Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1837

[p. 445]

Boekbeschouwing.

Brieven van eenen Menschenvriend aan Lijdenden en Ongelukkigen. Te Amsterdam, bij C.L. Schleijer. In gr. 8vo. 300 Bl. f 2-90.

Deze Brieven zijn van eenen zeer uiteenloopenden inhoud, daar de Schrijver de uitdrukking lijdenden en ongelukkigen in eenen zeer ruimen zin neemt. Dit noodzaakt Rec., (om iets van den inhoud te zeggen) de onderwerpen der brieven hoofdzakelijk op te geven.

I is aan iemand, die bij den brand van zijn huis zijn gansche vermogen verloren heeft; II, aan iemand, wiens rust der ziel in gevaar is, omdat hij sommige van der jeugd af voor waarheid gehoudene godsdienstige leerstelsels, waarin hij altijd veel troost gevonden heeft, ziet aangevallen; III, aan eenen vriend, die ernstig ziek is; IV, aan eene treurende moeder, die haar eenig kind heeft verloren; V, aan eene lijderes, die lang door pijnlijke ligchaamskwalen is gefolterd, zonder uitzigt op herstelling; VI, aan iemand, die zich met de Christelijke Godsdienst niet vereenigen kan, omdat hij haar alleen kent uit de beschuldiging harer bestrijders, alsof zij de bron ware van haat, vijandschap en bloedige oorlogen onder de menschen; VII en VIII, aan eene jonge juffer, die, door hare ouders geheel tot den huiselijken kring bepaald, zich ongelukkig gevoelt, omdat zij openbare vermaken en gezelschappen niet mag bijwonen; IX, aan eenen Leeraar, die moedeloos en mistroostig begint te worden over de minachting, waarin hij meent dat zijn ambt geraakt door het toenemend ongeloof en de heerschende onverschilligheid omtrent de Godsdienst; X, aan eene gehuwde vrouw, die klaagt over haren kinderloozen staat, en zich daarom, ook bij al haren tijdelijken overvloed, ongelukkig gevoelt; XI, aan iemand, die meent zich in eenen voor zijne bekwaamheden te geringen

[p. 446]

stand te bevinden, en zich gaarne in hoogeren werkkring geplaatst zag; XII, aan eenen, ten gevolge van vele teleurstellingen, diep zwaarmoedigen; XIII, aan eenen vader, wiens zoon, door verleiding en hartstogt weggesleept, van het pad der deugd geweken is, en het ouderlijke huis verlaten heeft; XIV en XV, aan dien zoon zelven; XVI, aan een meisje, hetwelk eene hopelooze liefde koestert; XVII, aan iemand, bij de bekendmaking van het overlijden van zijnen besten en getrouwsten vriend, die tevens zijn voornaamste steun en weldoener was; XVIII, aan iemand, die, bij tamelijk inkomen, over drukkende zorgen der nering klaagt; XIX, aan iemand, die, bij eenen rijken overvloed van Gods zegeningen, en bij het ruimst genot van alle mogelijke zinvermaken, nogtans klaagt over lusteloosheid en verveling, verdriet heeft in zijn leven, en zich diep ongelukkig gevoelt, zonder stellig te weten, waarom; XX, aan eenen jongeling, die, door speelzucht vervoerd, eindelijk aan het hazardspel geraakt zijnde, niet alleen alles verloren heeft, maar bovendien nog door zijne schuldeischers overal vervolgd wordt, en zich daardoor in eene verlegenheid bevindt, waaruit hij zich niet meer weet te redden; XXI, aan eene Protestantsche moeder, wier eenige zoon en toekomende steun tot de Roomsche Godsdienst overgegaan is, en om die reden vrijwillig het ouderlijke huis verlaten heeft; XXII, aan eenen vriend, die zijne jeugd in lediggang heeft doorgebragt, en zich nu te laat over verloren tijd beklaagt; XXIII, aan iemand, die den vroegtijdigen dood van zoo vele menschen met de wijsheid en goedheid van God niet kan overeenbrengen, in eenen tijd, waarin zeer vele kinderen en jonge lieden, en daaronder ook twee zijner eigene zonen en eene dochter, de slagtoffers eener heerschende ziekte zijn geworden; XXIV, aan eenen jongeling, die, bij allen tegenzin in den soldatenstand, in de loting gevallen is; XXV, aan eene zachtaardige vrouw, die eenen ruwen, woesten en losbandigen man heeft, van wien zij zeer veel moet lijden, en daarom den wensch koestert, om van

[p. 447]

hem gescheiden te worden; XXVI, aan eene vrouw, die van haren man gescheiden is, doch daarover berouw heeft, en een treurig leven leidt; XXVII, aan eenen diep treurenden vader, wiens eenige en geliefde zoon, des morgens uitgaande, om zich voor zijne gezondheid te baden, niet teruggekeerd is, maar in het water zijnen dood gevonden heeft; XXVIII, eindelijk, aan eene oude moeder, die van hare kinderen slecht behandeld wordt.

Het ontbreekt dus in dit geschrift niet aan verscheidenheid en alzoo aan bruikbaarheid in zeer verschillende gevallen, welke met nog zeer vele op dien voet konden vermeerderd worden. De toon is verstandig en hartelijk, geschikt om te overtuigen, te troosten, te raden, te waarschuwen, te berispen, al naar het behoefte is. Het boek is met veel menschenkennis geschreven, en kan, wél gebruikt, veel nut aanbrengen. De plaats, door de korte inhoudsopgave, hier zoo noodig, ingenomen, verhindert ons in het opgevatte voornemen, om een' of twee brieven te ontleden. Wij vergenoegen ons dus, onzes ondanks, met de eenvoudige aanprijzing van dit wijze en nuttige geschrift, dat zich door goeden stijl aanbeveelt en zindelijk is uitgevoerd.