Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1835

Het Rijnspook. Overleveringen uit de Riddertijden, benevens het Dagboek eener Reize langs den Rijn in 1831. Door A. Cramer. Te Amsterdam, bij Anton Cramer en Comp. 1832. In gr. 8vo. 380 Bl. f 3-30.

Het rijnspook is eene der menigvuldige legenden betreffende de vervallene ridderkasteelen aan den oever van den Rijn, waarmede de Schrijver zijn reisverhaal vergroot heeft. Behalve het algemeen bekende en afgesletene, deelt de reiziger de berigten mede van hetgeen hem overgekomen is op zijnen togt, of hij gereden dan wel gewandeld heeft, of hij in de logementen goed of slecht gegeten, gedronken en geslapen heeft, welk gezelschap hij in stoombooten en op diligences aangetroffen heeft. Eenmaal zelfs had de Schrijver het ongeluk van op eene diligence door een kind, dat nog niet zindelijk was, bev...d te worden. Om in staat te zijn om belangrijke (!) gesprekken mede te deelen, heeft de Schrijver een middel, hetwelk voortreffelijk is: ‘Hij streelt de eigenliefde van zijne medereizigers, en dezen door die voorkeur opgetogen, praten, vertellen, pogchen, liegen, en dat alles werkt (N.B.) mede om des Schrijvers schetsenboekje belangrijk te maken.’ Dat niet alle Nederlanders zich op de reis zoo gedragen, maar dat de Schrijver hen verre overtreft, blijkt daaruit, dat, gelijk hij verhaalt, ‘de landslieden, die met mij zijn, het verwondert, dat ik zoo spoedig kennis maak, zij gapen mij aan’ enz. Wat doen die domme Hol-

[p. 225]

landers ook aan den Rijn! De Heer cramer heeft er beter den slag van ‘om zich gemakkelijk en voegelijk te onderrigten.’ Hij is hiervan ook zoo voertuigd, dat hij zich verzekerd houdt, dat de lezer, die zijn boek in handen neemt, hem toevoegen zal: ‘Houd niet op met reizen, en deel ons uwe opmerkingen mede.’ Wij voor ons gelooven, dat, wanneer anton cramer en Comp. genoegzaam debiet van des reizigers werken heeft, deze ook wel zal voortgaan met reizen of laten reizen. Voor één ding echter zijn wij bevreesd, dat, wanneer de reiziger nog verder van huis gaat, en ergens reist, waar de taal des lands nog meer van de onze verschilt, zijne reisverhalen geheel onverstaanbaar zullen worden. Nu reeds wemelt het boek van Germanismen. Ontelbare malen vindt men moeizaam, voor moeijelijk, moeizame gang, moeizame punten; ‘men kon haar moeizaam verwijderen.’ Verder troffen wij aan misvallen voor mishagen; ik versprak, voor beloofde; dit geeft lange wijlen, voor verveling. Maar wij willen onze lezers geene lange wijlen veroorzaken, door deze lijst nog, gelijk wij anders wel met eenige bladzijden zouden kunnen doen, te vermeerderen. Wij hopen onze lezers eenigermate in de gelegenheid gesteld te hebben, om zelve te oordeelen, vóór zij het boek koopen, bijaldien zij er niet reeds mede bekocht zijn.