Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1834

Winterloof. Poëzij van A.C.W. Staring. In 's Gravenhage, bij J. Immerzeel, Jun. 1832. In kl. 8vo. 190 Bl. f 1-50.
Dichtstukjes van J. Penon. Te Groningen, bij J. Oomkens. 1834. In kl. 8vo. VIII en 103 bl. f : - 80.

Wie kent niet het puntige en kernachtige der poëzij van staring, het geheel éénige en onderhoudende zijner manier van verhalen, en het kunstmatige zijner versificatie? Een Volksdichter is de waardige Man niet: want wie, die den takt er van mist, is in staat, zijne verzen naar den eisch te lezen? en hoe veel hangt, tot regt verstand zijner meening, steeds af van het rusten, het toonveranderen, enz.

[p. 614]

vooral ook van het geven van nadruk op deze of gene woorden, waar de Dichter dat wil! Zoo veel het kon, heeft hij alles zijnen lezer gemakkelijk zoeken te maken; en die nu naauwkeurig let op de zinteekens, de tusschenruimten, de toonteekens en de verschillende soorten van drukletter, gelijk dat alles opzettelijk is bijgebragt en aangewend, hij zal niet ligtelijk feilen. Maar tot zulk een kunstmatig lezen is het gros niet in staat. Staring blijft dus meer de Dichter, die welgevallig is aan zijne beste kunstbroeders en dat gedeelte des volks, hetwelk in waarheid letterkundige beschaving en gevoel voor melodij bezit. De ons hier aangeboden bundel is niet groot, maar de inhoud is uitgezocht. Men mag er van zeggen hetgeen de Dichter zingt, bl. 161:

‘Wordt eikenschors bij 't pond gewogen,

Men weegt kaneel bij 't lood.’

Hoe gunstig wij intusschen over de meeste Verhalen en Mengeldichten oordeelen, de Diepegge (bl. 164) is voor een puntdicht te lang, en (hetgeen het ergste is) zoo duister, dat niet ligt iemand, Recensent althans niet, den zin er van vatten zal; maar al kon men dien raden, een puntdicht behoort dadelijk te treffen, zal de geestigheid behagen, of zelfs dien naam verdienen. Ook de Weêrstuit No. 1 en 2, op bl. 165, heeft ons minder bevallen. Aan de Nederlanders, op bl. 169, schijnt ons almede niet regt luimig; of liever, wij begrijpen niet, waar het aardige en stekelige in schuilt. Verder, niet alles, wat hier geestigs voorkomt, is vrij van die gezochtheid, waardoor de kunst in gekunsteldheid ontaardt. Zoo gevoelden wij eenige teleurstelling bij het slot van het verhaal Signor Anello, bl. 65 tot 67: wij hadden veel verwacht, en - - -. Doch alwat verder in dit bundeltje gevonden wordt, is echt metaal, dat den scherpsten toets kan doorstaan. Als vele lijvige bundels, die in den aanvang vrij wat opgang maakten, lang zullen vergeten zijn, dan zal deze dichtverzameling de boekerijen der kenners nog blijven versieren. Wij willen dus den titel van Winterloof geenszins verstaan hebben in den zin van verwelkt groen, maar alleen in dien van puntig, stekend, doch bestendig groen en frisch geboomte, als spar en den, enz.

[p. 615]

Dat de Dichtstukjes van den ons, zelfs bij name, tot heden onbekenden penon ons in het algemeen niet zijn tegengevallen, blijke reeds daaruit, dat wij dezelve in ééne beoordeeling met staring's Winterloof zamenvatten. De in deze dichtstukjes heerschende geest is echter niet de Hollandsche. Gelijk wij reeds uit vele stukjes in den Groninger Studentenalmanak hebben opgemerkt, de aldaar den toon gevende smaak is de Duitsche, waartoe voorbeeld en invloed van den Hoogleeraar lulofs, die zelf zoo naar het Germaansche overhelt, veelligt niet weinig medewerken. Het Ridderwoord opent de rij der gedichten, in de hier aangekondigde verzameling opgenomen. De Dichter schijnt opzettelijk zoo het eene en andere in het duister te hebben willen laten. Ons behaagt die manier minder. De Moordenaar is eene zeer goede Romance voor alwie in geesten spookgeschiedenissen genoegen vindt; en ook hier moet men er wat bij raden en invullen, om zich een helder denkbeeld te vormen van hetgeen de Dichter ons wil mededeelen. Van de overige stukjes hebben ons bijzonder bevallen: Jacoba van Beijeren; Ruiterlied, om het gemakkelijke der vertaling; aan mijne Wapenbroeders, waar de rust dikwijls, op de Duitsche manier, ook die van Prof. lulofs, schoon in vijfvoetigen, bij de vijfde lettergreep invalt. Verder: Neêrlands Leeuw; Verlangen; de Verschijning; aan Lize; Herinnering; Louise (een der fraaiste en roerendste in deze verzameling, waarbij wij dachten aan hölty's onnavolgbare, doch hier van verre nagebootste, Elegie auf ein Landmädchen). Wijders: de Jongeling aan de beek; Elmina; Elmire; Fanny; het Verraad; Herman en Lucinde; de Visscher; het Bootje (wat de oorzaak van des jongelings dood betreft, te duister); aan een Meisje; Venus; een Lied (in den smaak van schiller's Vreugdelied); Toast; naar Anakreon; Meilied (wat de drie eerste coupletten betreft; over het laatste of vierde zoo straks); bij het Graf van Hoogklimmer, en Droomen. Vele der hier geprezene stukjes, ook waar wij dat niet hebben aangeteekend, zijn vertaald; dit heeft de Dichter bij den Inhoud eerlijk opgegeven. Wat hij anderen, zonder eigenlijke vertolking, heeft nagezongen, hebben wij hierboven gemeld. Wat de navolging van hölty's Mailied aangaat, waarover wij daareven beloofden nog iets te zullen zeggen, het laatste of vierde coupletje is verre beneden het oorspronkelijke,

[p. 616]

vooral de twee laatste regels, die het gansche stukje bederven:

Hou 't zelve op prijs,
Gebruik het wijs!

Voorts kleven er nog eenige vlekjes op deze verzameling, als bl. 37 bare, als rijmwoord op jaren; bl. 41, Fluks een windvlaag neêr, waarvoor liever, IJlings stortte een windvlaag neêr; bl. 48, zacht de doodkist af, tenzij men dit, met afwijking van de maat, voor eene fraaiheid wil houden, en lezen: enz.; bl. 52, Nog weinig tijds, en óók wij dalen af; liever, en wij ook dalen af. In Grietje bij het spinnewiel (naar göthe) ontbreekt in twee coupletjes, op bl. 60, de naslepende lettergreep in den derden regel. Eindelijk zou het Albumvers, op bl. 54, ons beter bevallen hebben, indien wij het hadden kunnen begrijpen; maar wij hebben vruchteloos de meening des Dichters zoeken te raden. Over het geheel schijnt ons dus de Heer penon alle aanmoediging te verdienen; maar hij legge er zich op toe, om niet alleen meerder kiesch te worden op zijne versificatie, maar vooral steeds duidelijk te zijn. Hij volge de Duitsche Dichters, die zeker zijne studie overwaardig zijn, alleen in het goede na, en verzuime de beoefening, zoo der vaderlandsche modellen, als van die der Grieksche en Latijnsche oudheid, niet. In vele opzigten zal hij aan den te regt bij hem hooggeschatten Professor lulofs een' voortreffelijken gids hebben.