Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1837

De Egoïst. Een Verhaal uit de tegenwoordige Eeuw. Door C. Spindler. Uit het Hoogduitsch. II Deelen. Te Amsterdam, bij C.L. Schleijer. In gr. 8vo. 511 Bl. f 5-50.

Dit boek heet in het oorspronkelijke Boa-Constrictor. Schrikte de Vertaler voor dien ontzettenden titel, zoodat hij daarvoor Egoïst koos, dan heeft hij - immers naar den inhoud van het boek - eene allerongelukkigste keus gedaan; want wij kunnen toch niet gelooven, dat hij Boa-Constrictor door Egoïst zal hebben willen vertalen, of dat hij eenig verband tusschen den Boa-Constrictor en den Egoïst voorondersteld heeft. Egoïsten zijn meest alle menschen, en moeten zulks, in zekere opzigten, zijn; ofschoon ieder zijn eigen manteltje heeft, waarmede hij zijn egoïsme vrij knapjes weet te bedekken. Maar daarom is een Egoïst nog geen uitvaagsel van de menschheid, geen laaghartig moordenaar, geen koelbloedig verwoester van het geluk zijner medemenschen, zoo als die george, welke hier de hoofdrol speelt, en die door

[p. 537]

spindler met den Boa-Constrictor bedoeld wordt. Doch de gepastheid of ongepastheid van den veranderden titel daargelaten, over het boek zelv' hebben wij iets meer te zeggen.

Toen in Frankrijk de ultra-romantieken, met name victor hugo, sue, janin, dumas en anderen, in hunne romans en tooneelstukken - wie herinnert zich hier niet een le Roi s'amuse, Lucrèce Borgia, Han d'Islande, Atar Gull, La Vigue de Koat-Ven enz. enz.? - eenen toon aansloegen, die den niet geheel verbeesten mensch de haren te berge deed rijzen, was het wel te verwachten, dat die toon elders - Gode zij dank, niet in ons vaderland! - weerklank zoude vinden; want de imitatores servum pecus (het ras van slaafsche naäpers) zijn nog niet uitgestorven; en dit kon dan ook wel inzonderheid van zulke Romanschrijvers te gemoet worden gezien, die, in zichzelve geen fonds genoeg bezittende, om iets waarlijk goeds en deugdelijks te leveren, doorgaans op de leest van anderen moesten schoeijen. Maar een spindler, die door zijn' Jood, en vooral door zijn' Jezuit getoond heeft, wat hij als Romanschrijver kan, moest zich zoo ver niet vernederen, om van anderen datgene te borgen, wat hij zelf in staat is veel beter te leveren. Intusschen, het ligt er toe! Wij hebben thans van spindler eenen roman à la sue en consorten; eenen roman, vol van de gemeenste schurkerijen en gruwelijkste misdaden, waarvan de lezing walging en afgrijzen moet verwekken.

Zullen wij onze lezers met den inhoud bekend maken? Uit eenige weinige trekken kent men hem. - George, een jong koopman, beminde een jong, rijk, Engelsch meisje (eugenia) en werd door haar weder bemind. Zij zwoeren elkander eeuwige trouw, doch wegens zijne niet zeer gunstige financiéle omstandigheden kon hij haar niet huwen, en begaf zich, om zijn fortuin te maken, naar Indië, waar hij eenen rijken planter (descharpes) door vergift vermoordde, en, na nog meer wandaden, naar Europa terugkeerde. - Hier begint de roman. George heckdey is teruggekeerd. Eugenia heeft intusschen, gedurende zijne afwezigheid, eenen anderen persoon gehuwd, en wel den vriend van george's jeugd, leopold, die echter niets van eugenia's en george's voormalige betrekkingen weet. Ofschoon nu george zich sedert vijftien jaren niet heeft laten zien, en al dien tijd met eene Mulattin (diana) geleefd heeft, welke hij zelfs als zijne matres

[p. 538]

naar Europa heeft medegebragt, vordert hij echter, dat eugenia hem getrouw had moeten blijven, en wil zich nu aan haar wreken. Dat doet hij op eene echt-duivelsche wijs, namelijk daardoor, dat hij twist tusschen haar en haren echtgenoot zaait, dat hij leopold aan zijne Mulattin koppelt, en hem vervolgens tot allerlei ondeugden, tot bigamie, ja zelfs tot gemeenen diefstal verleidt; voorts nog daardoor, dat hij leopold's dochter wellustige lagen legt, haren bruidegom, een' jongeling van een edel karakter, door eenen laaghartigen medestander laat doodschieten, en zich zelf aan haar als minnaar opdringt, doch, de toestemming harer moeder niet kunnende verkrijgen, haar diets maakt, dat hij haar vader is, ten gevolge waarvan het ongelukkige meisje, hetwelk hij wezenlijk liefde had weten in te boezemen, ten laatste eene zelfmoordenares wordt en zich verdrinkt; terwijl hij eindelijk de maat zijner gruweldaden daardoor vol meet, dat ook leopold's onschuldige zoon (rudolf) van diefstal beschuldigd en eerloos verklaard wordt. Na aldus een gelukkig huisgezin diep ongelukkig gemaakt te hebben, blijft hij alleen over, en keert naar Indië terug; naar de kusten, zegt de Schrijver, waar de scharpes' geest onder tamarinden ronddoolt, en diana's dreigende stem (ook deze Mulattin had hij vermoord) uit elken palmboom in het oor haars moordenaars kermt.

Ziedaar nu de Boa-Constrictor, of, zoo als hij bij ons moet heeten, de Egoïst! - Dat spindler zulk een boek schreef, mag, om de hierboven aangevoerde reden, verwondering baren; dat hij ten zijnent eenen uitgever voor zulk een boek vond, baart ons minder verwondering, daar wij weten, wat er niet al in Duitschland gedrukt wordt; maar dat er in ons land van zulk een boek eene vertaling verschijnt; dat een anders achtenswaardig boekhandelaar met zulke waar speculeert - dit, wij bekennen het, bedroeft ons; en wij moeten wenschen, dat het eene mislukte speculatie moge zijn, opdat noch hij, noch andere uitgevers immer verleid worden, om dergelijke producten aan ons letterlievend publiek te leveren.

De vertaling is redelijk wel, doch riekt hier en daar wat sterk Germaansch. Onbevangenheid, bij voorbeeld, (Iste D. bl. 57. 133. 205) is een woord, hetwelk wij in onze taal niet kennen, immers niet in de beteekenis van het Hoog-

[p. 539]

duitsche Unbefangenheit, waarnaar het dus letterlijk, zonder zin, is vertaald.