Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1834

[p. 1]

Mengelwerk.

Gedachten bij den aanvang des jaars.

Op den laatsten dag des jaars is doorgaans elk, die niet geheel verwilderd is of onnadenkend en ligtzinnig daarhenen leeft, tot heiligen ernst gestemd. Een jaar, een zoo aanmerkelijk deel van onzen leeftijd hier beneden, ligt weder achter ons. Wij overzien nog eens die gansche reeks van maanden, weken, dagen, uren. Verschillende gewaarwordingen bestormen onze ziel. Wij herinneren ons zoo menig doorgeworsteld leed, zoo menigen genoten zegen ..... zoo menig bedreven kwaad en onherstelbaar verzuim. Wij zijn zóó vele schreden nader aan ons graf en de eeuwigheid..... Geen wonder, dat wij tot ernst, tot heiligen ernst gestemd zijn, als de laatste klokslag ons in de ooren bromt, en het jaar voor eeuwig van ons afscheid neemt!

In eene andere stemming vindt ons veelal de eerste dag des jaars. Velerlei beslommeringen en afleidingen storen onze stille afzondering. 't Is een dag van woelige drukte, waarop wij maar zelden aan ons eigen nadenken worden overgelaten, en naauwelijks gelegenheid vinden, om eenige oogenblikken tot onszelven in te keeren. Ééne vraag nogtans is er, die ons in die bezige ledigheid bestendig voor den geest zweeft, en ook meermalen van de lippen vloeit: wat zal het nieuwe jaar ons brengen? Wij zien rond in onzen huiselijken kring. Zal de vreugde daar ongestoord blijven, deze en die zijnen lang gekoesterden wensch vervuld zien, en, als wij op den laatsten avond van dit jaar de hoofden onzer geliefden tellen, geen dierbaar hoofd worden gemist? Wij slaan het oog verder, en staren op ons Vaderland. Zal eindelijk de staat van onzekerheid ophouden, waarin wij nu sedert meer dan drie jaren verkeeren? Zal Oud-Nederland, van België afgescheiden, de vruchten plukken van betoonde standvastig-

[p. 2]

heid, eendragt en heldenmoed? Zal de nog altijd raadselachtige en vreeselijke Ziekte, die in het vorige jaar ten tweeden male zoo vele slagtoffers onder ons heeft geveld, op nieuw binnen onze landpalen hare verwoestingen aanregten? Nog verder slaan wij den blik, en denken aan ons werelddeel. Zullen uit Frankrijk, die heillooze stookplaats van gedurige onrust en verwarring, geen nieuwe pestwalmen opstijgen? Zal de onzalige broedertwist in Portugal bijgelegd, de burgerkrijg in het wreed geteisterde Spanje gestaakt worden? Zullen de staatkundige woelingen in Duitschland een einde nemen? Zal het vuur des oproers, dat in Grootbrittanje smeult, nog gelukkig gedoofd worden, of in vlammen uitbarsten?...... Wat zal het nieuwe jaar aan ons en de onzen, wat aan ons Vaderland en werelddeel brengen? Zoo vragen wij - maar zoeken vruchteloos het antwoord!

Wij staan als aan den ingang van een doodsch en donker dal, waaruit ons oog geen enkele lichtstraal, ons oor geen het minste geluid opvangt. Waar wij den blik wenden en met ingehouden adem luisteren, overal de donkerheid en de stilte des grafs! Wij raden wel, en gissen, en verdiepen ons in berekeningen en vermoedens omtrent de waarschijnlijke toekomst; en naarmate onze ziel meer tot droefgeestigheid of vrolijkheid gestemd is, stellen wij ons treurige of verblijdende uitkomsten voor. Maar ten laatste moeten wij toch erkennen, dat het slechts droombeelden zijn, die wij onszelven scheppen; dat wij gissen en raden, - anders niet! Zoo schijnt het dan ten slotte, dat die zoo algemeene en gewone vraag bij den aanvang des jaars nergens toe dienen kan, dan om ons te overtuigen van onze nietigheid en kortzigtigheid, en ons dat woord van den gewijden Zanger der Oudheid te herinneren: Wij zijn van gisteren en weten niets!

Maar neen! zoo is het niet. Wien het ernst is met de vraag: wat zal het nieuwe jaar ons brengen? dien geven Rede en Godsdienst dit drievoudig antwoord: nieuwen zegen, nieuwen kommer, nieuwe pligten.

[p. 3]

Verschillend is der menschen levenslot. De een ziet zich met de gunsten des Hemels als overladen, en schijnt naauwelijks verdriet en zorg bij ondervinding te kennen. De ander heeft met ramp op ramp te worstelen, en dreigt onder den last der zorgen te bezwijken. Maar niemands leven is zóó arm aan vreugde, dat hij niet ieder jaar - wat zeggen wij? - elken dag stoffe vinden zou, om God te danken voor genoten zegen. Zoo wij het waar en wezenlijk geluk maar van schijngenot weten te onderscheiden; zoo wij maar niet altijd buitengewone en bijzondere weldaden eischen, en ondankbaar voorbijzien of geringachten, wat eene goede Voorzienigheid ons dagelijks uit onverpligte liefde schenkt! Hier komt ons de vrome claudius voor den geest, zoo als hij zich elken Nieuwjaarsmorgen op een' steen aan den weg nederzet, met zijn' wandelstaf voor zich in het zand schrijft, en er aan denkt, hoe hij in het verloopen jaar de zon zoo dikwijls heeft zien opgaan, en de maan, en zoo vele bloemen en regenbogen heeft gezien, en zoo dikwijls de lucht ingeademd en uit de beek gedronken heeft, - en dan met beide handen zijn hoofd ontbloot en in zijne muts kijkt!.... Lezer! is het u ernst met de vraag: wat zal het nieuwe jaar mij brengen? wij antwoorden u, met het onwraakbaar gezag van een' Profeet: nieuwen zegen!

Hoe voorspoedig en rijk gezegend ons levenslot ook wezen moge, de lijdensbeker gaat tot allen rond. Verdriet en vreugde wisselen elkander af. Ook het schijnbaar ongestoord genot van den gelukkigsten sterveling is met moeiten en zorgen doorweven. Niemand gaat van rampen vrij. Wij moeten ons wapenen tegen het ongeluk, en in den voorspoed krachten verzamelen voor den tegenspoed. Bij de intrede des jaars houde dan ook een iegelijk onzer zich daarop voorbereid. Op de vraag: wat zal het nieuwe jaar ons brengen? past het antwoord: nieuwen kommer!

Veelvuldig en hoogst gewigtig zijn de pligten, elk

[p. 4]

onzer in zijnen stand en kring hier beneden opgelegd. Van den eersten staatsdienaar tot den geringsten daglooner vindt elk zijn werk, welks ijverige behartiging God en de Maatschappij van hem vorderen. Nooit is onze aardsche levenstaak afgedaan, zoolang het bloed door onze aderen stroomt. Zij eindigt eerst bij het graf, waar eene andere wereld zich voor ons ontsluit, een hooger bestaan en werkkring ons verbeidt. Voor die toekomende wereld moeten we hier gevormd worden. En de eeuwige Voorzienigheid, die alle onze lotgevallen regelt, plaatst ons telkens in zulke omstandigheden en betrekkingen, als het meest geschikt zijn, om ons tot dien hoogeren werkkring op te leiden. Gelukkig hij, die zich alzoo leiden laat, en onder alle zijne aardsche zorgen en bemoeijingen niet vergeet, waartoe hij eigenlijk op deze wereld is geplaatst, van waar hij komt en waar hij henengaat! Dat wij het onszelven op dezen eersten dag des jaars herinneren, en ons daardoor sterken tot de onvermoeide behartiging onzer groote en gewigtige levenstaak! Vragen wij: wat zal het nieuwe jaar ons brengen? Onder al het onzekere is dit ontwijfelbaar zeker: nieuwe pligten!

Daarmede zijn nu wel onze overige vragen niet beantwoord, noch onze wenschen, om in de verborgen toekomst door te dringen, en de gebeurtenissen in ons huisgezin, in ons Vaderland en werelddeel vooruit te zien, bevredigd. Maar worden zij niet ijdel en nietig in onze oogen, als wij verder en hooger den blik slaan, en, boven de aarde en al het aardsche ons verheffende, hemelwaarts zien? Lezer! wij hebben hier geen blijvende plaats, maar zoeken de toekomende. In dezen geest wenschen wij u een gelukkig, rijk gezegend Nieuwjaar!