Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1837

Gieren-conversatie.

Vele beoefenaars der natuurlijke historie zijn van gevoelen, dat de dieren, welke wij gewoon zijn als stom of sprakeloos te beschouwen, inderdaad het vermogen bezitten, om elkander hunne gedachten mede te deelen. Dat zij in staat zijn, algemeene gewaarwordingen te kennen te geven, is onbetwistbaar; elk wezen, dat uit eigen wil geluid kan geven, heeft eene verschillende stembuiging voor genoegen en voor smart. De jagthond verwittigt zijne makkers wanneer hij het wild ruikt. De hen lokt hare kiekens door kloeken, en wanneer hun gevaar dreigt, waarschuwt zij hen door haar geschreeuw.

De vogelen hebben de grootste verscheidenheid van stemveranderingen; eene verscheidenheid, zoo rijk, dat zij bijna genoegzaam schijnt, om eene volledige spraak te vormen, toereikend voor al de behoeften van een leven, dat door het instinkt geregeld wordt en weinig vatbaar is voor verandering of verbetering. Op het gekweel en het geschreeuw der vogelen is de nieuwsgierigheid of het bijgeloof in alle-tijden oplettend geweest. Menigeen heeft de taal van het pluimgedierte bestudeerd, en sommigen hebben zich beroemd, haar te verstaan.

Bekwaamheid of zelfvertrouwen in het uitleggen dier boschgesprekken heeft men gewoonlijk het meest gevonden onder de wijsgeeren van het Oosten; een gedeelte der aarde, waar de kalmte der lucht en de zachtheid der saizoenen den beoefenaar dier studie veroorloven, een groot gedeelte van het jaar in bosschen en waranden door te brengen. Doch hetgeen in het eene land door begunstigende omstandigheden mogelijk wordt, kan misschien in een ander uitvoerlijk worden door bijzondere vlijt.

Een herder in Boheme had zich, door langdurig verblijf

[p. 431]

in de wouden, de kunst verworven, om de stemmen der vogelen te verstaan; althans hij vertelt met veel ernst en vertrouwen eene historie, over welker geloofwaardigheid wij de geleerden moeten laten beslissen.

‘Toen ik eens,’ dus spreekt hij, ‘in de holte eener rots mijne schapen zat gade te slaan, die in het dal graasden, hoorde ik twee gieren bij afwisseling op den top van den rotsheuvel schreeuwen. Beide stemmen klonken ernstig, en schenen als over het een of ander te raadplegen.

Mijne nieuwsgierigheid behield de overhand over mijne zorg voor de kudde. Langzaam en in het diepste stilzwijgen klouterde ik van rots op rots, tot dat ik eene kloof vond, waar ik zitten kon zonder te ontrusten of ontrust te worden.

Spoedig bemerkte ik, dat mijne moeite zich wel beloond zou zien, want op eene naakte uitstekende punt der rots zat eene oude gier met hare jongen bij zich, welke zij in de kunsten van het gierenleven onderwees, en bezig was door deze laatste les tot hun afscheid en vertrek naar afgelegene bergen en hemelstreken voor te bereiden.

“Mijne kinderen,” sprak de gier, “gij zult mijn onderrigt te minder behoeven, daar gij zoo lang mijn voorbeeld voor oogen gehad hebt; gij hebt mij het hoen van de hoeve, de lamprei uit het bosch en het geitebokje uit de weide zien wegvoeren; gij weet, hoe uwe klaauwen in uwe prooi te slaan, en, met dezelve beladen, uw evenwigt onder het vliegen te bewaren: maar gij herinnert u, dat er nog smakelijker spijs is, dan dit alles; menigmaal heb ik u op menschenvleesch onthaald.” - “Zeg ons, waar de mensch te vinden is, en waaraan wij hem kennen kunnen; zijn vleesch is zeker het voedsel, dat de natuur voor de gieren bestemd heeft. Waarom hebt gij nooit nog een mensch in uwe klaauwen naar ons nest gebragt?” - “Hij is ons te plomp en te zwaar,” zeî de moeder; “vinden wij een mensch, dan is al, wat wij doen kunnen, het vleesch van zijn ligchaam te scheuren en de beenderen op den grond te laten liggen.” - “Maar, als de mensch dan zoo groot is,” hernamen de jongen, “hoe doodt gij hem dan? Gij vreest voor wolf en beer, hoe komt het dan, dat de gieren sterker zijn dan de mensch? Kan hij zich nog minder verweren dan de schapen?” - “Wij zijn zoo sterk niet als de mensch, en nu en dan twijfel ik zelfs, of wij wel zoo verstandig zijn. Ook zouden de gieren zelden zijn vleesch tot hunne spijs kunnen maken, zoo niet de natuur, die hem tot ons gebruik bestemd heeft, hem eene zonderlinge woestheid had in het hart gestort, welke ik in geen ander wezen, dat op aarde zijn voedsel vindt, bemerkt heb. Menigmaal gebeurt het, dat twee kudden menschen elkander ontmoeten en de aarde van gedruisch doen daveren, terwijl zij de lucht met vuur en rook vervullen. Zoodra gij zulk een gebulder verneemt en vuur langs den grond ziet voortschieten, zoo haast u, zoo snel gij vliegen kunt, daarheen, want zeker zijn er de menschen

[p. 432]

bezig elkander te vernielen; gij zult alsdan den grond rookende van bloed en met lijken bedekt vinden, van welke vele reeds verminkt en vaneen gereten zijn, tot meerder gemak voor de gieren.” - “Maar, als de menschen dan hunne prooi gedood hebben,” zeî een der leerlingen, “waarom eten zij die dan niet op? Heeft de wolf een schaap gedood, dan duldt hij niet, dat de gier het aanroert, vóór hij zelf zijn bekomst heeft. De mensch is immers ook eene soort van wolf?” - “De mensch,” hernam de moeder, “is het eenige beest, hetgeen doodt, wat het niet verslindt; en het is juist deze hoedanigheid, die hem tot den weldoener van ons geslacht maakt.” - “Maar, zoo de mensch onze prooi voor ons slagt, en die voor ons gebruik laat liggen,” vroeg het jong, “wat behoeven wij ons dan moeite te geven, om zelven buit voor ons te vangen?” - “Omdat,” gaf de moeder ten antwoord, “de menschen somwijlen langen tijd stil in hunne holen blijven. Bejaarde gieren zullen u waarschuwen, wanneer gij hunne bewegingen moet gadeslaan. Zoodra gij menschen in eenen grooten hoop bij elkander ziet, zich bewegende gelijk eene vlugt ooijevaars of ganzen, dan kunt gij u verzekerd houden, dat zij op de jagt zijn, en dat gij u binnen kort op menschenbloed vergasten kunt.” - “Maar al evenwel,” hervatte het jong weder, “zou ik gaarne willen weten, waarom zij toch elkander om hals brengen; ik voor mij zou nooit kunnen dooden, wat ik niet eten kon.” - “Kind,” zeî de moeder, “dit is eene vraag, die ik u niet beantwoorden kan, schoon ik voor den schrandersten vogel van dit gebergte doorga. Toen ik nog jong was, bezocht ik menigmaal het nest van een' ouden gier, die op de Carpathische rotsen woonde; hij had veel in de wereld opgemerkt; hij kende rondom zijne woning, in alle rigtingen, de plaatsen, waar prooi te vinden was, zoo ver als de sterkste wieken, tusschen het op- en ondergaan der zomerzon, eenen vogel dragen kunnen; jaar uit jaar in had hij zich met het ingewand der menschen gevoed. Zijne meening was, dat de menschen slechts den schijn van dierlijk leven hebben, maar dat het inderdaad planten zijn, die zich bewegen kunnen; en dat, even als de takken van de eikenboomen door den stormwind tegen elkander geslingerd worden, opdat de zwijnen zich met de vallende eikels zouden kunnen mesten, even zoo de menschen, door de eene of andere onbegrijpelijke magt, tegen elkander worden gedreven, tot dat zij hunne beweegkracht verliezen, opdat er spijs moge komen voor de gieren. Anderen meenen onder deze kwaadaardige schepselen iets bemerkt te hebben, dat naar kunst en orde gelijkt, en vogels, die naderbij hen zweven, willen weten, dat er onder elke kudde één is, die bevelen aan de overigen geeft, en die meer bijzonder zich verlustigt in een geweldig bloedbad. Wat het wezen mag, dat hem op zulk eenen voorrang regt geeft, weten wij niet: zelden is hij de grootste of de vlugste; maar door zijne drift en vlijt toont hij, meer dan eenig ander, een gierenvriend te zijn.”