Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1834

[p. 170]

De tarentula.

De tarentula, gelijk ieder weet, is eene groote spin, welke haren naam daarvan heeft, dat men dezelve in de nabijheid van Tarente het meest opgemerkt meende te hebben. Zij komt echter overal in het zuidelijk gedeelte van Europa voor. Bekend ook is het, welke fabelachtige krankheden men aan haren beet toeschreef, die door muzijk en dans genezen zouden moeten worden. De berigten van een' in Spanje reizenden natuurkenner aangaande hare leefwijze, en bijzonder omtrent hare woning, zijn niet onbelangrijk te achten.

De tarentula houdt zich het liefst op aan opene, drooge, onbebouwde, zonnige plaatsen. Zij leeft, althans in haren volwassen toestand, onder den grond, in eene woning, die zij zelve zich vervaardigt. Deze verblijven van het dier zijn tot nu toe door de natuuronderzoekers meestal zeer onvolledig en onnaauwkeurig beschreven geworden.

De cilinderachtige, dikwerf een' duim middellijn houdende gang loopt meer dan een' voet diep in den grond, maar is niet altijd, gelijk velen beweerd hebben, loodregt. De bewoner van dit gebouw doet zich als een vaardig jager en als een geschikt bouwmeester tevens kennen. Hij had niet alleen in de diepte eene schuilplaats aan te leggen, waar hij zich veilig aan de vervolgingen zijner vijanden kon onttrekken; dezelve moest te gelijk eene wacht worden, van waar hij op zijnen buit kon loeren en pijlsnel toeschieten. De tarentula heeft voor alles gezorgd. Het gat loopt eerst wel regt nederwaarts; maar vier of vijf duim beneden den grond neemt de gang eensklaps eene wending zijwaarts, in eene horizontale rigting, en gaat spoedig daarop weder lijnregt neder. Vooraan bij den hoek, waar de gang zich wendt, zit de waakzame spin te loeren, en verliest den ingang van hare woning - hare

[p. 171]

huisdeur - geen oogenblik uit het gezigt. Hier zag ik hare oogen als diamanten vonkelen en als kattenoogen in het duister lichten. Boven de opening is gewoonlijk eene buis of pijp aangebragt, die door de tarentula zelve wordt vervaardigd, en waarvan nog geen waarnemer melding heeft gemaakt. Deze pijp, inderdaad een bouwkunstig werk, verheft zich omtrent een' duim boven de oppervlakte van den grond en heeft niet zelden twee duim middellijn, zijnde dus wijder dan de gang zelf; hetgeen schijnt te moeten dienen, om in het oogenblik, dat de spin haren buit wil grijpen, behoorlijke speelruimte aan hare klaauwen te geven. Deze pijp bestaat hoofdzakelijk uit drooge, met een weinig leem verbondene en zoo kunstig zaamgestelde stukjes hout, dat ze een' regtop staanden toestel vormen, die van binnen een' hollen cilinder uitmaakt. Dit buitenwerk erlangt vooral hierdoor stevige hechtheid, dat het van binnen met het eigen spinsel van het dier bekleed wordt. Dit rag loopt het gansche gebouw door, beveiligt den gang voor instorting, houdt denzelven rein, en maakt het opklimmen in de vesting voor de spin gemakkelijker.

Dit bovenwerk komt echter niet altijd voor. Menigmaal heb ik verblijven van tarentula's waargenomen, alwaar geen spoor daarvan was te vinden, het zij dat hetzelve door eenig toeval werd verstoord, het zij dat de spin niet overal de vereischte bouwstoffen vindt; of misschien ontwikkelt zich de bouwkundige bekwaamheid dán eerst volkomen in het dier, wanneer hetzelve tot vollen wasdom en rijpheid is gekomen. In de meeste gevallen evenwel heb ik dit buitenwerk opgemerkt, waarmede het dier meer dan één doel bereikt; de spin beveiligt haar hol alzoo voor overstrooming, en voorkomt tevens, dat er vreemde, door den wind voortgedrevene, ligchamen invallen, die het gat eindelijk geheel verstoppen zouden; maar het dient tevens tot een' val voor hare prooi, dewijl het een uitstek vormt, waarop

[p. 172]

muggen en andere insekten zich gaarne nederzetten. Trouwens, ook buitendien zijn de listen van dezen vluggen, onvermoeiden jager en roover, zoo het schijnt, onuitputtelijk.

Ziehier eene korte beschrijving van de inderdaad vermakelijke jagt op de tarentula. Het beste jaargetijde hiertoe is gedurende de maanden Mei en Junij. Toen ik de eerste maal het onderaardsch verblijf der spin ontdekte, en mij overtuigd hield, dat hetzelve bewoond werd, dewijl ik het dier in de bovenste afdeeling van zijn gebouw zag loeren, meende ik, om hetzelve magtig te worden, het regtstreeks te moeten aanvallen en tot het uiterste vervolgen. Uren lang groef ik met een mes, om de spin te vangen in haar hol; ik woelde den grond, een voet diep en wel twee in het rond, om, maar zonder de tarentula te bekomen. Ik had spade en schop moeten hebben, doch bevond mij te verre van menschenwoningen, en nog bovendien in Spanje. Ik was dus genoodzaakt, mijn plan van aanval te veranderen - ik nam toevlugt tot list. Ik bewoog eenen grashalm met eene kleine aar, vooraan den mond der opening, heen en weder; weldra bemerkte ik, dat de spin hare opmerkzaamheid daarop vestigde en zich tot eenen aanval gereed maakte. Met afgemeten tred naderde zij de aar; zachtkens trok ik dezelve terug; zij schoot toe uit hare schuilplaats, en ik stopte oogenblikkelijk het gat en sneed haar den terugtogt af. Dan toonde zich de tarentula telkens zeer verlegen; hare pogingen, om te ontkomen, waren zeer averegts, en ik wist haar eindelijk in een papieren peperhuisje te krijgen. Het gebeurde echter ook meermalen, dat zij de list scheen te bemerken, of misschien niet hongerig genoeg was; dan bleef zij onbewegelijk aan hare deur zitten, en haar geduld was grooter dan het mijne. In dit geval ging ik op de volgende wijze te werk: ik merkte de rigting van den onderaardschen gang op, en stak dan een mes met geweld schuins in den grond, om alzoo aan het dier den terugtogt af te snijden; dit mislukte mij zelden. Op deze wijze ving ik soms vijftien

[p. 173]

tarentula's in één uur. Baglivius verhaalt, dat de boeren in eenige streken van Italië, om de tarentula te vangen, voor derzelver woning het gonzen van eene vlieg door middel van een' haverhalm weten na te bootsen.

Ofschoon de tarentula bij het eerste gezigt, vooral wanneer men haren beet vreest, zich afzigtig en wild vertoont, zoo is zij evenwel ligt te temmen. Ik zelf heb er eene een half jaar lang levend gehouden. Zij gewende spoedig aan haren glazen kerker, en nam binnen kort mij de vliegen af, die ik haar toereikte. Zij zoog niet, gelijk andere spinnen, dezelve alleen aan den kop uit, maar verslond die geheel, en wierp naderhand de harde deelen bij stukken weder uit. Na het eten scheen zij gewoonlijk zich te reinigen - zij streek met de voorste pooten de voeldraden en kinnebakken af, en bleef dan eenigen tijd onbewegelijk zitten. Ik had gelegenheid, om op te merken, dat het dier negen dagen en nog langer kan vasten.

Ten besluite wil ik nog eenen kampstrijd tusschen twee tarentula's beschrijven. Ik plaatste twee volwassene, sterke mannetjes in een wijd glas. Nadat zij eenige malen, eenen uitweg zoekende, in het rond geloopen hadden, namen zij, als op een gegeven teeken, eene krijgshaftige houding aan. Tot mijne verwondering zag ik, dat zij deftig op hare achterpooten zich oprigteden, en zoo elkander de borstschilden toekeerden. Nadat zij aldus elkander wederzijds twee minuten waargenomen, en buiten twijfel dreigende blikken, welke de mijne ontgingen, toegeworpen hadden, vlogen zij op elkander toe, sloegen de pooten in elkander, en zochten elkander met de haken der kinnebakken te treffen. Hierop nu, het zij dat ze vermoeid waren, het zij dat haar krijgsgebruik het zoo medebrengt, had een wapenstilstand plaats - de krijgers lieten los, en verwijderden zich een weinig van elkander. Ik herinnerde mij, dat bij de zonderlinge gevechten der katten dergelijke rustpunten plaats hebben. Doch het duurde niet lang, of de beide

[p. 174]

tarentula's vielen op nieuw met heviger woede op elkander aan. Lang bleef de overwinning twijfelachtig - eindelijk kreeg de eene spin eene doodelijke wonde aan den kop, viel neder, en werd terstond door de andere verslonden. Reeds baglivius maakt melding van deze arachnomachie (spinnenstrijd), maar beschrijft dezelve niet nader en zegt alleen: ‘Wanneer twee tarentula's te zamen opgesloten worden, brengt de eene de andere om en eet dezelve op’ - en dit strekt dus ter bevestiging van mijne waarneming.