Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1836

De bruiloftsgift.
Een Verhaal.

Blijdschap en vreugdebedrijf heerschten in het Engelsche dorpje Ifley, want een van deszelfs fraaiste meisjes zou dien dag door een van deszelfs braafste jongens naar het huwelijksaltaar geleid worden. Het was thans voor de landlieden de tusschenpoos van kortstondige rust en angstige hoop, tusschen den hooi- en den koren-oogst; misschien een der belangrijkste tijdperken van het jaar. Twee of drie groepen der nu naar evenredigheid werkelooze dorpelingen stonden op het kerkhof met vrolijk ongeduld de aankomst van bruid en bruidegom te wachten. Hunne lagchende troniën stemden overeen met de algemeene helderheid van het hen omringende landtooneel. De Theems, die hier nog weinig meer is dan een beekje, glinsterde in den onbenevelden zonneschijn, of spiegelde op zijn watervlak de weinige voorbijdrijvende wolkjes van den liefelijken zomerochtend; het rundvee graasde in de groenende weilanden, die thans onbeperkt voor des-

[p. 486]

zelfs genieting openstonden; een zacht windje streek over het rijpende koren, en boog het met de sierlijkst golvende beweging. Achtbaar verhief zich de oude Saksische kerk tusschen de graven van twintig menschengeslachten, als een prachtig gedenkteeken van de godsvrucht der voorvaderen. Meer bejaarde inwoners zaten onder het ruime kerkportaal, en zagen in hunnen geest terug op den tijd, toen hunne hoop op geluk nog even vurig was als die van het jonge paar, dat thans naderde, om denzelfden loop van huiselijk genoegen te beginnen, als zij zelven in den ochtendstond huns levens gezocht hadden; sommigen slaakten een' zucht over teleurgestelde verwachtingen, en sommigen schreiden over verlorene levensgezellen. Het jonge volk middelerwijl sprong over de groene grafheuvels, welker lessen op dat oogenblik vergeten waren; zij dachten slechts aan het leven, als aan een' langen zomerschen dag, en beschouwden het geluk, waarvan zij thans getuigen stonden te zijn, als iets, dat als bij uitsluiting zou vrijwaren van de wolken en stormen der rijpere jaren. De nadering van den predikant maakte aan het spel hunner verbeelding een einde.

Alice holt en james webb hadden hunne geloften afgelegd; de klokken in den ouden kerktoren deden de muzijk hooren, die onder zulke omstandigheden steeds zoo liefelijk klinkt; de juichende speelnooten hadden hunnen weg met bloemen bestrooid, en de goedhartige leeraar had een' hartelijken heilwensch over hen uitgesproken, toen, op hunnen gang huiswaarts, eensklaps een vreemdeling van een achtbaar voorkomen voor hen stond, en Gods zegen over hen inriep. De jonge lieden gaven hem zijnen groet met ongekunstelde beleefdheid terug, en noodigden hem, om aan hun nederig bruiloftsmaal deel te komen nemen. In geheel het uiterlijke van den vreemdeling was iets eerbiedwekkends. Zijn gewaad was zeer eenvoudig, maar daarbij uiterst net; de snede was ouderwetsch, doch het scheen alsof eene meer nieuwmodische kleeding den drager kwalijk gepast zou hebben. Zijne lange grijze haarlokken krulden op zijne ongebogene schouders, en zijn wandelstaf scheen eer de medgezel van een krachtig dan de steun van een afgeleefd man te wezen. De vreemdeling nam de hem gedane uitnoodiging aan, en plaatste zich aan den bruiloftsdisch, zonder verlegenheid te veroorzaken of te ondervinden.

Nadat de drinkbeker vrolijk in het rond gegaan was, on-

[p. 487]

der het uitbrengen der landelijke heilwenschen, zoo veel opregter dan de pligtplegingen van luisterrijker feestmalen, rees de vreemdeling op, om op zijne beurt een' toast in te stellen. Zijne taal doende overeenstemmen met de kunstelooze omkieeding, waarin de overige gasten hun gevoel uitgedrukt hadden, riep hij met nadruk uit: ‘Moge steeds de eene dienst de andere waard blijven!’ De toast ging rond; maar de vreemdeling zette zich niet neder. ‘Mijne vrienden,’ vervolgde hij, ‘ik ben heden hier gekomen, om eene schuld te betalen. De schuld is oud, maar de verpligting tot betalen daarom niet minder stellig. Dertig jaren geleden woonde ik in dit dorp. Ik zou iets kunnen zeggen, waaraan die goede oude man, daar in den hoek onder den schoorsteen, mij zou herkennen; maar dit heb ik met hem alleen te verhandelen. Ik was winkelier - mijne middelen waren gering - er kwamen ongelukken. Ik verkocht alles, en, Gode zij dank, ik betaalde alles, wat ik schuldig was. Zonder een' gulden in de wereld, nam ik het besluit, om buitenslands te gaan. Spoedig bragt ik mijn voornemen ten uitvoer, dat ik aan niemand medegedeeld had, dan aan den vader der bruid. Op den ochtend van mijn vertrek kwam hij aan gindschen molen bij mij. Hij was de beste vriend, dien ik immer had. Als een kind schreide hij, toen ik afscheid nam, en - vergeef, dat ook ik mijne tranen niet bedwingen kan - hij drukte mij eene beurs in de hand, die, geloof ik, alles bevatte, wat hij in zijn geheele leven had overgelegd. Lang kantte ik mij tegen het aannemen van zijn geschenk; doch hij wilde van geen weigeren hooren. Mijne behoeften, zeide hij, zijn weinig, en met weinig voldaan. Een slag werkens meer maakt mij spoedig zoo rijk als ik was; doch dat gij, over zee, naar een vreemd land wilt reizen, en geen' stuiver in den zak zult hebben, om u fatsoenlijk te doen behandelen, dit is iets, dat ik niet verdragen kan. Zoo gij immer als een rijk man naar huis keert, betaal mij dan: vindt gij, dat ik er niet meer ben, misschien heb ik dan vrouw of kind achtergelaten, aan welke gij dit geld terug kunt geven.’

Een diep stilzwijgen heerschte door geheel het gezelschap, en de bruid smolt in tranen. ‘Alice,’ vervolgde de vreemdeling, ‘denk niet, dat ik uwe bruiloftsvreugd kom storen, daar ik de gedachtenis bij u oproep van den liefderijksten man, dien ik immer gekend heb! Tranen, als die

[p. 488]

gij nu stort, zijn zoet, en gij zijt ze aan zulk eenen vader verschuldigd. Hecht gegrondvest en echt is dat geluk, hetwelk niet schroomt het oor te leenen aan hetgeen waarheid en gevoel van hetzelve vorderen. Doch, om mijn verhaal voort te zetten. Uw vader liet honderdtwintig gulden in mijne handen, en ik legde bij mijzelven de gelofte af, dat geene verlokking tot luiheid of dwaasheden mij verhinderen zou, zijn voorschot op goeden interest te plaatsen. Ik verkreeg het transport naar eene van onze koloniën. Ik had een zeer nederig dienstvak aangenomen; maar allengskens bespaarde ik eenig geld. Ik rees in het vertrouwen van mijnen meester, en hij vermeerderde mijne bezoldiging. Vervolgens verwierf ik een klein aandeel in zijne zaken. Thans spande ik mijne krachten zoo zeer in, dat ik, na eenige jaren, als deelhebber in de helft der winsten toegelaten werd. Mijn compagnon stierf, en ik trad op in de plaats van hem, die een vermogend Engelsch koopman was geworden. Eindelijk ben ik naar huis gekeerd, bezitter van meer dan ik verdien. Maar mijn goed fortuin is het werk geweest van eens anders liefdadigheid, en ik beschouw mij nu ook als rentmeester voor mijne medemenschen. Alice, hier is het bedrag, met de verschuldigde rente, van hetgeen uw vader mij geleend heeft, - het kon op geen gepaster tijd terug betaald worden. Jonge man,’ vervolgde hij, zich tot den bruidegom wendende, ‘ik heb vernomen, dat gij eerlijk, vlijtig en godvruchtig zijt. Uwe vrouw heeft haars vaders wezenstrekken, en ik vertrouw ook haars vaders hart. De thans door mij betaalde schuld moge haar tot eene huwelijksgift verstrekken, die niet minder aangenaam zijn zal omdat zij onverwacht komt. Zij kan dienen, om eene hoeve van het noodige te voorzien; spaarzaamheid en beleid kunnen haar tot den grondslag uwer welvaart maken.’

Alice en haar man stonden op, om hunnen dank te stamelen; - het papier, 't welk de vreemdeling aan de bruid overhandigd had, was eene banknoot van duizend pond (f 12000). De verbaasde gasten rezen met hen op, als door gemeenschappelijke aandrift - maar de vreemdeling was verdwenen.

De bruiloftsgift was aan geene onwaardigen besteed. James en alice lieten zich door hun goed geluk niet bedwelmen. Zij hadden een ruim bestaan, en nog iets over voor behoeftigen.