Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1837

De stipte en letterlijke vervulling der Bijbelsche Profetiën, opgehelderd door de Geschiedenis der Joden en de Ontdekkingen van nieuwere Reizigers, en aangevoerd als een bewijs van de waarheid der Christelijke Godsdienst; door Alexander Keith, Predikant te St. Cyrus in Kincardineshire. Naar den dertienden Druk uit het Engelsch. III Deelen. Te Amsterdam, bij J.F. Schleijer. 1836. In gr. 8vo. 562 Bl. f 6-60.

Wat het oogmerk des Schrijvers met dit werk geweest is, wordt door den titel duidelijk genoeg aangewezen: of en in hoeverre hij hetzelve bereikt hebbe, moge uit de volgende korte opgave blijken. - Na eene algemeene inleiding, hoofdzakelijk loopende over het bewijs, dat de Profetiën opleveren, voor den Goddelijken oorsprong van de geopenbaarde Godsdienst, wordt er over den persoon, het leven en de lotgevallen van jezus, en de stichting en uitbreiding van zijne Godsdienst, gehandeld, en hiertoe eene menigte Bijbelplaatsen des O.V. aangehaald, waarvan aangetoond, of liever zonder eenig uitlegkundig bewijs aangenomen wordt, dat zij op den Messias zien, en dan gezegd, dat de uitkomst hieraan beantwoord heeft: van vele derzelven zal ook de bezadigde Bijbeluitlegger dit op goeden grond gelooven; maar bij verscheidene andere zal hij zich daarvan zoo overtuigd niet kunnen houden, en met reden van meening zijn, dat ook hier de bewijzen niet zoo zeer moeten geteld, als wel gewogen, en die te ligt bevonden zijn, zonder bedenking ter zijde gelegd worden. - Hierop handelt de Schrijver over de laatste verwoesting van den Staat der Joden en hunne verstrooi-

[p. 328]

jing in verschillende landen, en doet uit de Geschiedenis zien, dat het een en ander met de vroegere en latere voorspellingen desaangaande zeer wel overeenkomt. - Verder doorloopt hij de vroegere Godspraken omtrent verschillende landen en volken, zoo als Judea, Ammon, Moab, Idumea, Philistea, Nineve, Babylon, Tyrus, Egypte, Arabië, en tracht, door mededeeling van vele berigten uit vroegere en latere Reizigers, aan te toonen, dat dezelve stipt en letterlijk vervuld zijn; zoo als hij ook de slavernij der Afrikanen, en de Europesche Koloniën in Azië, als eene vervulling der bekende woorden van noach, bij zijnen vloek over cham, aanziet(!!) Hierna laat hij nog iets in dergelijken trant volgen over de zeven Gemeenten in Azië, Openb. II en III vermeld, en over eene profetie van daniel, Hoofdst. XI, waarin hij het Macedonische, Syrische, Egyptische en Romeinsche Rijk, de uitbreiding van het Christendom, de Roomsche Kerk en het Turksche Rijk vindt. Hierop volgt een algemeen besluit, met betrekking tot al het vorige, en met opzigt tot de bestrijdingen des ongeloofs. - Een Aanhangsel bevat nog eenige vlugtige aanmerkingen omtrent sommige profetiën van daniël, en de eindelijke herstelling en terugkeering der Joden naar hun land; alsmede een uittreksel uit de Profetiën over den grooten afval, en een uit de opmerkingen van isaäc newton over de Profetiën van daniel.

Dat het oogmerk des Schrijvers zeer loffelijk is, en dat hij zich daartoe veel moeite gegeven, en veel wetenswaardigs en ter zake dienende bijeengebragt heeft, zal geen onbevooroordeeld voorstander der Goddelijke Openbaring, die in den Bijbel bewaard is, ontkennen. Met dit al zijn er aan Rec., onder het lezen van dit werk, verscheidene opmerkingen en bedenkingen voor den geest gekomen, waarover het hier geen plaats is om breed uit te wijden, maar waarvan hij echter het resultaat kortelijk wil mededeelen. - 1. Hoe hetgene, dat hier voorkomt omtrent de verschillende landen en vol-

[p. 329]

ken, waarvan vroegere Israëlitische Profeten voorspeld hebben, ‘aangevoerd’ kan worden, (gelijk in het algemeen op den titel staat) ‘als een bewijs van de waarheid der Christelijke Godsdienst,’ betuigt Rec. niet te begrijpen, en ziet hiervan ook bij den Schrijver geen blijk: alleen in zoo verre zou het kunnen gelden, dat de vervulling van het eene een waarborg was, maar dan toch eigenlijk ten behoeve van Israël, voor de vervulling van het andere. - 2. De Schrijver schijnt in den toestand der bedoelde landen somtijds het latere te veel met het vroegere te verwarren, en de vervulling der profetiën te verre uit te strekken. Zoodra immers uit de Geschiedenis kan aangetoond worden, dat b.v. het land der Ammoniten of der Edomiten, overeenkomstig de Godspraak, verwoest is, dan is het oogmerk bereikt, en het bewijs gegeven; en zoo er nu in de Godspraak geen verder uitzigt is, dan doet het er immers niets toe, of die landstreek naderhand weder bewoond, en vervolgens nogmaals verwoest is, maar in tijden, dat er geen spoor meer van Ammoniten of Edomiten te vinden was: en men kan dit laatste niet wel vervulling der vroegere voorzegging noemen. - 3. De Schrijver schijnt in zijne Theologische kennis en hedendaagsche Literatuur zeer beperkt te zijn: hiervan zijn verscheidene bewijzen voorhanden, zoo als: a. Daar de Bijbelplaatsen in de vertaling dezes werks naar de oude Nederduitsche overzetting aangehaald worden, kunnen wij niet anders denken, dan dat ook in het oorspronkelijke de oude Engelsche zal gevolgd zijn: de Schrijver schijnt dus met de latere vorderingen in de Oostersche Letterkunde, die vooral bij die zware profetische stukken zoo belangrijk zijn, niet bekend te wezen. b. Dat zeer vele profetiën als dichtstukken moeten aangemerkt, en als zoodanig verklaard worden, schijnt bij hem niet in aanmerking te komen; maar in elke spreekwijze, in elk woord wordt iets bijzonders gezocht, hoe flaauw en gedrongen het somtijds ook zijn moge; ja hij schijnt zelfs eene woordelijke ingeving aan te nemen. c. De getuigenissen der

[p. 330]

Reizigers, die hier aangehaald worden, zijn genoegzaam alleen van Engelschen, ter naauwernood van eenen enkelen Franschen, behalve volney: met die van andere landen schijnt hij dus niet bekend te zijn. d. Zoo trekt hij ook bijna alleen, een' enkelen volney uitgezonderd, tegen de vroegere Engelsche bestrijders der Bijbelsche Openbaring, of de latere navolgers onder hunne landgenooten, te velde; maar van hetgene, dat in dit opzigt uit Duitschland of van elders, en wel uit de latere jaren, zou aan te voeren zijn, heeft of neemt hij althans geene de minste kennis. Doch zoo eenzijdig en onvolledig schijnt het er over 't geheel (er zullen zekerlijk uitzonderingen zijn) in de Godgeleerde wetenschappen bij onze overzeesche Naburen uit te zien, dat zij zich, even als in den omtrek hunner eilanden, in den ouden kring hunner verjaarde kundigheden bestendig omdraaijen, hierdoor eene halve eeuw en meer in hun vak achteruit zijn, en alzoo, zelfs met den besten wil en het beste hart van de wereld, weinig voortbrengen, dat aan de hoogte, waarop de wetenschap thans staat, eenigzins beantwoordt. - 4. De stijl dezes werks is, gelijk die van sommige andere Engelsche Godgeleerden, doorgaans omslagtig, vermoeijend, en alzoo niet aangenaam om te lezen. Moge intusschen het goede, dat er, gelijk Rec. boven zeide, in voorkomt, met oordeel des onderscheids opgemerkt en behartigd worden, en ter versterking dienen in het geloof aan de Goddelijke Openbaring, zoo als zij door de vroegere en latere Schriften des Bijbels bewaard en voortgeplant is!