Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1834

Nieuwere bijzonderheden, wegens Moskou.

In Moskou is alles niet zoo duur, als te Petersburg; doch men zou in de Russische herbergen alhier te vergeefs behoorlijke bediening, zindelijkheid en welingerigte kamers verwachten. De herbergier is niet gewoon, vreemdelingen zoo te ontvangen, als in andere landen. En hiervoor bestaat ook eene zeer natuurlijke reden. De reizende Rus heeft slechts een paar kamers noodig - bedden, wijn, thee, koffij, vleesch, wildbraad, gevogelte, enz. gelijk ook eenen kok en andere bedienden, brengt hij zelf mede. De herbergier verdient dus aan hem niet veel meer, dan de kamerhuur, die echter hoog genoeg is.

Men begrijpt ligt, dat het nieuwe Moskou beter en regelmatiger, dan het oude, gebouwd werd; evenwel vindt men hier nog oude, naauwe, kromme, donkere, morsige straten, aan welke men de sporen van den verschrikkelijken brand van 1812 bemerkt. De puinhoopen van tachtig of honderd huizen zijn nog zoo vele herinneringen van den verderfelijken veldtogt en van de gruwelen der Franschen.

[p. 38]

Het Kremlin, benevens het Keizerlijk paleis, het tuighuis, de wapenkamer, en vele bijzondere huizen, winkels en bergplaatsen van koopmansgoederen, is met een' zeer hoogen muur omgeven, waarop vele oude en sterke torentjes zijn, die met groene, gladde dakpannen statig prijken. Buiten dezen muur, aan den eenen kant, waar vroeger eene ondiepe gracht lag, uit welke stinkende dampen opstegen, is thans een Engelsche aanleg gemaakt, om tot eene aangename wandelplaats te dienen. Andere partijen, onder den naam van boulevards bekend, strekken zich tusschen de oude en nieuwe stad uit. Ook zijn hier en daar in de stad groote en aangename tuinen, die altijd voor ieder openstaan. Fraaije fonteinen werden bij de Nikolaï-poort, bij de Iverische, en voor den grooten Peters-schouwburg aangelegd. Het nieuwe houten straatplaveisel, dat in Petersburg het rijden door de schoone straat van Newsky en elders zoo gemakkelijk maakt, wordt ook hier reeds ingevoerd.

Koffijhuizen, zoo als in andere landen, en huizen, waar men niet alleen om te eten en te drinken, maar om de gezellige verkeering gaat, ontbreken hier, even als in Petersburg, geheelenal. Suikerbakkerswinkels, in welke men alle soorten van fijn gebak, thee, koffij, chocolade, ijs, wijn en andere dranken vindt, gelijk ook de Duitsche, Russische en Fransche nieuwspapieren, vervangen eenigermate de plaats daarvan; doch zelden ziet men er talrijk gezelschap. Ook heerscht hier geene levendige vrolijkheid en vertrouwelijke mededeeling van gedachten, maar doorgaans een geheimzinnig, somber en wantrouwend stilzwijgen. In Duitschland vindt men gezellige, mededeelende vreugde, in Frankrijk uitgelatene vrolijkheid, en in Italië snapachtige blijmoedigheid; doch hier staat veelal koele ernst op het gelaat der jeugdige schoonen geteekend, en zachte weemoed zweeft op het strakke gelaat des jongelings.

Een groot ongemak voor Moskou is het gemis van bronnen en van frisch, goed drinkwater; hetgeen evenwel door waterleidingen te verhelpen ware, alzoo slechts eenige mijlen van de stad zuiver en gezond bronwater wordt gevonden. Den gemeenen Rus schijnt het echter vrij onverschillig te zijn, of het water uit eenen put of uit eene bron, uit eene rivier of beek genomen wordt.

Die Rusland en de Russen wil leeren kennen, moet het Russische volk in Moskou, niet in Petersburg, waarnemen. Hier leeft de rijke Adel benevens de menigte van deszelfs

[p. 39]

onderhoorigen - hier is de zetel van den eigenlijk Russischen handel, van fabrijken, manufacturen enz. Het aantal der alhier levende vreemdelingen heeft, in verhouding tot de Russen, zeer weinig te beduiden, en zal, Duitschers, Franschen, Engelschen en Italianen te zamen gerekend, naauwelijks vijfduizend bedragen, daar men wel vijftigduizend van dezelven in Petersburg mag stellen.

De gastvrijheid is hier nog grooter, dan in Petersburg, en dezelfde, als in het overige Rusland. Maar ook in geen land heeft men daaraan zoo zeer behoefte, dewijl herbergen en plaatsen van uitspanning of vermaak nog op den benedensten trap staan, en men slechts zelden in zoodanige toefplaats eene welaangeregte tafel zal vinden. Doch gezellige familiekringen zijn, zoo in Moskou als in Petersburg, zeer menigvuldig en ook onontbeerlijk, daar men het grootste gedeelte van het jaar, wanneer het gure weder het uitgaan en genot in de vrije natuur verbiedt, in huis moet doorbrengen, en er, uitgenomen den schouwburg, des winters geene openbare plaatsen van vermaak zijn. Men treft daarom des middags en des avonds in elk huis gasten aan, die zich in het Russisch of Fransch, zelden in het Duitsch, met elkander onderhouden. In Rusland heerscht niet het begrip, dat de gast aan den gastheer dank schuldig is; meermalen dankt de laatste den eersten voor zijne moeite, dat hij bij hem gekomen is, en voor de opoffering van zijnen tijd. In vele Russische huizen is het eene ingevoerde gewoonte, één' of twee dagen in de week te bepalen, op welke men vrienden en bekenden des middags ontvangt. Deze worden eens voor altijd ten eten genoodigd, en dan behoeft naderhand nooit weder eene uitnoodiging te geschieden. In de vasten, niettegenstaande geboren Russen dezelve zeer streng houden, wordt in zoodanige huizen gewoonlijk ook vleesch opgedischt, dewijl er onder de gasten andere personen kunnen zijn. Welke eene tegemoetkoming en vriendelijke verdraagzaamheid! - Voor den inlander, die geene eigene huishouding heeft, gelijk ook voor den eenigzins beschaafden vreemdeling, die nergens zoo gemakkelijk, als in Rusland, belangrijke kennis kan maken, blijft dus zelden een dag over, waarop hij in eene herberg moet eten; en juist hierom eet men in dezelven, te Moskou en te Petersburg, zoo slecht en treft er zoo weinig gezelschap aan, dewijl de gastvrijheid in bijzondere huizen zoo groot en zoo algemeen is. In deze gezellige kringen vindt men evenwel niet altijd die ongedwongene vrolijkheid, welke in zuidelijker

[p. 40]

landen van Europa het genoegen der gezelligheid zoo zeer verhoogt; de Rus is ook hier, gelijk in alle betrekkingen des levens, ernsthaftig, dikwijls koel, wantrouwend en niet open van aard. Daarentegen heeft hij weder andere zeer goede eigenschappen: hij is vatbaar voor beschaving, leerzaam, onbekrompen, goedhartig; hij toont edelmoedigheid, zelfs met opoffering, weldadigheid tot kwistens toe, onbaatzuchtige, verhevene vaderlandsliefde; hij ondersteunt gaarne kunsten en wetenschappen, en schat talenten, kunde en geleerdheid.

Merkwaardig is in Moskou het plaveisel der straten, bestaande uit steenen van verschillende soorten en kleuren, als bazalt, steenkoralen, enz.

De lengte van deze groote stad is van het zuidoosten naar het noordwesten 1¾ Duitsche mijl, en de omtrek bijna 5½ mijlen. Sedert den zwaren brand van 1812 tot nu toe is hier veel drokte in het bouwen. Meermalen ziet men een groot gebouw, waarvan in Mei de grondslag werd gelegd, in den herfst reeds onder dak. Het luchtgestel maakt dezen spoed noodzakelijk. De meeste huizen zijn van steen. Vóór den brand stonden er 9212, waarvan de vlammen 5406 verteerden. Sedert dien tijd tot nu toe zijn er 8640 nieuwe gebouwd; zoodat het geheele aantal thans over de 12,400 bedraagt. Kerken zijn er 270, waarvan sommigen koepels met vier of vijf torentjes hebben. Rekent men hierbij 21 kloosters, 55 hospitalen en nog eene menigte gebouwen van de kroon, zoo zal men eenigermate zich kunnen verbeelden, hoedanigen indruk het gezigt der stad op eenen afstand moet maken, wanneer het oog bij zonneschijn de ontelbare torens en torentjes, koepels en kruisen aanschouwt. Moskou heeft binnen de stad 1000 tuinen, 188 oranjeriën en trekkassen, 305 vijvers en waterkommen, 8412 koopmanswinkels, 478 herbergen, 28 wijnhuizen, 316 groentewinkels, 150 kroegen, 140 bakkerijen, 195 moestuinen, 56 openbare baden, 5173 lantaarnen, 4091 bijzondere en 56 openbare fonteinen; - 16 groote en breede hoofdstraten loopen uit het midden der stad naar de poorten. De stad is verdeeld in twintig wijken, waarin men 158 grootere en 610 dwars- of kleinere straten telt. Behalve den gedurigen aanbouw in onderscheidene gedeelten der stad, is er thans in de nabijheid van het Kremlin eene geheel nieuwe wijk ontstaan.

De bevolking beloopt thans, in den herfst, 247,000 zie-

[p. 41]

len; maar in den winter, als de Adel met eene menigte van bedienden, en vele kooplieden en kramers, die des zomers in andere steden van het Rijk rondreizen, teruggekeerd zijn, klimt het aantal tot 500,000 en meer personen.