintig plaatsen onderzoeken.’ Doch genoeg wat de aanmerkingen betreft, om tevens door dit proefje den stijl te leeren kennen.