Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1837

[p. 594]

Tweede viertal Leerredenen, door D.T. Huët, Predikant bij de Walsche Gemeente te Rotterdam. Te Rotterdam, bij Mensing en van Westreenen. 1836. In gr. 8vo. IX en 163 bl. f 1-70.

Ofschoon het eerste viertal Leerredenen, door den Heer huët in 1830 uitgegeven, den steller dezes verslags niet in handen gekomen is, ontving hij nogtans dit tweede met goede verwachting, daar hij den Schrijver, onder anderen uit deszelfs Voorrede voor het Werk van messchaert, Inhoud en wezen des Christendoms, als een' wel en helder denkend Godgeleerde had leeren kennen; en in deze verwachting is hij door deze Leerredenen en haar Voorberigt, dat in denzelfden geest is, over het geheel niet te leur gesteld. Hij zou wel kunnen beginnen met aan te merken, dat zij hem als Leerredenen veel te lang voorkomen, en (gelijk vroegere Beoordeelaars gezegd hebben) over 't geheel meer geschikt, om gelezen, dan om gehoord te worden; maar de Schrijver schijnt dit zelf gedeeltelijk toe te stemmen, door te erkennen, dat zij in dezen vorm voor de mondelinge voordragt niet gediend hebben. Over zulk uitdijen van Leerredenen, door nadere bewerking, zou Ref. nu voor zichzelven wel eenigzins anders denken, dan de Schrijver, en liever Leerredenen lezen, die, zonder vermenging der genera styli, haren oorspronkelijken en eigenaardigen vorm geheel behouden hebben; maar ieder zijne verkiezing en vrijheid, althans indien het geleverde door inhoud en wijze van voorstelling zoo nuttig zijn kan, als dat van den Heer huët.

Het groote onderwerp dezer Leerredenen is christus, en wel uit de vier volgende oogpunten beschouwd, als de Getuige der waarheid (joh. XVIII:37^b.), als Gods hoogste Openbaring (joh. XIV:8, 9), als de godvruchtige Lijder (joh. XVIII:11^b.), als de Heer van levenden en dooden (rom. XIV:7-9). - Christus is de Getuige der godsdienstige waarheid geweest,

[p. 595]

door dat Hij ze in het zuiverste licht gesteld, - op haren Goddelijken oorsprong gewezen, - zich daartoe bevoegd betoond, - ze in zichzelven aanschouwelijk gemaakt heeft. Dat Hij hiertoe in de wereld kwam, was gepast, d.i. der Godheid waardig, - voor de ongenoegzaamheid van den mensch noodig, - bijzonder dat Hij hiertoe als Gods Zoon in de wereld kwam. Het hoofdbeginsel van jezus' echte leerlingen moet dus zijn waarheidsliefde; - hunne heerschende gezindheid, eene eerbiedige erkentenis van zijn gezag. Zietdaar den hoofdzakelijken en belangrijken inhoud der eerste Leerrede! - Christus is Gods hoogste Openbaring geweest, als het beeld van Gods heiligheid, - wijsheid, - magt - en goedheid. Deze overtuiging kan en moet ons genoeg zijn voor onze kennis en vereering van God, - voor ons vertrouwen op Hem, - voor ons verlangen naar zijne gemeenschap (dit laatste is wat duister uitgedrukt; de Schrijver bedoelt de hemelsche gelukzaligheid). Wij leeren er uit, dat men christus kennen moet, om in Hem den Vader te zien, en dus, waarin deze kennis bestaat, - hoe wij dezelve verkrijgen kunnen, - welke hare vruchten zijn. Dit wordt in de tweede Leerrede voorgesteld. - Christus is de godvruchtige Lijder geweest; want de gedachte aan God was bij Hem onder zijn lijden steeds de eerste, - krachtvol en zieldoordringend, - hoogstredelijk. Deze gedachte stond in zulke betrekking tot zijn lijden, dat Hij het beschouwde, als door God over Hem beschikt, - God zich in het lijden als Vader voorstelde, - het beschouwde in betrekking tot zijne bestemming. Deze gedachte had bij Hem ten gevolge eene vrijwillige onderwerping aan Gods bestel, - kalmte en moed, - onwankelbaar vertrouwen. Dit is in de derde Leerrede vervat, welke zich onderscheidt door eene dubbele inleiding, over het volmaakte karakter van jezus, en over de gedachte aan God, hetwelk Ref., als te zeer overladende, minder goed te keuren acht; - maar gunstiger, door bij elk der opgenoemde deelen

[p. 596]

eene korte practische vermaning of opmerking te voegen. - Christus is de Heer van levenden en dooden: dit heeft Hij daardoor verworven, dat Hij gestorven en weder levend geworden is: noch leven noch dood kan ons derhalve aan zijne heerschappij onttrekken: dus zijn levenden en dooden één. Wij mogen uit dien hoofde niet naar eigen lust en neiging ons leven gebruiken en onze daden inrigten. - Den Heere te leven en te sterven, is onze bestemming en onze zaligheid. - Indien wij voor Hem leven, mogen wij geloovig op Hem vertrouwen, - met blijmoedigheid de toekomst tegengaan, - moeten wij waakzaam volharden. Dit behelst de vierde Leerrede, in welker tekst het Ref. voorkomt, dat het den Heer leven en sterven niet is, dat dit van zijnen wil afhangt, maar, volgens den zamenhang en den aard der zaak, voor zijne zaak en als in zijne dienst; dat er door het heerschen over levenden en dooden, dat hier aan christus toegeschreven wordt, niet een zeker algemeen bestuur, maar, volgens dien zelfden zamenhang, zijne beoordeeling van het menschdom in het toekomende leven bedoeld wordt; en houdt men dit onder het oog, dan zal men de zedelijke heerschappij des verheerlijkten Zaligmakers, door den invloed zijner leer, niet zoo ligt met de algemeene en bijzondere Godsregering verwarren, waartoe velen vervallen, en hetwelk ook hier niet overal even duidelijk onderscheiden is.

Men ziet dus uit de bovenstaande korte opgave des inhouds dezer stukken, dat zij een zeer goed geheel met elkander uitmaken, en in elk derzelve de eenheid doorgaans goed bewaard en met verscheidenheid uitgevoerd is; dat zij ook doorgaans in eene geleidelijke orde geschreven zijn, gelijk zij zich tevens door duidelijkheid van stijl aanbevelen. Voor het overige zal elk redelijk en waarheidlievend Christen hierin met genoegen het werk van eenen Man vinden, die (gelijk hij in het Voorberigt hoofdzakelijk zegt) ‘niet behoort tot hen, die aan den mensch alle kracht tot het goede, en aan de

[p. 597]

rede alle geschiktheid tot godsdienstig onderzoek ontzeggen; noch tot hen, die wanen, dat kerkelijk gezag reeds onherroepelijk vastgesteld zou hebben, wat al of niet Christelijke waarheid is; en even min tot hen, die de uitspraken der rede boven de leeringen van Gods woord verheffen; maar die in eerbied voor Goddelijke Openbaring en H. Schrift, in geloof aan jezus Goddelijke zending, en in hooge verwachting van het Christendom voor het menschdom, voor niemand verklaart te wijken.’