Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1836

Christelijke Tafereelen voor het hart, aan de Geschiedenis ontleend. Naar het Engelsch van C.B. Tayler, A.M., Predikant, door G. van Reyn. Te Rotterdam, bij Wed. van der Meer en Verbruggen. In gr. 8vo. 263 bl. f 2-70.

De algemeene geest van dezen bundel beantwoordt ten volle aan het motto, op den titel geplaatst:

‘Zóó, als in 't vreemd tapijt, in kleuren bont,
Hier hard, daar zacht, een zuivre gouden draad
Door 't gansche weefsel speelt, zoo schittert hier,
In elk verhaal, 't zij zwart of licht gekleurd,
De zuivre gloed der beste Godsdienst uit.’

Deze Tafereelen toonen, om het ongeveer met de woorden van den kundigen Vertaler te zeggen, hoe de Christelijke Godsdienst waren troost verleent in leven en in sterven. Het eerste, fulgentius en meta getiteld, wijst aan, ‘dat zelfs de uitstekendste gaven van geleerdheid den man in verlegenheid laten, die ambtshalve geroepen is, om zijne Medechristenen te stichten en in de ure der verslagenheid en des doods te troosten, wanneer hem het ware inzigt in den troostrijken geest van het Christendom ontbreekt.’ Het tweede, joanna van kent, schetst ‘de treurige afwijkingen van het echte beginsel des Christendoms, in onberedeneerde dweepzucht aan den eenen en vervolgzieke stelselzucht aan den anderen kant.’ Het derde, anna carr, levert een waarschuwend voorbeeld op, ‘tot hoe diepen val hofgunst en spoedige verheffing den mensch kan brengen, wanneer hij die niet tot anderer welzijn, maar tot inwilliging van eigen hartstogt strekken doet.’ Het vierde herinnert aan den edelen guyon, wiens edelmoedige zelfopoffering ter ontdekking van den eigenlijken aard der in zijnen tijd te Marseille heerschende pestziekte bekend is. Het vijfde verhaal draagt den naam van Lady lisle, ‘de vrome, en aan de belangen van Vorst en vaderland gehechte gade, (uit den tijd der onthoofding van karel I)

[p. 318]

welke aan beiden getrouw bleef, zonder de liefde tot eenen afgedwaalden echtgenoot te verzaken, benevens de Christelijke moed van de grijze, om, als het onschuldige slagtoffer eener wraakgierige hofkabaal, het leven op een moordschavot te verliezen.’ In het zesde huwt een aanzienlijk Edelman met een eenvoudig landmeisje, zonder dat deze vooraf deszelfs rang kent; en deze Lady van nederige geboorte schittert door hare eenvoudige vroomheid. In het zevende Tafereel is anna van cleef, de verstootene gemalin van hendrik VIII, de hoofdpersoon; terwijl het achtste de wroegingen schetst van eenen vader, die in drift zijnen zoon en erfgenaam eenen slag toebrengt, welke dezen van het gebruik zijns verstands berooft, en het negende nog vreeselijker gewetensangsten van eenen losbandigen en aan manslag schuldigen Italiaan teekent. No. 2, 3, 4, 5 en 7 zijn geschiedkundig; de overigen schijnen meer in de klasse der leerzame verdichtingen te vallen, ofschoon de titel van het boek doet denken, dat hier toch ook historische waarheid ten grondslag zal liggen; maar alles, wat een op waarheid gegrond verhaal is, kan daarom nog niet gezegd worden tot de eigenlijke geschiedenis te behooren. Alle deze Tafereelen intusschen zijn hoogst lezenswaardig; terwijl de, meest geschiedkundige, aanteekeningen van den Vertaler de waarde van het boek verhoogen, en ook tegen het misbruik waarschuwen, dat van hetgeen hier en daar hoofdleer is zou kunnen gemaakt worden. Vertaling en stijl zijn overigens, zoo als dit van den Overzetter van muston's wederzien en herkennen en den geschiedkundigen Beschrijver van Rotterdam te verwachten was. - Met volle ruimte prijzen wij deze uitheemsche lettervrucht aan.