Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1837

Martha; eene eenige en geliefde Zuster, geschetst in haar leven en sterven door haren Broeder, den Weleerw. A. Reed. Uit het Engelsch. Te Rotterdam, bij Mensing en van Westreenen. In gr. 8vo. 306 Bl. f 3-:

In den jare 1823 en 1824 heeft de Eerw. van deinse, toen Predikant te Ostende, een vroeger werk van denzelfden Schrijver: Een Geschiedverhaal, geen Verdichtsel, in onze taal overgebragt; later werd de Vertaler door den Schrijver

[p. 183]

zeiv' aangezocht, om ook het onderhavige werk in het Nederduitsch te vertolken, en heeft na de lezing besloten aan dit verzoek te voldoen. Wij achten het onmogelijk, over een werk van dezen aard een oordeel te vellen, met hetwelk allen zullen instemmen; allen zelfs, op wier goedkeuring wij anders ook prijs stellen. Zelfs bij eenstemmigheid in het geloof aan de kenmerkende waarheden van het Christendom, heerscht er zoo veel verschil in de denkbeelden, welke de Christenen zich vormen over den invloed, dien het geloof en de beoefening der waarheid behoort te hebben op het bestuur van het hart en den levenswandel, dat, zoo lang dit verschil bestaat, de een noodzakelijk moet toejuichen, hetgeen de ander voor minder belangrijk zal houden, indien ook al niet volstrekt afkeuren. Wij willen dus, vóór dat wij zelve eenige aanmerking op de voor ons liggende bladen maken, door een kort verslag van derzelver hoofdzakelijken inhoud, onze lezers zelve eenigermate in staat stellen, om over denzelven te oordeelen.

Martha reed werd te Londen in het jaar 1793 geboren, en overleed ongehuwd in het jaar 1821. Uit het verhaal van haren levensloop zien wij, dat zij reeds vroeg blijken gaf van eene groote gevoeligheid van hart, welke zich later in levendige godsdienstige aandoeningen openbaarde. Vroeg echter openbaarden zich ook de voorboden van die ligchaamszwakheid en kwalen, welke haar in den bloei van hare jaren deden bezwijken. Eene teleurgestelde liefde, van welke in het werk echter slechts zijdelings en met de behoorlijke kieschheid gesproken wordt, werkte insgelijks, benevens eenige huiselijke wederwaardigheden, nadeelig en smartelijk op hare ligchaams- en zielsgesteldheid. De hier medegedeelde levensschets behelst, na een berigt aangaande hare kindsche jaren en de aan haar ten deel gevallene, zeer godsdienstige, opvoeding, hoofdzakelijk een verhaal van hare godsdienstige indrukken, ligchaamsongesteldheid, ontwikkeling van haar karakter, wederwaardigheden, vordering in kundigheden, daden van godsvrucht, bescheiden gedrag, beproevingen, werkzaamheden om wèl te doen, pogingen om nuttig te zijn, toenemende ziekte, laatste levenstooneelen en dood. Meestal leefde zij in het gezin harer ouders, of bij haren broeder, deed kleine reizen tot herstelling van hare gezondheid, en bleef dan wel eens eenigen tijd elders, vooral in den kring van vriendinnen, die met haar in godsdienstige

[p. 184]

stemming en gevoelens overeenkwamen. - Wanneer wij dit verhaal aanmerken als de ware geschiedenis van eene vrome lijderes, die bij de tegenspoeden en ziels- en ligchaamssmarten, welke haar treffen, de kracht, om alles met onderwerping en tevredenheid te dragen, zoekt in het geloof aan, en de beoefening der waarheden van het Evangelie; dan oordeelen wij ook deszelfs lezing nuttig en stichtelijk voor de zoodanigen, die zich in dergelijken toestand bevinden. Ook doen martha's hartelijke en weldadige deelneming in het lijden van anderen, hare zucht, om aan anderen, niettegenstaande hare eigene ligchaamszwakte, nog nuttig te zijn, haar van eene achtingwaardige en beminnelijke zijde kennen. Maar men kan haar ook uit een ander oogpunt beschouwen. Had martha zich minder laten beheerschen door haar al te levendig gevoel; had hare opvoeding en verkeer meer de strekking gehad, om dit gevoel, wij willen nu niet eens zeggen aan de uitspraken der rede alleen ondergeschikt te doen zijn, maar om hetzelve te laten besturen door de uitspraken van de Godsdienst, zonder eenig inmengsel van dweeperij; dan gelooven wij, dat zij nuttiger in haar leven, en haar achtergelaten voorbeeld meer uitlokkend zou geweest zijn tot navolging. Ook blijkt het, naar ons inzien, duidelijk uit het verhaal, dat haar vroeg wegkwijnen grootelijks moet toegeschreven worden aan het te zeer toegeven aan hare hartstogten en levendig gevoel. - Het is in den Schrijver te verschoonen, dat hij, als broeder, aan deze eenige en te regt geliefde zuster, met welke hij ook in godsdienstige gevoelens zoo zeer overeenstemt, steeds den grootsten lof toebrengt. Ook willen wij gaarne gelooven, dat voor velen, die haar gekend hebben, deze levensschets groote waarde kan hebben; maar gelooven daarom nog niet, dat er groote behoefte was bij derzelver overbrenging in onze taal. Dergelijke levensgeschiedenissen komen al dikwijls in de hoofdzaak op hetzelfde uit, en kunnen alleen door het aangename der voorstelling, door het treffende en overtuigende der gegevene lessen, of door de belangrijkheid der verhaalde levensgevallen, aanspraak hebben op hooge onderscheiding. In één opzigt echter heeft de Eerw. Vertaler zich verdienstelijk gemaakt, door namelijk met eenige bekorting het oorspronkelijke werk, uit twee deelen bestaande, tot één deel zamen te trekken.