Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1835

Sadok en Mirjam. Een Joodsch Tafereel uit de tijden

[p. 356]

van Jezus' omwandeling op aarde. Naar het Engelsch. Te Rotterdam, bij de Wed. van der Meer en Verbruggen. 1834. In gr. 8vo. 141 Bl. f 1-40.

Dit werkje moet eene schets leveren van de verschillende vooroordeelen, tegen welke onze Heer gedurende zijne omwandeling op aarde te kampen had; en de ons onbekende Schrijver doet dit in den vorm van een verhaal, met gesprekken en brieven. Vrienden en vijanden van jezus zijn het alzoo, die hier optreden; de laatsten met de gewone, ook in de Evangelische verhalen voorkomende, Farizesche en Sadducesche bedenkingen; de eersten die trachtende te ontzenuwen. Het boekje kan - maar van welk geschrift moet men dit niet zeggen? - zijn nut hebben. ‘Mogt het Gode behagen, éénen Farizeër of Sadduceër onder het Christendom, door middel van dit werkje, in eenen nederigen volgeling van zijnen grooten Zoon te herscheppen!’ zegt de Schrijver, en wij wenschen met hem zoowel dit, als dat zijn geschrift het hart opende van die ‘ongelukkigen, welke, onder het heerlijk licht des Evangelies levende, evenwel de duisternis boven het licht verkiezen;’ maar wij verwachten van het eene even weinig als van het andere, en ofschoon wij het doel van harte toejuichen, kunnen wij echter over het geheel niet zeggen, met de uitvoering tevreden te zijn. Het boeksken mist geheel dat antieke, dat Oostersche, hetwelk in schriften van dezen aard een onmisbaar vereischte is, en waarin het ons altijd heeft toegeschenen, dat pfenniger's Joodsche Brieven enz. uitmunten. Beantwoordde nog overal de stijl aan uitdrukkingen, als bladz. 3: ‘het is beter die [verwijtingen] te verdragen met de vrienden van God, dan te wonen in de tenten der Goddeloozen.’ Maar verre vandaar! of is het de regte toon, wanneer het op diezelfde bladzijde heet: ‘zuiverheid van bedoelingen sluit nog geen welbestuurd oordeel in’; wanneer men bladz. 7 leest van een ‘practisch gevoel van Godsdienst’; wanneer bladz. 9 staat: ‘mijn kleine wijsgeer’; bladz. 85: ‘wel Mijnheer sadok!’ enz. enz. Van zulke Westersche uitdrukkingen is het boeksken vol, en door deszelfs uitgave achten wij in geenen deele voldaan te zijn aan hetgeen wij nog altijd als eene behoefte blijven beschouwen, een Hebreeuwsche Anacharsis uit den tijd van jezus, welke wel het burgerlijke en huiselijke leven der Joden van dien tijd,

[p. 357]

tot opheldering der Evangeliën, nader dede kennen, maar toch vooral eene schets gave van de godsdienstige gevoelens, sekten en vooroordeelen van de tijd- en landgenooten van onzen Heer; een werk, in aard en aanleg genoeg verschillende van helon's Bedevaart door strauss.

Ook is dit werkje vrij oppervlakkig. Het bevat bijna niets over den heiligen levenswandel van jezus; over zijne onvergelijkelijk schoone zedeleer; over - en dit zou men dan toch stellig verwachten - de gesprekken, door jezus gehouden over de wetten van mozes; over de leerlingen van den Verlosser, en over hoe veel nog meer! Bladz. 78 wordt het Sadduceïsme wat al te ver getrokken; althans dat gahar een half schaap op eenmaal verslindt, met zoovele linzen, dat hatipha er veertien dagen genoeg aan zou hebben, is geene kleinigheid!

Wij willen dus eenvoudig zeggen, dat de vertaling van dit geschrift, onzes inziens, gemakkelijk had kunnen gemist worden, en dat het zichzelven niet te veel zou vernederen, wanneer het tot den lezer, als motto, de woorden van sarah, bladz. 86, rigtte: ‘Maar wacht...... ik zal u beet nemen.’