Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1834

[p. 720]

Verhaal wegens een huisgezin ten tijde der zware pestziekte te Londen in den jare 1665.

De Lezer verwachte in dit verhaal noch eene geschiedenis, noch eene beschrijving dezer ontzettende ramp, welke in 1665 het tiende deel der bevolking van Londen wegmaaide; maar alleen een eenvoudig en naauwkeurig verslag van de bijzonderheden, een gezin bejegend gedurende den ganschen loop des verschrikkelijksten leeds. Men vertegenwoordige zich, te midden der algemeene verwoesting, welke toen over Londen zweefde, een huisgezin, dat, aan geen ander gevoel, dan dat van zelfbehoud, gehoor gevende, zich afzondert, en zich omgeeft van de tot een uiterste opgevoerde voorbehoedsels, die, te dikwijls onnut bevonden, hier echter beveiligden voor eenen

[p. 721]

geesel, die niet te ontwijken of te ontkomen scheen. De afzondering zelve, waarin de hoofdpersoon zich met de zijnen plaatst; de overdaad, om mij zoo eens uit te drukken, der door hem genomene voorzorgen; de zeldzame soort van egoïsmus, die al hare vrees, gelijk al hare genegenheid, als zamentrekt in den huiselijken kring; de door niets afgeleide bezorgdheid, in deze enge beperking heerschende, - dit alles doet het afgrijselijke in den toestand van de bevolking der stad des te sterker uitkomen. Het bedoelde verhaal komt, zonder naam des schrijvers, in de bladen van dien tijd, op deze onopgesmukte wijze, voor:

‘Een kruidenier in 't groot te Londen, wonende in de City, Woodstreet (Cheapside), heeft zich tegen de pest beveiligd door een aantal voorzorgen, der opteekeninge waardig. Ik heb de bijzonderheden van hemzelven, en ga dezelve, als door hem mij in de pen gegeven, hier mededeelen.

Het gezin bestond uit den koopman en zijne vrouw, elk van hen tusschen de 40 en 50 jaren oud, drie dochters, twee zoons, twee dienstmaagden en een winkelknaap. De kruidenier had daarenboven een tweeden bediende, een' pakhuisknecht en jongen, welke hij nog eenigen tijd in zijne dienst hield; maar, den geesel ziende naderen, zond hij laatstgenoemden naar zijne ouders in Staffordshire terug, schonk aan den anderen het overige van zijn nog te verdienen loon, en, wat den eerstgemelden betreft, die niet bij hem inwoonde, deze was een arm man, die zonder hem geen heenkomen wist, maar die hem verder van dienst kon zijn; men kwam dus te zamen overeen, dat hij dagelijks, van 9 ure des morgens tot 6 ure des avonds, zich aan de winkeldeur zou bevinden, om des meesters bevelen te ontvangen, zijne boodschappen te doen, en, in één woord, alwat er te verrigten viel. De kruidenier deed zijne deur voorzien van een met glas bekleed tralievenstertje, ten einde door hetzelve onderscheidene voorwerpen, naar vereisch of wensch, te kunnen in- of uitlaten. Hij bevestigde vervolgens aan het windas touw en blok, tot het ophalen en neêrlaten van pakketten; terwijl men langs dien weg ook de spijs en den drank voor den oppasser, benevens alwat men hem wilde doen toekomen, naar beneden liet.

De kruidenier, besloten hebbende zich met zijn gezin op te sluiten, voorzag zich van allerlei voorraad, vastberaden, in geen geval hoegenaamd, de deur te openen. Niemand

[p. 722]

daar binnen had vrijheid, door de ramen op straat te kijken, of eenige opening te ontsluiten, behalve het dakvenster, hetwelk de kruidenier bovendien deed bekleeden met eene blikken plaat, uit vreeze dat de smetstof door de poren van het hout mogt dringen. Telkens bij het openen droeg hij zorg, om een laagje buskruid in brand te steken, welks rook, zich naar buiten een' uittogt banende, al de lucht met zich voerde, welke zich omstreeks het dakvenster mogt verzameld hebben, en dezelve niet in het vertrek deed dringen, dan na ondergane zuivering door het ontvlamde kruid. Zoo lang die damp aanhield, onderhield men zich met den oppasser; maar, zoodra dezelve begon te verminderen, ontstak men eene nieuwe hoeveelheid kruid.

In het eerst stond de koopman aan elk der huisgenooten een pond brood daags toe; maar, dewijl hij eene groote hoeveelheid meel had opgedaan, verminderde hij welhaast het rantsoen voor een zesde gedeelte, en stelde daarvoor pannekoeken en ander gebak in plaats, naar welgevallen toe te bereiden. Hij had desgelijks drieduizend pond beschuit laten bakken en in vaten pakken, alsof ze werden ingescheept; gelijk dan ook de bakker werkelijk meende, dat dezelve bestemd was voor de manschap van een door den kruidenier bevracht schip; maar hij had dezelve eerst naar Queenhite, en vervolgens naar zijn pakhuis doen overbrengen, alsof het droogerijen waren. Zoo deed hij desgelijks met twintig vaten van het beste meel. Alvorens zich op te sluiten, had hij in den schoorsteen van eene der bovenkamers een' kleinen oven laten metselen. Hij had zich reeds voorzien van eene zekere hoeveelheid bier; maar, dewijl de Geneesheeren aan allen, die hen raadpleegden, aanbevalen weinig te drinken, om zich niet te verzwakken, had hij in zijnen kelder, met de vereischte geneesmiddelen, eene goede hoeveelheid wijn, brandewijn, alsmede van het nieuwe, dure likeur, Eau de la Peste genaamd, opgedaan. Aldus welvoorzien van brood, meel, wijn, enz. enz. vervoegde hij zich tot een' slager van Rotherhite, (nog niemand was aan deze zijde van den Theems aan de pest gestorven) en kocht van hem drie ossen en twee varkens, welke hij liet slagten, zouten en inkuipen; alles werd vervolgens te water vervoerd, vervolgens ontscheept en overgeladen op eene kar, welke den voorraad naar zijn pakhuis bragt, desgelijks als

[p. 723]

waren het kruidenierswaren. Wat aangaat versch spek, kaas en boter, de kruidenier voorzag zich daarvan allengs op het land; zoodat hem in het einde niets ontbrak van alwat hem in den toestand, waarin hij zich ging plaatsen, konde noodig of dienstig zijn.’

(Het vervolg en slot hierna.)