Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1837

Beknopte Handleiding of Gids voor beginnende praktische Geneesheeren, door Dr. C.F.L. Wildberg, Oppermedicinaalraad enz. Te Utrecht, bij van Paddenburg en Comp. 1837. In kl. 8vo. XI en 77 bl. f :-50.

De titel van dit korte boekje is vrij onbepaald, en leert ons de strekking van hetzelve niet genoegzaam kennen. Hetzelve bevat namelijk niet zoo zeer eene aanleiding tot de uitoefening der Geneeskunde, dan wel eene verzameling van voorschriften over de verkeering met menschen, die ons aan het werk van knigge deed denken, toegepast op de betrekking en den stand des geneesheers. Deze voorschriften zijn zeer algemeen en oppervlakkig, en het kernachtige en bondige, dat de Vertaler er in prijst, hebben wij er te vergeefs in gezocht. Inderdaad kwam het ons voor, dat er geene 44jarige praktijk noodig was, gelijk de Schrijver in zijn Voorberigt zegt te bezitten, om deze Handleiding te schrijven. Een goed gezond verstand en een welgeplaatst hart leeren ons van zelf, hoe wij in voorkomende gevallen te handelen hebben; en die in zijnen omgang met menschen eerst een hoofdstuk van een of ander boek moet gaan lezen, is waarlijk te beklagen. Met dat al ontkennen wij niet, dat raad van een' op den levensweg gevorderden man den aanvanger van nut kan zijn; maar die raad moet dan van anderen aard zijn, dan wij ze hier vinden. Evenmin echter beweren wij, dat het boekje verkeerden raad zou geven; integendeel, wij keuren bijkans alles goed; maar het zijn ook zaken, die elk weet en die bijna niet behoefden gedrukt te worden. Dat niet elk jong Geneesheer daarom deze regels behartigt,

[p. 288]

is evenzeer waar; doch zulks levert geen' grond op, om te denken, dat ze hem onbekend zijn. Wil men een voorbeeld? Op bl. 10 lezen wij: ‘Hij (de jonge Geneesheer) moet jegens elken mensch vriendelijk zijn, doch ook hierin steeds binnen de palen blijven; zich nooit schuldig maken aan eene grove bejegening van andere menschen en het allerminst aan de armen, steeds bedenkende, dat zelfs onbeduidende personen, wanneer zij ook als vrienden juist niet nuttig zijn, toch in staat zijn als vijanden te schaden.’ (Welk een edele drijfveer!) ‘Hij moet het zich tot eene wet maken, nooit van andere menschen kwaad te spreken.’ Geldt dit laatste niet van ieder mensch, en zijn er daarom geene kwaadsprekende Artsen en niet-Artsen?

Van deze gehalte is bijkans het geheele boekje. In één woord, het had onvertaald kunnen, en, daar de wereld de gedrukte boeken weldra niet meer zal kunnen bevatten, onvertaald moeten blijven. Er zijn goede en kwade Artsen; beiden maken somtijds fortuin; maar een goede Arts, die tevens een welopgevoed mensch is, vindt in alle voorkomende gevallen van verkeering en omgang met menschen gemakkelijk den regten toon, en het eenige en edele levensbeginsel, dat al zijne daden bestuurt, is: helper zijner medemenschen, werktuig in de hand van God, en, voor zoo ver hij Christen is, navolger zijns grooten Meesters te zijn. Zoo leert hij allen alles zijn; en wat hij uit dat beginsel niet doet, wat hij daaruit niet afleiden, daarop niet terugbrengen kan, is aan het ijdel klinken eener luidende schel gelijk.