Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1836

Een bureau van uithuwelijking te Parijs.

Naar men zegt, bestaan er te Parijs meer dan dertig bureaux van uithuwelijking. Een jongman van een innemend voorkomen, maar omtrent wien de fortuin zich minder gunstig betoond heeft dan de natuur, verlangt zich te verbinden met eene persone, die begaafd is, niet met bekoorlijkheden, (een vrij overtollig artikel in een huishouden) maar met een huwelijksgoed van honderdduizend franken. Hiermede kan men zijne zaakjes beginnen, en, als het den hemel behaagt, in zijne geboorteplaats stilletjes gaan leven, met een verzekerd inkomen voor het overige zijner dagen. Dit zijn zoo de gebruikelijke uitdrukkingen; en de voorwaarden (zoo het heet): zonder eenige onkosten voor de Dames, en zonder voorafgaande uitgaven voor de Heeren.

Zien wij nu, hoe de ontvangst is van den bedoelden jongeling bij de Dame, die patent genomen heeft, om de huwelijkstoorts te ontsteken voor lieden uit alle standen der Maatschappij.

Na aan eene kleine deur te hebben aangescheld, wordt hij in een salon binnengeleid, dat gemeubileerd is met eene canapé en drie met trijp bekleede armstoelen; voor de vensters hangen neteldoeksche gordijnen; eene albasten pendule en vazen versieren den schoorsteenmantel; in het midden van het vertrek staat eene bureau, waarop elf portefeuilles liggen, op ééne van welke, in letters van middelbare grootte, geschreven staat: te sluiten huwelijken, terwijl men op de overige, in groote letters, leest: gesloten huwelijken.

De oogen van den jongen mensch hebben zich bij het inkomen op de tien portefeuilles gevestigd, wier opschriften

[p. 141]

naar de zijde der deur gekeerd zijn; hij is te moede, alsof zijn naam reeds onder de gesloten huwelijken ware ingeschreven, en het hart klopt hem.

Mevrouw de Directrice bevindt zich in het aangrenzende keukenvertrek; bij het vernemen van gerucht komt zij binnen, aan eene grijze kous breijende.

‘Mijnheer verlangt mij te spreken?’ - ‘Ja, Mevrouw!’ - ‘Neem plaats!’ Daarop zet zij zich op de canapé neder, steekt hare breinaald op hare muts, stelt zich in postuur om den jongeling aan te hooren, die zich voor een' der drie armstoelen geplaatst heeft, en vat, daar hij het stilzwijgen bewaart, op nieuw het woord op.

‘Mijnheer komt ongetwijfeld tot het goede doel hier; hij verlangt eene echtgenoote?’ - ‘Ja, Mevrouw!’ - en, door deze bemoedigende vraag vrijpostig geworden, geeft hij, altijd met het oog op de tien portefeuilles gevestigd, zijne wenschen te verstaan. Naauwelijks heeft hij uitgesproken, of de Directrice roept, met een vergenoegd gelaat, uit: ‘Waarlijk, Mijnheer, het geluk dient u! Ik heb juist op dit pas eene jonge jufvrouw van zesentwintig jaren aan de hand, die vader noch moeder meer heeft, en honderdduizend franken in contanten bezit; gij zult u (en hier glimlacht zij) slechts over ééne zaak te beklagen hebben, namelijk dat de bruid al te schoon is, want de jonge dame bezit inderdaad een volmaakt uiterlijk; overigens zult gij er zelf over oordeelen, want het toeval wil, dat zij zich juist hier bevindt, hetgene u de moeite besparen zal van terug te komen.’ Daarop staat zij op, met verzoek, dat Mijnheer zoo goed zij een oogenblik te wachten.

Zoodra hij zich alleen bevindt, geeft hij zich geheel over aan de vreugde, welke zijn geluk hem inboezemt, en zegent den gelukkigen inval, die hem in dit huis bragt, waar de fortuin hem, als ware het, de hand heeft toegereikt. Weldra zal hij eene aanbiddelijke echtgenoote en honderdduizend franken - neen, honderdduizend franken en eene aanbiddelijke echtgenoote - aan zijn hart drukken!

In deze verliefde verrukking wordt hij gestoord door het binnenkomen van eenen Heer in een' huisjas, op groene pantoffels en met een' bril op den neus, die, met eene deftige houding, zich voor de bureau plaatst, een register zoekt in het carton der te sluiten huwelijken, den jongen mensch van het hoofd tot de voeten bekijkt, en eenige regels schrijft.

[p. 142]

‘Uw naam, als het u belieft?’ - ‘Ik heet eduard***.’ - ‘Uw ouderdom?’ - ‘Tweeëntwintig jaren.’ - ‘Uw stand in de maatschappij?’ - ‘Dichter.’ - ‘Uwe fortuin?’ - ‘Geene.’

Tusschen elke vraag en ieder antwoord heeft de ondervrager telkens eenige regelen geschreven. Na zijne pen nedergelegd en zijn' bril met zijnen zakdoek afgeveegd te hebben, zegt hij tot den jongen mensch: ‘Mijnheer, de kosten van ons etablissement en de statuten der administratie vereischen eenig voorschot, dat echter in geene vergelijking komt met de groote vooruitbetalingen, welke onze Confraters afvorderen. Gij krijgt eene Dame van honderdduizend franken; dit maakt dus tien franken.’

Het laat zich begrijpen, dat het gezigt der tien portefeuilles en de herinnering aan de streelende woorden van Mevrouw den Heere eduard niet toelaten een oogenblik te aarzelen. Hij haalt twee vijf-franksstukken uit zijne beurs, welligt alles, wat hem overbleef om het einde der maand af te wachten, op welken tijd zijne familie hem het twaalfde gedeelte van zijn sober inkomen toezendt, en behandigt ze aan den Heer, die zijn' bril weder opzet, eene beleefde buiging maakt, en weggaat.

Het hart van den alleen gebleven eduard klopt een weinig minder vrolijk, dan eenige oogenblikken vroeger. De betaling der tien franken en de ledige plaats, die zij in zijne beurs gelaten hebben, jagen hem eene ligte huivering aan, van welke hij zichzelven geene rekenschap weet te geven; hij ontwaart zelfs eene zekere ongerustheid, maar wordt niet lang aan zijne overdenkingen overgelaten, want Mevrouw komt terug, als het beeld der streelende Hoop.

Hier denkt men onwillekeurig aan de bekende zinspreuk van den nachtuil: stilzwijgendheid en duisternis; eene spreuk, welke ieder Ridder, die zich bij een Bureau van Uithuwelijking vervoegt, wel op zijn schild mogt doen graveren.

‘Mijnheer, gelief mij te volgen,’ zegt de Priesteres van hymen, met het geheimzinnig en veelbeduidend gelaat eener Sibille, die gereed staat haar orakel uit te spreken; ‘maar,’ voegt zij er bij, ‘ik beveel u de grootste stilzwijgendheid aan.’

Eduard vertrouwt zich aan Mevrouw, en volgt haar door een' duisteren gang, waar alleen de klank der voetstappen zijner geleidster hem den weg wijst, terwijl hij,

[p. 143]

als een waar dichter, dit enge doolhof bij dat van Creta vergelijkt, met dit onderscheid, dat hij niet door den Minotaurus wordt opgewacht.

De geleidster staat stil, vat onzen jongen vriend bij de schouders, doet hem op een laag stoeltje nederzitten, en sluistert hem toe: ‘Wacht hier!’ - Wij durven het niet stellig verzekeren, maar gelooven, dat eduard een weinigje beangst was.

Na verloop van een kwartier uurs, dat hem zeer lang toescheen, werd eene deur geopend, en eduard bespeurt, bij het invallend licht, dat hij in een klein kabinetje op eene tabouret geplaatst is, terwijl hij van daar in eene andere sterk verlichte kamer blikt. Hij denkt aan de vrouw, die hij zoekt; zijn hart zegt hem: ‘Dáár is zij!’ en nu wandelt, achter in die kamer, eene groote en schoone jonge Dame tot acht malen heen en weder; zij is in het wit... neen, in het zwart gekleed, want zij is eene weeze, en kan vrijelijk over haar hart, hare hand en hare fortuin beschikken!

Na deze verschijning wordt de heldere deur weder gesloten. Eduard weet ter naauwernood, hoe lang hij alleen is gebleven, en hoe hij uit het kabinetje is geraakt; want zoo zeer had de verschijning van het meisje hem het hoofd op hol gebragt, dat hij, als 't ware, niet tot zichzelven kwam, vóór dat hij zich weder in de kamer bevond, waar de tien portefeuilles liggen. Nu is hij gelukkig; hij heeft degene gezien, welke het lot voor hem bestemd heeft, de gezellin zijns levens, de moeder zijner kinderen; er blijft hem niets te wenschen over, dan de honderdduizend franken!

‘Wel nu, Mijnheer, zijt gij voldaan?’ vraagt de vrouw des huizes. - ‘Mevrouw, ik ben verrukt, betooverd!’ - ‘Nu, Mijnheer, dan zullen wij tot het tweede onderzoek overgaan. De jonge Dame bevalt u; maar wij dienen ook te weten, of gij aan de jonge Dame bevalt.’

Eduard ducht den uitslag van dit onderzoek niet; hij weet, dat hij een knappe jongen is; alleen zou hij, indien hij daarop voorbereid had kunnen zijn, zijne laarzen beter hebben doen glimmen, zijn' zwarten rok aangetrokken, zich geschoren en het haar wat bevalliger opgestreken hebben, alvorens dit huis binnen te treden. Om dit verzuim zoo veel mogelijk goed te maken, wrijft hij zijne laarzen met zijn' zakdoek af, trekt jas en das een weing op, strijkt zijne haren met

[p. 144]

zijne hand naar boven, en volgt Mevrouw, met de houding van eenen held, die zeker is van zijne zegepraal.

Nu is de beurt aan hem, om in de verlichte kamer op en neder te wandelen; maar hij weigert nogtans zulks meer dan zes malen doen, daar zijne waardigheid als man hem verbiedt verder te gaan. Om der waarheid hulde te doen, is het hem, als verstijfde de ontroering zijne beenen; - hij heeft eene zwarte gedaante in het donkere kabinetje bespeurd; het is zijne aanstaande echtgenoote, en zijn gevoel heeft hem overweldigd.

In het salon wedergekeerd en ten derdenmale alleen gelaten, werpt eduard zich op de canapé, en wacht, hoewel met bijna volkomene gerustheid, zijn vonnis af. Nogtans klopt hem het hart een weinig, toen hij den gebrilden Heer op nieuw ziet binnenkomen, die zich, met gelijke deftigheid en bedaardheid als de eerstemaal, voor de schrijftafel plaatst. Hij neemt zijn register weder op, sluit het zorgvuldig weg in de portefeuille der te sluiten huwelijken, en spreekt koeltjes deze noodlottige woorden uit: ‘Mijnheer, het is ons ten hoogste leed, maar gij hebt de eer niet, der jonge Dame te bevallen. Eene volgende keer zult gij, hopen wij, gelukkiger wezen.’