Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1834

De Fakkel, of Bijdragen tot de kennis van het Ware, Schoone en Goede, verzameld door J.P. Sprenger van Eyk, Predikant te Rotterdam. VIIde Jaargang. Te Rotterdam, bij Mensing en van Westreenen, enz. In gr. 8vo. 380 Bl. f 2-75.

Toonden wij vroeger, door onze aanprijzende aankondiging, onze belangstelling in de voortzetting van dit tijdschrift, wij zullen thans den lof niet herhalen, door welken wij hetzelve onzen landgenooten poogden aan te bevelen, maar ons, bij dezen zevenden jaargang, meest bepalen tot het geven van een verslag van deszelfs inhoud.

Dezelve wordt geopend met eene tweede Voorlezing over thascius caecilius cyprianus, door j. clarisse. Nadat in den vorigen jaargang, in eene eerste Voorlezing, de genoemde Kerkvader als Mensch en Christen was voorgesteld, geeft de Redenaar, in deze, een overzigt der verdiensten van cyprianus, als Schrijver. Vooraf gaat een geschiedkundig verslag aangaande de echtheid of onechtheid van die schriften, welke op den naam van cyprianus doorgaan; waarna de verdiensten van dezen Kerkvader, als Schrijver, vooral door het aanvoeren van plaatsen uit zijne geschriften, worden aangetoond. De keuze van deze plaatsen getuigt van den goeden smaak des Redenaars, en wij twijfelen er niet aan, of deze Voorlezing is met genoegen gehoord.

Het tweede stuk, 't welk onder de rubriek Geschied- en Karakterkunde voorkomt, is eene Voorlezing over hiëronymus van alphen als Dichter, wederom door j. clarisse. Het verwondert ons, dat de Hoogleeraar zoo onbepaald zegt, dat onze Dichter zijne eerste en volgende opvoeding te Utrecht ontving, daar het bekend is, dat van alphen ook eenigen tijd aan de Leidsche Hoogeschool heeft doorgebragt.

[p. 524]

Op deze Lofrede volgt eene Korte Levensschets van den Dichter jacob van dijk, door j.p. sprenger van eyk. Wij lazen dezelve met zeer veel genoegen, en vertrouwen, dat dit zelfde het geval zal zijn met allen, die, gelijk wij, wel veel van dezen Dichter hebben gehoord, maar geenerlei zeker en aaneengeschakeld berigt aangaande hem hadden aangetroffen. Wij leeren van dijk hier kennen als een' man, die, door zijnen dichterlijken aanleg, de hinderpalen, welke hem wegens de geringheid van zijnen stand en de gebreken van zijne opvoeding in den weg stonden, op eene wijze, die onze verwondering verdient, is te boven gekomen.

Onder de rubriek Godsdienst en Zedekunde vinden wij hier: De ware Verlichting, door w. scholten, en: De gevaren eener verkeerd gewijzigde beschaving, alleen weg te nemen door haar te bevorderen in den geest der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, door j.l. nijhoff. Wij noemen beide deze stukken in éénen adem, omdat in beide twee aan elkander verwante onderwerpen worden behandeld, omdat beide Voorlezingen zijn voor vergaderingen der zelfde Maatschappij, en eene gunstige vermelding waardig zijn.

Het nu volgende stuk is: Over den zedelijken invloed van het Schouwtooneel, door a. des amorie van der hoeven. Na kortelijk gesproken te hebben over de geschiedenis van het schouwtooneel en van de dramatische poëzij, handelt de Redenaar (want ook dit stuk is eene Voorlezing) over de bedenkingen tegen de Tooneelkunst. Ofschoon erkend wordt, dat de inrigting van het tooneel hier en daar nog veel te wenschen overlaat, zoo ontvangt men echter den raad, om met het misbruik ook niet het gebruik te veroordeelen. Opdat nu ook omgekeerd het misbruik, onder den schijn van een nuttig gebruik, niet deszelfs verderfelijken invloed op ons uitoefene, is datgene aller behartiging waardig, waarmede het stuk besloten wordt, en hetwelk wij hier eene plaats willen geven: ‘Dat wij het hoogere beginsel der kunst nimmer uit het oog verliezen, en boven alle ruischende vermaken de stille genoegens van den huiselijken kring waarderen. Huiselijkheid was steeds een karaktertrek onzer natie, die zich zelfs ook in onze letterkunde spiegelt. Minder dan ooit moeten wij dien trek verloochenen bij de vernieuwde vestiging van ons onafhankelijk volksbestaan. Het wezenlijk en duurzaam volksgeluk is niet gelegen in dezen of genen regeringsvorm of

[p. 525]

in uitwendige omstandigheden, maar meest en vooral in den volksgeest en het volksleven, in echte godsdienstigheid, gemoedelijke braafheid en huiselijke deugden. En wat men ook in dichterlijke beeldspraak zeggen moge, het leven is geen schouwtooneel, mijne Vrienden! het is geen spel, het is eene ernstige zaak; en onder al ons werken en streven, lijden en genieten, moeten wij iets beters kennen en begeeren, dan vergankelijk zingenot.’

In de nu volgende Redevoering over de regtmatige onafhankelijkheid van het oordeel van anderen over ons, door M., wordt dit onderwerp zóó behandeld, dat de onbekende Schrijver I. voorstelt de regtmatige onafhankelijkheid van anderer oordeel over ons, en II. haar aanbeveelt. Het onderwerp wordt geleidelijk, belangwekkend en onderhoudend behandeld, en heeft eene zeer goede zedelijke strekking.

In de Proeve van den geest en toon der schriften van g.w. rabener, ook voor onzen tijd niet ongepast, door E., wordt uit de schriften van dezen beroemden Hekelschrijver het een en ander medegedeeld, dat, bij de aangenaamheid der lectuur, voor onderscheidene landen en latere tijden, ook voor den onzen, niet ongepast kan genoemd worden, en waarvan de opmerking in deze en gene gevallen nuttig kan zijn. Deze proeven doen ons naar meer in deze soort verlangen.

De Waarschuwing tegen de Jaloerschheid is ingekleed in een leerzaam verhaal.

Ook de rubriek Reisverhalen bevat weder aangenaam onderhoud: Brieven van een Engelsch Reisgezelschap uit Frankrijk, Zwitserland en Italië. Wandelingen der Landschapschilders brückner en günther door een gedeelte van Saksen. Schets van het Zeerooversleven, een Reisverhaal, medegedeeld door c.a. fischer.

De rubriek Dichtkunde bevat eene Kleine Verzameling van dichterlijke Vertalingen en Navolgingen, door S.B. Deze navolgingen en vertalingen, anders in hare soort goed, hadden wij liever nog vergezeld gezien door eenig oorspronkelijk gedicht.