Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1837

Erwin van Steinbach. Uit het Hoogduitsch van Theodor Melas. Iste en IIde Deel. Te Amsterdam, bij P. Meijer Warnars. 1836. In gr. 8vo. 744 Bl. f 7-20.

Rec. heeft onlangs, in eene voortreffelijke voorlezing over de hedendaagsche uitspanningslectuur, waarheid, gematigdheid en eerbied voor Godsdienst en goede zeden als de drie onmisbare vereischten in geschristen hooren opgeven, welke tot het genoemde vak van Letterkunde behooren. Wanneer hij nu deze met oordeel gestelde, alomvattende en algemeen toegestemde vereischten op het bovenstaande boek toepast, zoo kan hij verklaren, dat het aan dezelve zeer wel beantwoordt. Het laatste en zeker niet minst belangrijke vereischte is zelfs in eene hooge mate aan dit boek eigen; ja het kan wel eens schijnen, alsof het meer geschreven is, om zekere denkbeelden over de hoogste belangen van den mensch, in een bevallig gewaad gekleed, aan den man te brengen, dan om een tafereel van de wonderbaar verschillende en in elkander gevlochtene slingeringen en wisselingen der menschelijke lotgevallen en van belangrijke karakters te schetsen, dat toch het wezen van den Roman uitmaakt. Men vindt in dit geschrift vele gewigtige aanmerkingen over kunst in 't algemeen, over bouwkunst in het bijzonder, met name over de zoogenoemde Gothische bouwkunst, over Godsdienst, zedelijkheid, wereld en menschen, die Lezers van eene degelijke lectuur welgevallig zullen zijn, en die ten bewijze strekken, dat Vertaler en Uitgever, bij deze onderneming, nog iets meer in aanmerking genomen hebben, dan de vraag: zit er winst op? Ook aan het tweede vereischte is wèl voldaan. Men ontmoet hier geene schilderingen van overdrevene karakters en onnatuurlijke toestanden en gevallen, geene Duivelen of Engelen; maar men ziet zich onder voortreffelijke, goede en minder goede menschen verplaatst, en moge men de voorstelling hier en daar de dichterlijk achten, zoo zal men toch moeten erkennen, dat het goede alleen wel eens geïdealiseerd wordt. Ten aanzien van het eerste vereischte, de waarheid namelijk, komt het boek aan Rec. het

[p. 271]

zwakst voor. De Heer melas (of schwarz, of wie ook onder dezen hoogstwaarschijnlijk verdichten naam schuilt) verplaatst zijne Lezers in de Middeleeuwen; maar Rec. vond den geest en de kleur van dien tijd niet overal in de geschetste tooneelen en karakters. Het pantheïsmus, door een ondergeschikt persoon aan den dag gelegd, (D. II. bl. 136 env.) was, althans in den vorm, waarin het daar verschijnt, destijds onbekend, en doet veeleer aan onze dagen denken; zelfs leest men er van hedendaagsche uitvindingen, zoo als van de kunst, om, door middel van metalen pijpen, de vertrekken met heete lucht te verwarmen.

Voor zoo veel Rec. uit de twee eerste deelen kan opmaken, zou hij den hoofdinhoud van dit boek noemen eene voorstelling van de zoogenoemde Gothische bouwkunst in haar ontstaan, en in hare tegenstelling en haren strijd met den heerschenden smaak in de Middeleeuwen, d.i. met de Grieksche, Romeinsche en Byzantijnsche bouwkunst. Daartoe heeft de Schrijver den beroemden Stichter van de hoofdkerk van Straatsburg, den vermaarden erwin van steinbach, tot den held van zijnen Roman gekozen. Hij laat hem als jongeling, brandende van liefde voor zijne kunst, naar Keulen reizen, waar de destijds beroemde Meester diederik met het bouwen van den Dom bezig was. Nadat erwin hier eenigen tijd vertoefd heeft, gaat hij op reis naar het Noorden, waarop hij ook de Nederlanden aandoet. Het tweede deel is geheel en al toegewijd aan het verblijf van den kunstenaar, die van twee vrienden, een' portret- en een' landschapschilder, vergezeld is, in Zweden, alwaar hij met personen uit de hoogste kringen in aanraking komt. Het ontbreekt in het eerste zoowel als in het tweede deel niet aan belangrijke ontmoetingen, schoone karakters, fraaije schilderingen; terwijl alles door een' godsdienstigen geest bezield is. Het geheel deed Rec. denken aan vroegere geschriften van dien aard, door tiek, de schlegels en anderen uitgegeven. De Vertaler heeft zijne taak doorgaans wèl volvoerd, en de hier en daar voorkomende verzen zijn gelukkig overgebragt.