Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1835

Leerrede over 1 Joan. III:23^a. of bewijs, hoe Gods gebod: Geloof in den naam mijns Zoons, eene proeve van zijne liefde is jegens menschen. Gehouden in de Kerk van Hoogeveen. Door A.J. van der Veen, Leeraar aldaar. (Wordende in deze Leerrede geene R gevonden en de lezing evenwel daardoor geenszins gehinderd.) Te Leeuwarden, bij J.W. Brouwer. 1832. In gr. 8vo. 27 Bl. f :-40.
Leerrede over 1 Joan. IV:16^b. of de waarheid, God is liefde, als zeker, gewigtig en leerzaam voorgesteld, en wel geheel met de woorden des Bijbels of Schriftuurplaatsen. Door en bij denzelfden. 1833. In gr. 8vo. 23 Bl. f :-35.

De reden, waarom de eerste preek gemaakt en uitgegeven is, wordt in een kort voorberigt vermeld: Juist, toen men in eenen vriendenkring over eenen predikant sprak, die de R niet dan met moeite konde uitspreken, kwam men op eene preek door Ds. scharp voorheen

[p. 12]

uitgegeven, die zonder R was. Het eene woord bragt het andere voort, enz. enz. De Heer van der veen, van wien wij niet weten, hoe het met zijn spraakvermogen gesteld is, nam de proeve, om zulks na te doen. Rec. is een verklaard vijand van zoodanige kunstjes, al zijn die dan ook eenmaal door wijlen den waardigen scharp voorgedaan, en meent alle dergelijke vertooningen op den kansel ten sterkste te moeten afkeuren. De zaken, die de verkondiger van het Evangelie heeft voor te dragen, zijn hoog ernstig, en te heilig, om op zulk eene onwaardige wijze behandeld te worden. In eene noot maakt de steller opmerkzaam op de belangrijke bijzonderheid, dat de letter T in het opschrift (gewoonlijk zegt men titel) en de L. in het voorberigt niet gevonden wordt! Om het uitspreken van de R te vermijden, kon van der veen niet, als naar gewoonte, den tekst aflezen of aankondigen, dewijl hij dan hoofdstuk drie en vers drieëntwintig zou hebben moeten zeggen! Dit wordt door eene langgerekte omschrijving vermeden. Trouwens, de geheele preek draagt overal de blijken van zekere gedwongenheid in den stijl. Ook twijfelt Rec., of wel alle hoorders in de Kerk van Hoogeveen den Prediker overal regt verstaan zullen hebben. Waarom het verband tusschen bekeering en vergeving van zonden niet liever duidelijk aangetoond? In de toepassing wordt wel vermaand, om de echtheid van het geloof te toonen in daden - in geheel den wandel; maar dit had beter aangedrongen moeten worden. Ap. Paulus leert, (Tit. II:14) dat de Zaligmaker zichzelven voor ons heeft overgegeven, om ons te verlossen van alle ongeregtigheid, enz.; Do. van der veen zegt: ‘Om zondige menschen gelukkig te maken, deed hij (Jezus) op Golgotha in den smadelijken en pijnlijken slavendood zijn bloed vloeijen tot uitdelging van zonden; hij deed dit, omdat God zulks wilde, die alleen om dezen dood afgewekenen en ongelukkigen in genade wil aannemen en in zijne liefde doen deelen.’ Hij brengt geen bewijs voor de laatste stelling bij. In de H. Schrift wordt de zending of overgave van J.C. aan Gods liefde toegeschreven, b.v. Joan.

[p. 13]

III:16. - Op bl. 17 staat, dat de dood de schuld is, die allen betalen moeten, omdat zij gedaan hebben, hetgene kwaad is in de oogen van God. Maar waarom sterst dan zoo menig kind, eer het weet van goed of kwaad?

De tweede Leerrede, een kunststuk van anderen aard, bestaat uit Schriftuurplaatsen of Bijbelsche uitdrukkingen, die naar zekere orde tot één geheel zaamgevoegd, doch ook wel eens op zonderlinge wijze uit het verband gerukt worden. Tot proeve alleen dit: ‘God is liefde! In zonde ontvangen, is het gedichtsel van des menschen hart boos van zijne jeugd aan, zoodat zij allen zijn afgeweken, allen gezondigd hebben, de heerlijkheid Gods derven en niemand zeggen kan: ik heb mijn hart gezuiverd; ik ben rein van zonden. Niemand op aarde leeft er, die regtvaardigheid doet, dewijl er geen reine uit eenen onreinen gegeven wordt en, hetgene uit vleesch geboren is, vleesch is,’ enz. Rec. kan ook in dit preekje geen behagen vinden, dewijl het groote doel der prediking langs dezen weg zekerlijk niet bereikt zal worden, en een Predikant niet spelen mag met hetgeen heilig is.