Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1836

De jonge Christen; of eene gemeenzame onderwijzing in des Christens pligt. Door Jacob Abboth, Hoofdonderwijzer in de School van den Berg Vernon, te Boston in Amerika. Uit het Engelsch vertaald door Adr. van Deinse, Emeritus Predikant van Ostende en Nieuwpoort. Te Rotterdam, bij Mensing en van Westreenen. 1834. In gr. 8vo. XX en 388 bl. f 3-60.

Wij moeten beginnen met verschooning te vragen, dat dit voortreffelijke werk zoo geruimen tijd naar aankondiging en beoordeeling op onze schrijftafel heeft liggen wachten. Nu het eene, dan het andere verhinderde ons hierin; doch het werk staat ook niet gelijk met zoo vele anderen, die slechts voor eenen korten tijd eenig belang kunnen inboezemen, maar, eenmaal gelezen, weldra worden vergeten, of verdrongen door andere boeken, die op hunne beurt weder voor nieuwen toevoer plaats moeten maken. Integendeel, wij wenschen, dat dit geschrift van een blijvend gebruik zij; en in zooverre is het misschien beter, dat het wordt beoordeeld, eerst nadat het reeds eenigen tijd in den boekhandel en, hopen wij, ook in de handen van belangstellende Godsdienstvrienden geweest is. De Schrijver, door geene andere geschriften, zoo-

[p. 67]

veel wij weten, aan onze landgenooten bekend, heeft zijn onderwerp van alle kanten bezien; hij toont op elke bladzijde, de behoefte van ‘jonge Christenen’ te kennen, heeft zich blijkbaar eerst na het verwerven van eenen rijken schat van menschenkennis aan het schrijven gezet, en dit ten uitvoer gebragt los, maar zonder wanorde; geregeld, zonder stijfheid; eenvoudig, zonder kinderachtigheid; sierlijk, zonder woordenpraal; verstandig, zonder wijsgeerige bespiegeling; gemoedelijk en Christelijk, zonder dweeperij. Hij begint (om toch iets van den inhoud te zeggen, dien de rijkdom der zaken ons verhindert volledig op te geven) met eene opregte en volkomene belijdenis van zonden aan te prijzen; wijst vervolgens op Jezus Christus, als op den Verlosser, en handelt verder over de kracht van, het vereischte gemoedsbestaan bij, de opregtheid en den ernst in het gebed; bepaalt bij de gevolgen van pligtverzuim; spreekt over het wankelen in het betrachten van Christelijke verpligtingen, met aanwijzing der algemeene oorzaken, door welke men een ‘bijna Christen’ blijft; gewaagt van bezwaren in de Godsdienst; levert bewijzen voor de waarheid van het Christendom (fraai, maar hier misschien in die breedvoerigheid, bijna honderd bladzijden, minder op zijne plaats); prijst oefening in den Bijbel aan door verscheidene hulpmiddelen, waarvan ons sommige geheel nieuw waren; wijst het regte gebruik aan van den dag des Heeren; geeft onderwijs aangaande de zelfbeproeving; doet de ware vordering in godzaligheid kennen in onderscheidene opzigten, en besluit met hartelijke vermaningen en wijze besturingen. Rijke overvloed van zaken, kracht van betoog, gemoedelijkheid van voordragt, zuiverheid van stijl en dergelijke zijn loffelijke eigenschappen van dit werk; maar die heeft het met vele andere ascetische schriften gemeen; - wat het echter van alle ons bekende onderscheidt, en de bijzondere waarde van het boek uitmaakt, is, bedriegen wij ons niet, dit, dat het ieder oogenblik voorbeelden bij de hand heeft, die de zaak duidelijk en aanschouwelijk maken; voorbeelden, uit het

[p. 68]

dagelijksche leven genomen, geschikt, om de waarheden en pligten, die behandeld worden, te dieper in het gemoed te prenten.

De Vertaler, die alzoo in zijne rust nog ten nutte zijner landgenooten werkzaam is, berigt, eene uitgave gevolgd te zijn, bezorgd door het Engelsche Godsdienstig Traktaatgenootschap, die eene verkorte genoemd wordt. Echter vreest hij, dat de voordragt van sommige zaken nog wat al te lang zal schijnen; hetgeen dan ook de voornaamste aanmerking is, die wij op het werk hebben. De vertaling is vloeijend; de uitvoering zindelijk. Jammer maar, dat de prijs van f 3-60, ofschoon anders voor het boek niet te hoog, denkelijk bij velen een beletsel zal zijn tegen het aanschaffen. Wij zouden daarom den Eerw. van deinse wel durven aanraden, om het werk nog aanmerkelijk te verkorten, ten behoeve van eene andere klasse van lezers, dan in wier handen het nu komt, wanneer het zevende Hoofdstuk, hoe schoon ook, er voor dit doel grootstendeels in zou kunnen gemist worden. Dit geschrift stichte intusschen veel nut in huisgezinnen en jeugdige harten! Het heeft ons, (om dit in het voorbijgaan te zeggen) inzonderheid in het geven van voorbeelden, reeds meer dan ééne dienst voor het katechiseren bewezen. Het is, met één woord, een regt miscens utile dulci.