Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1836

Iets over de gezelschappen der vrouwen.

(Vervolg en slot van bl. 576.)

B. En hoe, lieve Tante! zoudt gij die bijeenkomsten dan nu wenschen ingerigt te zien, om aan dat doel te beantwoorden?

Jufvr. H. Nu zult gij het uwer Tante moeijelijker maken, bella! dan tot dusver. Gebreken op te merken valt niet zwaar, maar het verbeteren van dezelve niet altijd gemakkelijk.

Mevr. S. Dit stem ik toe: echter houd ik de zaak niet voor onmogelijk, indien er slechts zamenstemming en zamenwerking plaats heeft.

Jufvr. H. Gij hebt gelijk; maar wie zal in een eenigzins talrijk gezelschap de wet stellen, den toon aangeven?

Mevr. S. Alles bijna, wat er op aarde goeds en groots is tot stand gebragt, is uit kleine beginselen ontstaan, en

[p. 615]

heeft in den aanvang tegenstand, zelfs dikwerf bespotting, ondervonden: echter heeft de ondervinding geleerd, dat uit kleine vereenigingen genootschappen zijn voortgekomen, talrijk in leden en rijk in gevolgen. Zoo wilde ik ook, dat in deze zaak weinigen zouden aanvangen, met eene betere inrigting aan het gezellig verkeer te geven; misschien vond haar voorbeeld navolging; en, al ware dit ook gering, weinig nuts te stichten is toch beter, dan geheel niets te doen. Wie het goede opregt wil, moet beproeven, wat hij kan.

Jufvr. H. Alles wel; maar hoe zoude uwe inrigting zijn, ten einde uw oogmerk te bereiken?

Mevr. S. Stel eens, gij en ik, en nog eenige weinigen met ons, komen overeen, om nu en dan - laat het op bepaalde tijden zijn - zamen te komen. Wij verbinden ons ter nakoming van eene zekere wet of regel, welke met onderling goedvinden wordt vastgesteld.

B. Dus wordt er nimmer iets ten nadeele van anderen gesproken; niet waar, Tante?

Mevr. S. Zeer zeker niet; maar wel van het goede, van prijzens- en navolgenswaardige daden. Voorts neme men een bepaald onderwerp, waarover men spreekt. Lectuur is toch thans vrij algemeen, ook onder ons vrouwen. Het een of ander gedeelte uit een boek, dat allen gelezen hadden, of dat bij de vrouw des huizes voorhanden was, en waaruit men iets voorlas, kon genoegzame stof tot belangrijk onderhoud opleveren.

B. Geen roman evenwel zoudt gij verkiezen, Tante? En is deze soort van boeken niet meest bij vrouwen in handen?

Mevr. S. Zonder nu ook deze lectuur geheel buiten te sluiten, - zouden wij dan denken, dat onze zusters niet anders dan romans in handen namen? Dit ware eene beleediging. Worden dan de werken van eenen martinet, lublink weddik en heldring, die van eene fenna mastenbroek en moens, de schriften van ewald, ehrenberg, girardet niet met graagte gelezen ook door onze sekse? En zoude ik bij deze niet nog vele andere kunnen voegen, die eene geschikte lectuur voor vrouwen opleveren?

Jufvr. H. Mag ik hier nog bijvoegen, dat eene leerrede, gehoord of gelezen, ook van tijd tot tijd stof tot onderhoud zoude kunnen opleveren; 't geen zoo min ongevallig als onnut zoude zijn?

[p. 616]

Mevr. S. Ik ben het ten volle met u eens, vriendin! en ver af van het gevoelen derzulken, dat in gezelschappen van alles mag gesproken worden, behalve van Godsdienst. Het belangrijkste en minst ontbeerlijke zoude dusdoende meest ter zijde geschoven worden, en hetgeen den mensch bovenal vereert en tot sieraad strekt in de schaduw moeten staan.

B. Maar zullen boeken en preken het eenige onderhoud in uwe gezelschappen uitmaken, Tante? Zouden dezelve er dan niet wat heel ernstig uitzien? Men komt toch ook ter uitspanning bij elkander.

Mevr. S. Stel u deswege gerust, mijn kind! Ik bemin zelfs zeer de verscheidenheid, en zoude die in onze zamenkomsten gaarne helpen bevorderen. En daartoe zou het aan geene gelegenheid ontbreken, wanneer bij voorbeeld huishoudelijke zaken, voorvallen in den huiselijken kring, kinderen en derzelver opvoeding ter sprake gebragt werden, en het oordeel der aanwezigen met derzelver goeden raad onderling werd medegedeeld.

Jufvr. H. Ook zouden onze gezelschappelijke vereenigingen tot een weldadig einde kunnen dienen. Een of ander der leden is bekend met een ongelukkig huisgezin, of rampen een' bijzonder' persoon overgekomen; zoude het voordragen daarvan niet dienstbaar kunnen zijn, om de deelneming, het hulpbetoon en de liefdadigheid in dien gezelschapskring op te wekken?

B. Zult gij het mij ook als onbescheidenheid aanrekenen, Jufvrouw, wanneer ik eene bedenking op dit stuk voordraag? Ik weet, dat het mij niet past, eigenwijs te zijn, ofschoon ik wel eens wat voorbarig ben; maar ik verlang toch altijd onderrigt te worden.

Jufvr. H. Met zulk een doel staat het u volkomen vrij, te vragen en uwe bezwaren in te brengen. Wat hebt gij op het hart?

B. Ik wilde vragen, of die manier van weldadigheid op te wekken, en alzoo een menschlievend doel te bereiken, door u zoo even voorgesteld, niet eene fatsoenlijke bedelarij kan genoemd worden, waarmede de gezelschapsleden allen juist niet gediend zouden zijn, en die sommigen in verlegenheid zouden brengen?

Jufvr. H. Uwe bedenking schijnt niet geheel ongegrond; maar de wijze, waarop zoo iets wordt uitgevoerd, kan dezelve ook geheel wegnemen. Om u hiervan te overtuigen,

[p. 617]

zal ik u mededeelen, wat eene mijner vriendinnen mij eens verhaalde, dat haarzelve wedervaren was. Zij was namelijk ergens gelogeerd: daar zijnde, vernam zij, dat eene bij haar bekende familie zich in zeer ongelukkige omstandigheden bevond. Hetgeen haar deswege in de bijzonderheden gezegd werd, maakte haar medelijdend gevoel ten sterkste gaande. Zij zoude op dien dag een talrijk gezelschap bijwonen; maar te midden van al de vrolijkheid, welke in dien verzamelden vriendenkring heerschte, was zij stil en afgetrokken. Het lijden der ongelukkigen was onophoudelijk voor hare aandacht; en zij zoude, volgens hare keus, liever in het klaaghuis dan in dat der maaltijden tegenwoordig zijn geweest. Eindelijk kreeg zij gelegenheid, om over de zaak, die haar zoo zeer ter harte ging, te spreken. Onwillekeurig vloeiden de tranen rijkelijk over hare wangen, en het gevoel maakte hare tong welsprekend. Doch niemand van het gezelschap scheen veel acht te slaan op het treurig verhaal, en mijner vriendin bleef niets overig, zoo zij meende, dan haar deelnemend gevoel, bij het gemis van vermogen om genoegzame hulp aan te brengen. Echter bleek het, dat hare pogingen niet vruchteloos geweest waren. Door eenige leden van dat gezelschap werden haar gedurende eenige volgende dagen giften toegezonden, en zij had het streelend genoegen van binnen weinige dagen den ongelukkigen eene aanmerkelijke som ter hand te kunnen stellen. - Zie, lieve bella! zoo kan men, door den nood zijner lijdende broederen bekend te maken, het mededoogen opwekken; terwijl men het aan ieders wil en vermogen overlaat, om naar goeddunken te handelen, zonder onbescheiden aan te dringen, waardoor men zoude beleedigen, en zich buiten gevaar stelt van te worden afgewezen, hetgeen onszelven zoude beschamen.

Mevr. S. Zoo doende, zouden onze kleine gezelschapskringen kunnen worden, wat in het groot sommige vereenigingen van vrouwen in eenige groote steden van ons Vaderland zijn, waarvan ééne, zoo ik meen, eene onzer Vorstinnen aan het hoofd heeft.

B. En dan mogen zulke vereenigingen wel den naam voeren: Tot Nut van 't Algemeen.

Mevr. S. Op den naam, bella! komt het niet aan; dien laten wij gaarne aan de mannen over, wier roeping het

[p. 618]

is, meer in het openbaar en in het groot te werken. Onze werkkring bepaalt zich tot het stille en verborgene; en Hij, die in het verborgene ziet, zal het in 't openbaar vergelden.

Jufvr. H. Het is mij ook meermalen voorgekomen, dat vrouwen door de Voorzienigheid bijzonder zijn toegerust met gaven van hoofd en hart, zoowel als met ligchaamsbekwaamheden, om, als ik het zoo noemen mag, diakonessen der lijdende menschheid te zijn.

Mevr. S. Zoo schijnen de Apostelen van onzen Heer er ook over gedacht te hebben. Wij lezen immers in sommige hunner brieven van vrouwen, die als diakonessen in de gemeenten dienden.

B. Wanneer ik nu niet een onbeduidend jong meisje was, maar, meer in jaren gevorderd, tot andere gezelschapskringen kon toegelaten worden, dan zoude ik rijkelijk voordeel kunnen doen met hetgeen ik heden mogt hooren. Maar wat zullen wij, die ook onze kransjes hebben? In onze jeugdige kringen kan toch zulk een ernstige toon niet heerschen.

Mevr. S. Is het u vergeten, mijn kind! wat ewald ergens zegt: Men moet somwijlen zeer ernstig zijn, om bestendig vrolijk te kunnen wezen. Denk aan de bloemen, waarop gij ons bij onze komst hier hebt gewezen, en op de vraag, die gij betrekkelijk derzelver nuttigheid gedaan hebt. Zie nog eens naar de bloeijende roos, die u zoo bekoorde. Denk aan de veelkleurige tulp, aan de prachtige lelie. Lokt het bevallig gewaad van deze en meer andere bloemen ons niet tot dankbare erkentenis der Goddelijke liefde? Noodigen zij niet tot vrolijk levensgenot? Maar prediken zij ook niet gewigtige, ja zeer ernstige waarheden? Zoek dan gelijk te worden aan dit gedeelte der schoone schepping. Wees blijde en maak blijde. Maar vergeet nooit, hoe belangrijk de bestemming is, waartoe gij op aarde zijt, en waartoe gij in uwe jeugd moet voorbereid worden. Wanneer zulke overwegingen u en uwer jeugdige gezellinnen eigen zijn, wanneer uwe gezelschapskransjes door zulke beginselen gewijzigd en bestuurd worden, dan zal niemand u over uwe betamende vrolijkheid of onschuldige scherts berispen.