Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1838

Over de Zelfbesmetting en de overige wijzen, waarop men zich in het voldoen der Geslachtsdrift kan te buiten gaan. Door Dr. L. Deslandes. Naar de oorspronkelijke uitgave en de Hoogduitsche vertaling van Dr. J.N. Schenck. Te Utrecht, bij C. van der Post, Jr. In gr. 8vo. 290 Bl. f 2-40.

De Vertaler van dit werk, die goedgevonden heeft zich niet te noemen, weidt in zijne korte Voorrede nog al uit over de groote veranderingen, sedert eenige jaren in de wijze van beschouwing der geneeskundige wetenschappen gekomen. Niemand zal hem tegenspreken, dat de oogpunten binnen eenig tijdsverloop veranderen kunnen; of de verandering van standpunt evenwel steeds zulke gewenschte gevolgen heeft, als men daarvan verwacht, is eene andere vraag. Zoo kan tot dusverre het voordeel, uit de waarnemingen en stellingen van gall over dit onderwerp ontleend, nog zeer in twijfel getrokken worden. De stellingen en waarnemingen van gall, hoe gewigtig zij schijnen, zijn nog te weinig bewezen, om van eenige belangrijke toepassing te worden. Zij hebben nog te weinig den toets der ondervinding doorgestaan, om reeds met vrucht op dezelve te bouwen. Hiermede willen wij echter op de betrekkelijke waarde van dit werk niets afdingen. Het worde slechts, om de vermelde redenen, niet op een te hoog standpunt geplaatst tegenover verdienstelijke werken over hetzelfde onderwerp van vroegeren tijd. Wat het doel betreft, het schijnt drieledig te wezen. Voor kunstoefenaren geschreven, zal het ook voor die met de opvoeding zich bezig houden kunnen dienen; eindelijk zal het ook nut kunnen stichten bij jonge lieden, die, aan het bedoelde kwaad schuldig geworden, dit boek al of niet toevallig in handen krijgen. Omtrent dit laatste punt heerscht vooral verschil van ge-

[p. 327]

voelen. Wanneer Rec. eene aanwijzing van het kwaad, om enkelen de oogen te openen, doelmatig houdt, zoo rangschikt hij zich evenwel onder de genen, die boeken, van inhoud als het onderhavige, voor schadelijk houdt, wanneer zij tevens de strekking zullen hebben, den leek eensdeels tot waarschuwing, anderdeels tot leiddraad of ter onderrigting te dienen. Wat heeft de leek overigens b.v. aan de anders belangrijke lijkopeningen, gelijk men onder anderen vindt bl. 105? Wat verstaat hij van asthma, ziekten van het hart en der groote vaten, bl. 133? van polijpachtige stolling van bloed binnen het hart, bl. 134? wat al verder van cirsocele en varicocele, bl. 181? De redeneringen over het verband tusschen de kleine hersenen onder anderen (bl. 208 env.) en de genitalia, - wie zal deze verstaan, dan die reeds diep in de geheimen der wetenschap is ingewijd, en met ontleed- en natuurkundige kennis is toegerust? Werken van zulk eenen stempel, uit het geneeskundige standpunt geschreven, behooren niet in handen te komen van die geene Geneeskundigen zijn. Geschriften, die tegen het kwaad niet slechts waarschuwen, maar raden en helpen willen, behooren eene geheel andere strekking te hebben, om nut te stichten. Rec. herinnert zich hier, uit zijnen vroegeren leeftijd, een reeds grootendeels vergeten en niet genoeg gewaardeerd boek, Sophia's Reize, door wijlen den menschkundigen hermes geschreven.

Wat het onderhavige werk betreft, het komt ons wél voor. Het wordt in twee Hoofddeelen gesplitst. Eerste gedeelte: gevolgen van de bovenmatige bevrediging der geslachtsdrift. - Tweede gedeelte: voorschriften ter voorkoming en behandeling van dezelve. Beide behelzen vele wetenswaardige en hoogstbelangrijke zaken, welke echter, op weinige uitzonderingen na, meer van eenen geneeskundigen dan gemengden inhoud zijn. De Schrijver heeft voor Geneeskundigen een niet onbelangrijk werk zamengesteld; deze zullen het niet onvoldaan over vele mededeelingen ter zijde leggen; voor eene al-

[p. 328]

gemeene aanprijzing, als die van den Vertaler is, achten wij het minder geschikt.

De vertaling is naar het oorspronkelijke en eene Hoogduitsche vertaling bewerkt. Tot eene vergelijking ontbreekt het Rec. aan gelegenheid. De vertaling laat zich doorgaans nog al vloeijend lezen; hier en daar zou men evenwel zeggen, dat de Hoogduitsche meer dan het oorspronkelijk Fransch gevolgd is.