Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1835

Tooneelanekdoten en bijzonderheden van vroegeren en lateren tijd.

Tot de voortreffelijkste Tooneelspelers van het Dresdensche Tooneel behoorde christ. Bijzonder echter muntte hij uit in eene rol, die meer nog de kunst eens koordendanfers, dan wel die eens Acteurs vorderde. In zeker stuk, de straf in den Afgrond getiteld, stortte hij zich, namelijk, van eene hoogte van acht ellen af, buitelde in het vallen over den kop, en kwam zoo, in het midden des tooneels, op zijn achterste neder. Dit kunststuk was even ijselijk te aanschouwen, als gevaarlijk te volbrengen, en is na hem niet weêr vertoond geworden. Toen ter tijd waren ook de meeste Acteurs sterke Balletdansers. De meesten van hen hadden hunne loopbaan op die wijze begonnen en lang voortgezet, naardien, tot omstreeks den jare 1780, alle schouwburgen groote of kleinere Balletten gaven; en dit was dus ook het geval met christ.

Geen Tooneeldichter schreef (naar luid der verzekering

[p. 207]

van eenen Duitscher) planloozer, dan iffland; hij schreef tooneel op tooneel, zonder zelfs te weten, wat in het daarop onmiddellijk volgende zou voorkomen. Ook schiller'S Don Carlos is op dergelijke wijze ontstaan, en eindigt daardoor geheel anders, dan het van 't begin af aan schijnt te zullen afloopen.

Op de Missisippi ziet men thans de zeldzame vértooning van drijvende Theaters. Deze schouwburgzalen staan op groote kanen, die van plantaadje tot plantaadje, van stad tot stad, van dorp tot dorp den stroom langs varen, en dáár vertoeven, waar men eene goede ontvangst verwacht. Wanneer de toeloop vermindert, ligt men het anker, en beproeft zijne fortuin elders. Miss caroline chapman is eerste Actrice, en verrukt de Tritons en Najaden van den grooten stroom. Als zij speelt, is de Bureaulist altijd tevreden. Eerst viel aan het tooneelgezelschap, waartoe zij behoort, in zeker opzigt, het Monopolie ten deel van den drijvenden schouwburg; tegenwoordig heeft zij reeds mededingers.

De bekende Duitsche Tooneelspeler beckmann werd, in een gezelschap van kunstgenooten, door een' derzelven, met name pohl, gedrongen, om iets geestigs of grappigs te vertellen, hetwelk deze afwees. Eindelijk, toen hem diens voortdurende aandrang begon te vervelen, sprak hij volgenderwijze: ‘Ik droomde gisteren nacht, dat ik gestorven was, en voor de poort des hemels stond. Toen ik aanklopte, verscheen petrus, en vroeg mij, wat ik wilde. “Ik wil in den hemel!” antwoordde ik kortaf. “Wie zijt gij?” - “Ik ben de Tooneelspeler beckmann van Berlijn.” Petrus trok, medelijdend, de schouders op, en zeide: “Het doet mij leed, dat ik u niet van dienst kan zijn; Tooneelspelers komen niet in den hemel.” Met deze woorden sloot hij de poort en liet mij staan. Ik was eerst een weinig bedremmeld, maar schikte mij weldra in mijn lot, begaf mij weêr naar de aarde, en kroop in mijn graf. Na verloop van eenige dagen werd mij door een' anderen doode berigt, dat mijn Collega pohl desgelijks het tijdelijke met het eeuwige had verwisseld, en werkelijk den hemel was binnengekomen. Daardoor onthutst, vlieg ik andermaal naar de hemelpoort, klop petrus buiten, en vraag hem, diep gekrenkt door die achterstelling, waarom hij voor mij de poort gesloten,

[p. 208]

en mijnen kameraad, den Tooneelspeler pohl, binnengelaten had? “Goede vriend!” antwoordde petrus, mij op den schouder kloppende, “maak u niet driftig: pohl is in zijn gansche leven geen Tooneelspeler geweest.” - Mijn droom is uit, Mijne Heeren!’

Bij eene openbare proef, in een' der Schouwburgen te Milaan, gaf een der aanwezigen den nog zeer jongen, vermaarden rekenaar pugliesi dit voorstel op: Eene beroemde zangeres (hier wendden zich aller oogen naar Mad. malibran, daar tegenwoordig) werd door een' Tooneeldirecteur voor 30 representatiën geëngageerd, en wel tegen 3000 lires telkenmale als zij in eene tragische, en 2500 als zij in eene komische Opera optrad. Bij het eindigen dier 30 representatiën stelde de Directeur aan de hooggeschatte kunstenaresse de som van 85,500 lires ter hand. Hoe vele malen heeft nu de Signora in de Opera seria, en hoe vele malen in de Opera buffa gezongen? - Het kind bezon zich eene halve minuut lang, en beantwoordde toen de vraag met deze woorden: ‘De Donna heeft 21 ernstige en 9 komische partijen gezongen.’

Lemierre had een treurspel vervaardigd onder den titel Willem Tell. Er was echter niets van dat voortreffelijke in, waarmede dat onderwerp door den voortreffelijken schiller is behandeld. Het publiek nam dus ook de vertooning van hetzelve niet gunstig op, en er lieten zich, na de eerste representatie, slechts zeer weinige aanschouwers bij de vernieuwde vertooning vinden; te welker gelegenheid de bekende Actrice arnauld tot een' harer bekenden zeide: ‘Het spreekwoord zegt wel: geen geld geene Zwitsers; maar hier zijn meer Zwitsers dan geld.’

Lodewijk XIV was eens tegenwoordig bij de uitvoering van een geestelijk zangstuk, waarvan de tekst in het Latijn gesteld was. In hetzelve herhaalde een koor van zangers zeer dikwerf het woord nycticorax (eene nachtraaf): Sicut nycticorax in domicilio. De Koning vroeg nu aan eenen Prelaat, die niet ver van hem verwijderd stond: ‘Wat beteekent toch dat woord nycticorax?’ De Prelaat wist het evenmin als de Koning zelf, maar bedacht zich evenwel niet lang, en antwoordde zonder den minsten schroom: ‘Si-

[p. 209]

re! dit is de naam van een' der voornaamste Hovelingen van Koning david.’

Een jongman stond in den bak der Parijsche Opera. Hij wil op zijn horloge zien; 't is weg. Hij zoekt in vest- en broekzak; vergeefs: 't moet hem ontstolen zijn. Hij ziet zijn' buurman aan, die hem te zelfden tijde zijlings aanziet. Dit komt hem verdacht voor. Hij maakt korte metten, en bijt hem op een' forschen toon in 't oor: ‘Mijn horloge, of ik laat u arresteren!’ - ‘Daar is 't; maar, om Gods wille, maak mij niet ongelukkig!’ - Thuiskomende, was hij niet weinig verwonderd, zijn horloge op den schoorsteenmantel te zien liggen, waar hij 't vergeten had, en - een ander in zijn' zak te vinden. o Geweten!

Onder lodewijk XV kwam de beroemde Kastraat caffarelli naar Parijs, en zong voor den Koning en het Koninklijke Huis. Ten teeken zijner tevredenheid, schikte hem de Koning eene kostbare gouden snuifdoos toe. ‘Wat!’ riep caffarelli den overbrenger toe; ‘de Koning van Frankrijk zendt mij deze doos? Behoud ze maar; want zie, daar liggen er dertig bijeen, allen kostbaarder dan deze. Ware zij ten minste nog met 's Konings portret voorzien.....’ - ‘Mijnheer! de Koning van Frankrijk schenkt Hoogstdeszelfs portret niet dan aan Gezanten.....’ - ‘Wel nu, laten dan zijne Gezanten voor hem zingen!’

Toen lully eens een zijner Opera-aria's met bijgevoegden Latijnschen tekst in de kerk hoorde zingen, verzuchtte hij: ‘Goede God! vergeef; ik had ze niet voor U gemaakt.’ - Den kenner moeten zulke Opera-aria's in de kerk zeer stichten!