Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1835

Raymond van Toulouze, of de Albigenzen; Treurspel, in vijf Bedrijven. Door Johannes Ruyl. Te Amsterdam, bij M. Westerman en Zoon en C. van Hulst. 1834. In kl. 8vo. 110 Bl. f :-60.

Voordeelig onderscheidt zich dit Treurspel van het Groningen ontzet door denzelfden Schrijver. Dat vorige stuk was meer eene zeer verdienstelijke tooneelmatige voorstelling eener belangrijke gebeurtenis, hoedanige stukken hunne wezenlijke dramatische, schoon geenszins eene echt tragische waarde bezitten, dan een eigenlijk Treurspel; maar het onderhavige stuk, schoon in zoo ver gelukkig afloopende, dat de deugd gered en de ondeugd gestraft wordt, hetgeen zelfs verkieslijk is, blijft echter een Treurspel, in de aesthetische beteekenis van het woord. Treffend en op eene roerende wijze verblijdend is de bevrijding van Katharina, in het vijfde tooneel van het vijfde bedrijf. Ontzettend is het uiteinde van Montsoort, in het achtste en laatste tooneel. De karakters zijn goed geschilderd en volgehouden, inzonderheid de niet overdrevene tegenstelling tusschen het zachte, meêwarige karakter van Maria, de gemalin van Raymond, en het meer forsche en vorstelijke van Katharina, zijne moeder. De stijl is doorgaans deftig, nergens plat, maar toch zelden echt dichterlijk. De drie eerste tooneelen van het derde bedrijf verheffen zich verre boven de meeste andere tooneelen, sommige van welke men berijmd deftig proza zou kunnen noemen. Wij zijn te zeer met dit stuk ingenomen, om zulks door proeven te staven. Wij hopen, dat de begaafde Tooneeldichter ruyl zich meer en meer op veredeling van zijnen stijl zal toeleggen, en, zonder tot een ijdel schermen met beeldspraak en kwalijk te pas gebragte figuurlijke taal in zoo iets niet vorderende zamenspraken te vervallen, een weinig meer gloed aan zijne verzen zal leeren bijzetten, en wat meer de Godentaal der ware poëzij in zijne verzen zal laten doorklinken, hetgeen, met oordeel bijgebragt, der Tragische Muze zoo wèl staat: of waarom spreekt zij anders liever in ge-

[p. 400]

bonden dan in ongebonden stijl? Ook hindert ons het, in de meeste Treurspelen zoo gebruikelijke, Mijnheer en Mevrouw. Het Fransche Monseigneur in het Treurspel is van het Monsieur in het Blijspel onderscheiden. Dat onderscheidend kenmerk missen wij, maar hebben het niet noodig. Men kan de vorstelijke en adellijke personen bij hunne titels, de overigen bij hunnen naam aanspreken, en, in plaats van Mijnheer en Mevrouw, hetgeen tegenwoordig zeer alledaagsch klinkt, laten zeggen: Hertog! Graaf! Mijn Vorst! Heer Frederik! of hoe het zijn moge, en aldus Hertogin! Gravin! Vorstin, of, des noods, Mevrouw, dat niet zoo plat is, als het afgesletene Mijnheer. Eindelijk stuit ons het gedurig afwisselen der uitspraak in Rmnd of Rymōnd, zijnde het laatste alleen, in dien Franschen naam, goed te keuren; gelijk wij ook liever steeds ntrt dan Mōntfot lazen, waarbij men aan de Hollandsche Heeren van Mōntrt denkt.

Onze bedenkingen den Schrijver in overweging gevende, eindigen wij met hem aan te moedigen tot verdere vlijtige en steeds meer en meer gekuischte beoefening van de treurspelpoëzij in 't bijzonder, en van den dramatischen arbeid in 't algemeen.