Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1836

De plaag der vliegen.

Exod. VIII:20 env.

‘Onmogelijk kunnen wij,’ zegt bruce, ‘de geschledenis der plagen lezen, welke God door mozes' hand over pharao uitstortte, zonder getroffen te worden door eene bijzonderheid, en wel eene zeer voorname, waarmede deze plaag der vliegen verzeld ging. Het was niet vóór toen, en door middel van dit insekt, dat God zeide, dat hij zijn volk van de Egyptenaren zou afscheiden. En het schijnt, dat hun te dien tijde eene wet gegeven werd, welke de grenzen hunner woning bepaalde. Het is bekend, dat het land Gozen, de bezitting der Israëliten, een land van veehoederij was, hetwelk noch beploegd noch bezaaid werd, omdat de Nijl het niet overstroomde. Het land nu, dat de Nijl overstroomde, was de zwarte aarde der vallei van Egypte, en het was tot deze, dat God de vliegen bepaalde; want Hij zegt, het zal een teeken van de scheiding des volks zijn, welke Hij toen gemaakt had, dat niet een eenige vlieg in den zand of weidegrond, het land Gozen, gezien zou worden; en deze soort van grond is ook sedert steeds de wijkplaats geweest voor alle soort van vee, dat van de zwarte aarde naar het lager gedeelte van Atbara verhuist. Jesaia zegt, wel is waar, dat de vlieg in alle woeste plaatsen, en diensvolgens ook in de zandstreken, zijn zal; maar dit was eene bijzondere beschikking der Voorzienigheid tot bereiking van een bepaald doeleinde, de teistering van Egypte namelijk, en geenszins eene intrekking der algemeene natuurwet, maar eene bevestiging derzelve; het was eene uitzondering tot een bijzonder oogmerk en gedurende een' vastgestelden tijd. (Jesaia VII:18, 19.) Dit insekt heet in het hedendaagsche of gewone Arabisch Zimb. Het is van gestalte weinig grooter dan de bije, maar dikker, en de vleugels, die breeder dan de bijevleugels zijn, wijken van elkander, als die der

[p. 566]

vlieg; zij zijn als van een helder gaas zonder kleur of vlek; de kop is groot; de bovenkaak of lip is scherp, en heeft aan het uiteinde een sterk, puntig haar, omtrent ¼ duim lang; de onderkaak heeft twee dier puntharen, en dit penseeltje van haren biedt, wanneer het vereenigd is, tegen den druk van den vinger nagenoeg zoo veel wederstand als een sterke varkensborstel. De pooten dezer vlieg zijn aan de binnenzijde getand, en het geheel is met bruin haar of dons bedekt. Zij heeft geenen angel, hoezeer zij meer naar eene bije dan naar eene vlieg gelijkt; maar hare beweging is rasscher en onstuimiger dan die der bije, en gelijkt naar de vlugt der Europesche paardenvlieg. Het gegons van dit insekt heeft iets bijzonders; het is een vereenigd brommen en snorren, waarschijnlijk ontstaande uit eene trillende beweging, welke het maakt met de drie haren aan den snuit.

Zoodra deze plaag verschijnt en het gegons van het dier gehoord wordt, verlaat al het vee zijn voeder, en vliegt wild in de vlakte rond, tot dat het, door vermoeidheid, vrees en honger uitgeput, om het leven komt. Geen redmiddel is er, dan zoo snel mogelijk de zwarte aarde te verlaten, en afwaarts naar de zandstreken van Atbara te spoeden; hier blijft men zoo lang de regens duren, alzoo deze wreede vijand de vervolging nimmer tot daartoe durft voortzetten. De kameel zelf, door de Arabieren zoo eigenaardig het schip der woestijn genoemd, is, ondanks zijne grootte en kracht, en niettegenstaande zijn ligchaam door eene dikke huid, bedekt met grof haar, beschermd wordt, niet in staat, de geweldige steken te verdragen, welke de vlieg met haren scherpen zuigsnuit hem toebrengt. Hij moet geenen tijd verliezen, om naar de zandvlakten van Atbara te wijken; want, eenmaal door de vlieg aangetast, zwellen zijn ligchaam, hoofd en beenen met dikke bulten op, die openbreken en etteren, en waarvan de dood des diers het onmisbaar gevolg is.

De olifant en de rinoceros, twee dieren, die, wegens derzelver ontzettende ligchaamsgrootte en de menigte voeder en water, welke zij steeds behoeven, niet, naar vereisch van het jaargetijde, naar de woestijn en de drooge plaatsen verhuizen kunnen, zijn gedwongen zich in slijk en modder te wentelen, welke stoffen, droog geworden, hen als met een harnas omkorsten, en hen in staat stellen, tegen dezen gevleugelden moordenaar het veld te houden; niettemin zijn ook vele

[p. 567]

dezer dieren, ten gevolge van de aanvallen der vlieg, met builen overdekt.

Bryant zegt: ‘Het land Gozen was eene soort van landtong, waar de Nijl zich, op eene plaats, Cercasora geheeten, het eerst verdeelde. Said, of Opper-Egypte, lag er boven, en Mesre, of Neder-Egypte, lag in de rigting afwaarts. Niets minder dan een wonderwerk kon dit tusschenliggende land voor de vliegen behoeden, die beide boven en beneden hetzelve in dikke drommen zwermden.’