Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1834

Brieven van eenen Afgestorvenen. Tafereelen uit Engeland, Wales, Ierland en Frankrijk. Naar het Hoogduitsch. Met Platen. IIIde en IVde of laatste Deel. Te Haarlem, bij de Erven F. Bohn. 1834. In gr. 8vo. te zamen 632 bl. f 6-60.

Wij hebben, bij onze aankondiging der twee eerste deelen van het bovenstaande werk, (zie Letteroef. No. II.) hetzelve naar aanleg, inhoud, geest en strekking gekenschetst. Deze beide laatste deelen zijn aan de eerste gelijk. Men ontmoet ook daarin denzelfden bekwamen Schrijver, die, in het teekenen van natuur en wereld, de pen meesterlijk weet te voeren, die de gave bezit, om het merkwaardige en belangrijke, in alwat hij ziet en hoort, op te merken en treffend te doen uitkomen, om het eigenaardige in het karakter van volken en bijzondere personen in het licht te stellen, den volmaakten man naar de wereld, die door diepe menschenkennis, hooge beschaafdheid, levendigheid van geest, fijnheid en scherpheid van vernuft zich onderscheidt, die vele en veelsoortige kundigheden bezit, en dezelve op eene ongezochte en bevallige wijze weet te pas te brengen, met één woord, den man, die in staat is, de gewesten en de kringen ons te leeren kennen, welke hij bezocht heeft, en welke hij voor ons ontsluiten wil. Het is waar, de man naar de wereld vertoont zich ook hier van de gewone ongunstige zijde; hij is luchthartig en loszinnig, jagende naar de genietingen des levens, en weinig

[p. 661]

gestemd, om over de hoogere belangen van den mensch met den vereischten ernst te spreken; hij is een hooge Liberaal, in de tegenwoordige slechte beteekenis van dat woord, die zijne overdrevene denkbeelden over vrijheid in het staatkundig en kerkelijk leven veelal te pas brengt en aanprijst; doch de Vertaler heeft dit kwaad ook hier met wijsheid besnoeid, en de lezing van dit boek daardoor onschadelijk gemaakt. En zelfs daar, waar deze besnoeijing niet mogelijk was, gelijk b.v. in de beschrijving van het bezoek des Schrijvers bij den bekenden Ierschen volksleider o'connel, blijft het hoogstbelangrijk, een man van zulk een' stempel, als Vorst pückler müskau, te hooren oordeelen.

Deze twee laatste deelen behelzen de reis van den vorstelijken Schrijver door Wales, Ierland, en deszelfs terugreis over Londen, Parijs en een gedeelte van Frankrijk. Ook hier vindt men dezelfde rijkheid van fraaije beschrijvingen, treffende ontmoetingen, scherpe karakterteekeningen en fijne opmerkingen, welke de twee eerste deelen onderscheiden; en deze rijkheid is zoo groot, dat men het boek lezen en herlezen kan. Wie derhalve het schoone en merkwaardige van deze streken, met het eigenaardige van derzelver bewoners, verlangt te leeren kennen, en wie in 't algemeen zich eene onderhoudende en veelzins leerzame en nuttige lectuur wenscht te verschaffen, die taste naar dit boek, en hij zal getuigen, dat het een der oorspronkelijkste, belangrijkste en merkwaardigste geschriften is van die soort, welke er bestaan.