Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1836

[p. 416]

Een tooneel voor het hof van Assises. Door Altaroche.

Reeds tien uren lang waren de twaalf gezworenen, die over het lot van den wegens moord beschuldigden george waugham beslissen moesten, in de zaal der beraadslagingen bijeen. Ongeduldig wachtte het publiek, en kon de reden van hun dralen niet bevroeden. Waugham's zaak was zeer eenvoudig. De bezwaren, welke zich bij de debatten tegen hem opgedaan hadden, waren zoo baarblijkelijk, dat niemand vermoed had, dat de gezworenen meer dan vijf minuten noodig gehad zouden hebben, om eenstemmig de schuldigverklaring over hem uit te spreken.

Het geval was het volgende. Francis plett, een rijke brouwer uit eene der voorsteden van Londen, was den 11den Julij van het vorige jaar, twee kleine uren van de hoofdstad, in de sloot langs eenen veldweg, met drie steken van een mes vermoord gevonden. Uit den toestand der wonden kon men afleiden, dat de moord gedurende den nacht te voren gepleegd moest zijn. Het mes werd gevonden, en als eigendom van george waugham, een' landman uit de nabuurschap, herkend. De regter van instructie begeeft zich met zijne lieden naar deszelfs huis. Hij vindt er een bebloed vest. Het blijkt, dat dit vest juist datgene was, hetwelk waugham den voorgaanden avond gedragen had, en met hetwelk hij ten twee ure des morgens, langs denzelfden weg, waarop plett vermoord werd, naar huis gekomen was. In den zak van dit vest vond men den zakdoek, van welken de vermoorde zich den vorigen dag bediend had.

George waugham wist, tot weêrlegging dezer bezwaren, niets anders in te brengen, dan de gewone uitvlugten. Hij had, zeide hij, in de herberg de witte Zwaan, waar hij des avonds gegeten had, zijn mes uit onachtzaamheid op de tafel laten liggen; het bloed op zijn vest kwam daarvan, dat hij sterk uit den neus gebloed had, en den zakdoek had hij op dat gedeelte van den weg, langs hetwelk plett vóór zijne verwonding gekomen moest zijn, gevonden.

Men weet, wat er van zulke, door geenerlei bewijs gestaafde, voorgevens doorgaans te denken is. Zij konden dus de kracht der zoo duidelijke beschuldigingsgronden niet ver-

[p. 417]

zwakken. Daarenboven stond waugham algemeen bekend voor een' man van een opvliegend en gewelddadig karakter.

En evenwel hadden de gezworenen reeds volle tien uren met beraadslagen doorgebragt. Welken twijfel konden zij toch hebben? Men hoore! Elf van hen hadden de door het geregt gestelde vraag, of de aangeklaagde schuldig zij, terstond en zonder bedenken met ja! beantwoord; maar de twaalfde sprak, tot groote verbazing zijner ambtgenooten, een vast en duidelijk neen! Men dacht, dat er een misverstand plaats had. De vraag werd andermaal voorgesteld, en zoo duidelijk mogelijk toegelicht. De gezworene zeide weder: neen! Nu las men de akten, wikte en woog de verklaringen der getuigen, redeneerde, discutieerde, - alle moeite was vergeefs; de gezworene bleef bij zijn neen!

Volgens de Engelsche wet moet de uitspraak der gezworenen volstrekt eenstemmig zijn. Zij blijven in de raadzaal opgesloten, buiten gemeenschap met iemand hoegenaamd, zonder licht, zonder voedsel, zoo lang tot dat de eenstemmigheid er is.

Nadat de elf gezworenen alles uitgeput hadden, wat zij bedenken konden, om het hardnekkig neen zeggen van hunnen ambtgenoot te bestrijden, namen zij het befluit, zoo lang geduld te hebben, tot dat verveling of honger den weêrbarstigen bedwongen zou hebben. Zoo bleven zij tien uren lang wachten, nu eens slapend, dan lezend, dan weder van harddraverijen, hanengevechten enz. pratend. Toen zij echter zagen, dnt de koppige man het niet opgaf, begonnen zij hem een voor een beurtelings met verwijten en smeekingen te bestormen. De een bad in naam van zijne uitgehongerde maag, de ander drong hem zijne vrouw en kinderen op het gemoed, een derde gaf zijne knorrigheid in woorden lucht, een vierde schold; alles vruchteloos. De gezworene week geen haarbreed van zijn onverzettelijk neen!

Eindelijk nam de oudste der gezworenen, als zoogenaamde voorzitter, het woord. ‘Mijne Heeren,’ zeide hij, ‘reeds van het eerste oogenblik stond mijne overtuiging vast, want terstond heb ik op de vraag het ja! gesproken. Desniettemin moet ik erkennen, dat eene zoo hardnekkige tegenovertuiging de mijne min of meer doet wankelen. Onze collega moet van de onschuld des aangeklaagden zeer gewis zijn; anders zou hij voorzeker onze voorstellingen en drangredenen niet hebben kunnen wederstaan. Zulk eene zedelijke gewisheid, hoe wonderlijk zij ook mag voorkomen, behoort niet

[p. 418]

in den wind geslagen te worden. En wat ook kunnen wij er tegenover stellen? Al bleven wij ook een jaar lang achter ons ja! verschanst liggen, zoo zouden wij zijn neen! toch niet verzetten, want het schijnt zoo vast te staan als de rotsen in Schotland. Door eenstemmigheid der Jury te eischen, heeft de wet aan de minderheid het regt van vrijspraak toegekend. Daar wij ons nu vergeefs alle mogelijke moeite gegeven hebben om de bevestigende eenstemmigheid te erlangen, blijft ons niets meer over dan tot de ontkennende eenstemmigheid over te gaan, door alle elf ons bij de meening van den twaalfden te voegen. Ik denk, dit is het beste, wat wij doen kunnen, en dit doende zullen wij daarenboven handelen in het belang van onzen tijd en van onze ingewanden.’

Deels uit verveling, deels uit afmatting, stemden de gezworenen, de een voor, de ander na, in den voorslag van hunnen president, en zoo traden alle twaalf, na elf uren opgesloten geweest te zijn, in de geregtszaal, en spraken hun: Neen, de aangeklaagde is niet schuldig! - Over deze uitspraak verbaasden de aanwezigen zich nog veel meer, dan over de ongehoord lange barensweeën, waaronder zij haar aanwezen gekregen had.

Toen de zitting opgeheven en de gezworenen op het punt waren van uit elkander te gaan, verlangde de stijfhoofd van hen, dat zij nog eene minuut lang met hem in de raadkamer terugkeeren en er hem gehoor schenken zouden.

‘Oho!’ riep de president, ‘de heer collega heeft zeker besloten ons uit te hongeren.’

‘Ik vraag u verschooning, mijne Heeren,’ zeide de gezworene hoog ernstig; ‘ik wenschte u de beweegreden mijner hardnekkigheid mede te deelen. Ik wil u bewijzen, dat zij uit het hart, niet uit het hoofd voortkwam. Denkt gij dan, dat mijn honger niet even gebiedend was als de uwe? Maar mijn geweten is nog sterker dan mijne maag.’

Deze woorden prikkelden de nieuwsgierigheid der Jury-leden; zonder verdere tegenspraak volgden zij hem in de kamer.

‘Mijne Heeren,’ sprak nu de gezworene, op een' plegtigen toon, ‘weest indachtig, dat alwat binnen deze muren gebeurt tot uwen ambtspligt behoort, en derhalve met het diepste stilzwijgen bedekt moet blijven. Zoo aanstonds zult gij weten, waarom ik op deze uwe stilzwijgendheid moet kunnen rekenen. Zweert mij dus, van alwat gij nu hooren zult niets te zullen openbaren!’ - Zij deden den eed. -

[p. 419]

‘Nu, hoort, waarom ik zoo hardnekkig geweigerd heb, george waugham te laten veroordeelen. Ik deed zulks, omdat george waugham den moord niet gepleegd heeft.’

‘Hoe kunt gij dit weten?’

‘Omdat - ik zelf de moordenaar ben.’

De gezworenen beefden terug, en de verhaler ging voort: ‘Francis plett had mij eenen hoon aangedaan, dien een jaloersch echtgenoot nimmer vergeeft. Ik alleen kende mijne schande; zij was niet openbaar, en evenwel verscheurde zij mijn binnenste. Ik besloot mij te wreken. Het was mij bekend, dat plett den 11den Julij zeer laat dien weg langs moest komen. Op hem wachtende, nam ik in de witte Zwaan het avondeten. Daar heb ik op de tafel het mes gevonden, waarmede ik den moord begaan heb. Na de volvoering heb ik mijne handen, die bebloed waren, aan den zakdoek van mijn slagtoffer afgeveegd. Uit vrees, dat die doek mij verraden mogt, wanneer ik dien bij mij hield, wierp ik denzelven weg. Dit alles komt volkomen overeen met de verklaringen van den beschuldigde. Toen ik hoorde, dat men waugham verdacht hield, en dat men hem in hechtenis genomen had, was mijne eerste gemoedsbeweging, mij zelf aan te geven, om eenen onschuldigen te redden. Vervolgens echter bedacht ik, dat, zoo ik verklaarde de dader te zijn, men onderzoek zou doen naar mijne beweegredenen, en dat mijne huwelijkseer, die mij boven alles gaat, in gevaar zou komen van openbare smet. Ook hoopte ik, dat het onmogelijk zijn zou, waugham wegens eene misdaad te veroordeelen, welke hij niet begaan had. Ik zweeg dus. Naderhand hoorde ik, dat een voorbeeldeloos zamentreffen der omstandigheden de veroordeeling van den ongelukkigen waarschijnlijk maakte, en nu wilde ik spreken. Daar vernam ik, dat ik tot lid der Jury verkozen was, voor welke waugham verschijnen moest. Nu zweeg ik, omdat ik het middel in handen had, om den onschuldigen te redden, zonder den schuldigen aan te klagen. Gij weet, mijne Heeren, welk middel het geweest is. Ik heb mij daarvan, gelijk gij gezien hebt, met vrucht bediend. Mijne vrouw is intusschen gestorven, en binnen drie dagen ben ik niet meer in Engeland. Ik loop dus geen gevaar door mij aan u te ontdekken. Krachtens uwen eed, zwijgt gijlieden drie dagen lang.’

Hier emdigde hij en verliet de zaal. De gezworenen zagen hem sprakeloos na.