Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1837

De Zwitsersche Robinson Crusoë, of de met Vrouw en Kinderen gestrande Zwitsersche Predikant. Een Verhaal tot opscherping van het denkvermogen en vorming van het hart. Uit het Hoogduitsch van J.R. Wijsz. II Deelen. Tweede Druk. Met Platen en Vignetten. Te Amsterdam, bij P.R. Otto. In kl. 8vo. Te zamen 674 Bl. f 4-80.

Wie kent het ‘boek van Robinson Crusoë’ niet? Want onder dien naïven titel hoorden wij er dikwijls van gewagen, zoowel door hen, bij wie het lezen juist geene alledaagsche bezigheid is, als door kinderen. Beide soorten van lezers vinden zich gewoonlijk geboeid door de zeldzame avonturen van den eenzamen eilandbewoner; en het is inderdaad belangrijk, als in een' spiegel vertoond te zien, hoe de nood 's menschen geest- en zielskrachten ontwikkelt, en hoe zijn vernuft door het gevaar wordt opgescherpt. Men vindt misschien daarom den Robinson Crusoë in de meest gelezene Europesche talen. Zelfs herinnert Rec. zich van de dagen zijner jeugd, dat hij eenen Robinson in het Latijn gelezen, en daaruit geleerd heeft, dat erwten-doppen in de spraak der oude Romeinen: pisa explodere, een geweer laden: sclopetum complere, en thee-drinken: aquam calidam theae succo infectam sorbere heeten moet.

[p. 675]

Rec., die, zoo als uit het gezegde blijkt, zich over eene tamelijke bekendheid met Robinson verblijden mag, zette zich ook tot de lezing van dezen Zwitserschen, en wil gaarne met alle bescheidenheid zijn oordeel daarover aan het Publiek mededeelen.

Men heeft hier het dagboek van eenen Zwitserschen Predikant, die met zijne vrouw en vier kinderen naar een ander werelddeel trok, en, na schipbreuk geleden te hebben, alléén met zijn gezin in een vreemd en onbekend gewest aanlandde, waar zij, gedeeltelijk door hetgeen zij van het schip dadelijk medenamen en achtervolgens van daar haalden, en gedeeltelijk door hetgeen de vruchtbare grond hun opleverde, het leven onderhielden. Het dagboek beslaat een jaar tijds, en is in vele opzigten belangrijk. Om de kennis der natuurlijke historie bij jonge lieden op eene onderhoudende wijze te bevorderen, om hun de gronden van natuur- en werktuigkunde te leeren, is het allezins geschikt. Ook wordt geene gelegenheid verzuimd, om op het zedelijk en godsdienstig gevoel te werken; en waarlijk treffend is, wat in het Iste Deel, bl. 234, bij gelegenheid van het Bijbellezen op den eersten Zondag van hun verblijf in het vreemde land, gezegd wordt.

De uitvoering verdient lof; doch bij eenen volgenden druk, dien het werkje wel waardig is, hopen wij, dat de drukfouten verbeterd en de Germanismen geweerd zullen worden. Overigens onthouden wij ons van aanmerkingen, die te maken zouden zijn, maar door de waarlijk nuttige en zedelijke strekking van het werkje rijkelijk worden opgewogen.