Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1836

Nog iets uit Talma's leven.

De weduw van den grooten talma, geb. van hove, thans Gravin van challot, zal eerlang een hoogstbelangrijk werk in het licht zenden: Etudes sur l'art théâtral, waaruit wij in staat gesteld zijn, de navolgende bijzonderheden wegens talma mede te deelen.

Talma was de zoon van een' Franschen tandmeester, die zich te Londen had nedergezet. Ook hij zou 's vaders beroep leeren, en werd in de Heelkunde onderwezen; maar, toen zijne moeder, ten gevolge van huiselijke tweedragt, haren man verliet en zich naar Parijs begaf, volgde talma haar derwaarts; en dit legde den grond tot eene geheele verandering zijner loopbaan. De verandering van klimaat werkte voordeelig op zijnen geest zoo wel, als op zijn ligchaam; op het laatstgenoemde, wijl hij nu niet meer eene dikke lucht inademde, der zwaarmoedigheid (spleen) zoo zeer bevorderlijk; op zijnen geest, wijl hij nu van eenen vader verwijderd leefde, die hem stelselmatig (wie huivert niet voor zulk eene verdorvenheid!) in de leer der Godverzaking opvoedde. Te Parijs leerde hij drie Regtsgeleerden kennen, bellart, bonnet en lepidor, die, om zich in de openlijke voordragt te oefenen, in de lange winteravonden bijeenkwamen,

[p. 339]

en de werken van corneille, racine, molière en voltaire overluid lazen. Talma nam in het eerst daaraan geen deel, wijl tegenzin in zijnen toekomstigen stand hem meestal zeer mismoedig maakte. Van lieverlede echter kreeg hij smaak in de tooneelpoëzij, las mede, begon op liefhebberij-tooneelen te spelen, en kwam zoo ten laatste, van alle kanten aangemoedigd, op het Théâtre français.

Talma bezat geheel het opgewekte temperament des kunstenaars. Hij was gevoelig, vatbaar voor alwat schoon en smaakvol is, aandoenlijk, prachtlievend, verspillend, ongeregeld in leefwijze, schuldenmakend trots de rijkste verkwister! Zijn huis was een rendezvous van ontelbare bekenden, en hij hield altijd open tafel. Zijn leven was rijk in avonturen, welke de Franschen inconséquences, wij plompe Nederlanders slechtweg domme streken noemen. In de (eerste) Omwenteling koos hij geene partij, maar leefde alleen voor de kunst. Evenwel berokkende hij zich, door eene minnarij met eene Actrice, den haat van robespierre, zijnen medeminnaar; en, ware deze vrouw niet slim genoeg geweest, om, onder voorwendsel van ziekte, zich geheel van beiden te ontslaan, wie weet, of talma's kop niet gevallen ware! - Later werd hij de gunsteling van napoleon, en nu leefde hij als een Vorst. Maar gelukkig was hij nooit. Eene sombere melancholie vervolgde hem alomme. De gemoedsrust moest wel eenen man ontbreken, wien zijn eigen vader, reeds in de vroege jeugd, allen troost, alle hope eens eeuwigen levens had ontroofd! ‘Wanneer ik in den schouwburg ben,’ zeide hij eens tot zijne vrouw, ‘en al die opgeschikte en lustige menschen verzameld zie, dringt zich altijd de gedachte aan mij op: Binnen weinige jaren liggen zij allen in het graf, en... voor eeuwig!’ - ‘Kunt gij het gelooven?’ sprak hij op een' anderen tijd: ‘zoo dikwijls ik een vrouwelijk wezen aanzie, al is hare gedaante nog zoo bevallig, al zijn hare gelaatstrekken nog zoo betooverend, dan doorboor ik met éénen blik het vleesch, en zie slechts een geraamte. Dit is mijnen geest zoo wel, als mijn oog, als tot eene gewoonte geworden. Wat ik ook doe, ik zie het geraamte!’ - Gelijk de meeste kunstenaars, werd talma door allerlei inbeeldingen geplaagd. Nu eens meende hij, dat hij blind werd; dan weder, dat hem eene beroerte stond te treffen, enz. Alleen dan, wan-

[p. 340]

neer eene zware rol, welke hij fpelen of leeren moest, hem onverpoosd bezig hield, was zijn geest vrij, en gevoelde hij zich gelukkig.