Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1836

Groote waarde van het water in de heete luchtstreken.

‘Want zoo wie ulieden eenen beker waters zal te drinken geven in mijnen name, omdat gij Christi [discipelen] zijt, voorwaar zegge ik u, hij zal zijn loon geenszins verliezen.’

Marcus IX:41.

In ons gematigd klimaat beseffen wij bezwaarlijk de volle kracht der bovenstaande uitdrukking van onzen Heiland; maar in de brandende luchtstreken van het Oosten is een beker koud water dikwerf eene verkwikking, die het leven redt. In sommige Oostersche landen worden aanmerkelijke moeiten en kosten besteed aan uitvindingen, om de reizigers van water te voorzien; en deze inrigtingen worden altijd beschouwd als bijzonder verdienstelijke werken van liefdadigheid. Opmerkelijk is het, dat men van de Hindoes in sommige deelen van Indië verhaalt, hoe zij dikwerf water van eenen verren afstand halen en het naar den rand van den weg brengen, waar zij denken kunnen, dat reizigers voorbij zullen komen, welken zij het dan ter eere der Goden aanbieden. Fonteinen zijn in het Oosten menigvuldig. De aard van land en luchtstreek brengt zulks mede.

De grond, verschroeid en uitgedroogd, vordert vocht, om tot den plantengroei geschikt te zijn; en eene onbewolkte zon, die de lucht in gloed zet, doet het volk naar lommer, schaduw en koelte, deszelfs liefelijke gezellinnen, smachten. Vandaar ziet men fonteinen en bronnen, niet alleen in steden en dorpen, maar ook in tuinen en velden, langs de zoomen der wegen, en zelfs aan de gebaande paden in het gebergte. Vele derzelven zijn nuttige giften, door menschlievende personen gedurende hun leven gedaan, of door hen bij hun over-

[p. 563]

lijden als legaat besproken. De Turken achten het aanleggen dezer kunstbronnen als zeer verdienstelijk, en, na gedronken of hunne afwasschingen verrigt te hebben, gaan zij zelden henen, zonder den naam en de nagedachtenis van den stichter te zegenen.

De wijs, waarop de Ouden zich den vereischten aanvoer van water verschaften, wordt nog altijd gevolgd; het geschiedt door pijpen of met steen gevloerde kanalen. Wanneer het water op de bestemde plaats gekomen is, wordt het in een' vergaarbak geleid, die eenen uitloop heeft, en het overtollige water vloeit beneden uit eenen anderen bak, menigmaal uit een open praalgraf. Meestal vindt men een' blikken of ijzeren drinkbeker nevens de fontein aan eene keten opgehangen, of wel ligt er, in eene nis in den muur, een houten schepvat, voorzien van een oor of handvatsel.

De voorzijde der fontein is meestal van steen of marmer, ook wel beschilderd of met verguldsel opgesierd, en voert een opschrift met Turksche letters in verheven werk. Het zegenen van den naam en de gedachtenis van den stichter eener zulke fontein doet zien, dat een beker waters in die landen geenszins een ding is, dat men kleinacht. Niebuhr berigt ons, dat onder de openbare gestichten van Kahira (Cairo) ook die huizen gerekend moeten worden, waar men dagelijks zonder betaling water uitreikt aan al de voorbijgangers, die het verlangen. Sommige dier huizen hebben een zeer fraai voorkomen, en zij, wier taak het is de voorbijgangers te bedienen, moeten steeds verscheidene koperen, zorgvuldig vertinde, vazen vol water gereed hebben staan in het venster, dat het naast aan de straat is. Hall geeft, in zijn Peru, het volgende berigt nopens de waarde van het water te Payta: ‘Daar het stof mij bijna deed stikken, begon ik het gesprek met om een glas water te vragen. Hierop trok eene der bejaarde vrouwen eenen sleutel uit haren zak, en gaf dien aan eene jonge dame, die daarmede naar eenen hoek der kamer ging, waar eene groote kruik stond, en, het metalen deksel derzelve ontsloten hebbende, schonk zij er voor mij een klein bierglas vol van uit, waarna zij de kruik weder sloot en den sleutel aan hare moeder teruggaf. Deze buitengewone spaarzaamheid met water was, naar men ons zeide, daaraan te wijten, dat er geen droppel nader dan drie of vier uren van de stad te krijgen was; en daar de toevoer, behalve het moeijelijke van den afstand, ook nog onzeker

[p. 564]

was, zoo was water te Payta niet alleen eene benoodigdheid, maar, even als aan boord van een schip op eene lange zeereis, een weeldegenot des levens.’ De volgende aanhaling uit carne's Brieven uit het Oosten zal toonen, hoezeer het water in die oorden geschat wordt: ‘Afgemat door hitte en dorst, bereikten wij eenige weinige hutten, die in een palmbosch stonden, en hielden stil, om aan eene fontein van allerheerlijkst water te drinken. In onze noordsche luchtstreek kan men zich geen denkbeeld vormen, welk een uitgezochte wellust in Egypte het drinken is: eetlust gevoelt men weinig; maar wanneer men, na het brandende zand doorwaad te hebben, den weelderig groeijenden zoom van het boschland aan de oevers van den Nijl bereikt, versche limoenen plukt, en, derzelver sap met Egyptische suiker en het zachte rivierwater mengende, herhaalde bekers limonade slurpt, gevoelt men, dat alle ander zingenot voor dat van drinken moet onderdoen. Men begrijpt dan de schoonheid en kracht dier gelijkenissen in de H. Schrift, waar de zoetste aandoeningen van het hart vergeleken worden bij het lesschen van zijnen dorst in eene heete landstreek.’

Op de vermelde woorden van den Zaligmaker merkt harmer met regt aan: ‘De algemeene beteekenis is voor ieder' lezer duidelijk; te weten, dat geene dienst, aan een' der jongeren van christus uit liefde tot zijnen Meester bewezen, hoe klein dezelve vergelijkenderwijs ook zijn moge, onbeloond zal blijven: maar zij, die in gematigder luchtstreken wonen, zijn soms geneigd, om zich te verbeelden, dat het door den Heer gebezigde voorbeeld van zoo beuzelachtig eenen aard is, dat het bijna belagchelijk voorkomt. Zeker zou het dit niet toeschijnen aan een' der bewoners van het Oosten, tot welke de Heiland die verklaring rigtte: voor hem is een beker koud water eene verversching, welke gretiglijk wordt aanvaard.’ Hier voegt Dr. clarke de verdere opheldering bij, dat uit de ontwijfelbaarste berigten blijkt, hoe de Hindoes somwijlen water van eenen grooten afstand gaan halen, het vervolgens doen koken, opdat het de verhitte reizigers niet schaden moge; daarna gaan zij van den ochtend tot den avond aan den een' of anderen grooten weg staan, waar noch beek noch waterput gevonden wordt, en bieden het water, ter eere hunner Goden, als lafenis aan de voorbijgangers.

Dit in gemelde landstreken zoo noodwendige werk van lief-

[p. 565]

dadigheid schijnt ook bij de menschlievendsten en vroomsten onder de Joden in gebruik geweest te zijn: en de Zaligmaker verzekert hun, dat, zoo zij zulks in zijnen naam doen, het niet onbeloond zal blijven. Deze omstandigheid alleen, dat de Hindoes aan de vermoeide reizigers water bieden ter eere hunner Goden, is eene uitmuntende opheldering voor de woorden van onzen Heiland.