Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1834

Tijdschrift voor Munt- en Penningkunde, uitgegeven door P.O. van der. Chys. IIde en IIIde Stuk. Te Leiden, bij J.C. Cijfveer. 1833. In gr. 8vo. 176 Bl.

Dit nuttige Tijdschrift, waarvan wij het eerste Stuk vroeger beoordeeld hebben, bevat ook weder in de twee voor ons liggende Nommers een aantal opstellen, kortere en langere aankondigingen en berigten, tot het vak der Penningkunde en van het Muntwezen in deszelfs ruimsten omvang betrekkelijk. Het tweede Stuk wordt geopend met het vervolg van eckhel's Beknopt Overzigt der oude Penningkunde, loopende over de opschriften der oude munten, over de daarop gebruikelijke tijdrekening, de talen op oude munten, en over de nagemaakte munten, waarbij goede waarschuwingen aan liefhebbers en verzamelaars voorkomen, om zich voor dikwerf fijngeslepen bedrog te hoeden. Hierop volgt dan een kort, maar zaakrijk betoog van het nut der oude Penningkunde, vooral tot kennis van den trap der beschaving der volken, bij welke die munten gevonden zijn, en van den toe- of afnemenden graad dier beschaving, gelijk wanneer wij uit van elders weinig beroemde Grieksche plaatsen fraaije munten vinden, en daarentegen met de Romeinsche heerschappij in Griekenland en van het verval des

[p. 255]

Romeinschen Keizerrijks de barbaarschheid ook in den muntslag zien toenemen. Hierop volgt het Ontwerp tot eene beredeneerde Naamlijst van alle de Gedenkpenningen, voorkomende bij van mieris en van loon met de vervolgen, met aanhaling der werken van de Heeren de vries en de jonge en de Handleiding van g. van orden, door den Heer van orden, te Zaandam. Dit stuk is, gelijk alle naamlijsten, noch voor eene gezette lectuur, noch voor uittreksel vatbaar. Wij vertrouwen, dat het naauwkeurig is. Het beslaat 34 bladzijden in het tweede, en 24 in het derde Stuk. Na eene kleine (dichterlijke) bijdrage over den in 1672 gesneuvelden Student c. mina, (welk vers ons geenszins een bewijs levert, dat het dichtwerkje, waartoe het behoort, teregt met grooten lof door witsen geysbeek vermeld is) vinden wij eenige inderdaad curieuse gedenkpenningen van den ontijdig geboren' Belgischen Staat, wier inhoud soms zeer leugenachtig, maar wier stempel zeer schoon is. Zoo heeft men onder anderen eenen penning met den Brusselschen schouwburg en het opschrift: Muette de Portici, erkennende dus zelve dat onzinnige oproer, waartegen de burgerij zich eerst gewapend had, als het begin der Belgische vrijheid. Er komen ook spotprenten in voor op den gewezen' schapenfokker en menschen- (maar Belgische menschen-) Regent, surlet de chokier, waaronder ook eene zeer profane. Dit profanéren toch schamen zich in België beide partijen niet, de Orangisten zoo min als de Revolutionairen. Van de laatsten is een schandelijke penning op het Bombardement van Antwerpen in Oct. 1830, waarin de verbranding bepaaldelijk van het Entrepôt aan bevelen des Konings wordt toegeschreven! Ook is er eene nieuwe munt met leopold's beeldtenis. Alle deze afbeeldingen in steendruk zijn zeer goed, en de beschrijving is duidelijk. Onder de aankondigingen en beoordeelingen onderscheidt zich eene van den Hoogleeraar hamaker over eenige werken betrekkelijk Oostersche munten van frähn, lindberg en moeller. Wij vinden daarin de merkwaardige daadzaak, dat zich (volgens den grooten Oosterling frähn) Perzische Vorsten, na den val der Sassaniden, ten zuiden van de Kaspische Zee gevestigd en Eeuwen lang hebben staande gehouden, en ook die Perzische munten hebben geslagen, welke men zoo dikwerf aan de Oostzee vindt, die echter op deze munten den naam des oudsten naburigen Arabischen Stadhouders plaatsten.

[p. 256]

In het derde Stuk wordt eckhel's Overzigt vervolgd, en daarin bepaaldelijk over de familienamen gehandeld, die geslagen zijn op de muntstukken, welke onder het opzigt dier geslachten werden vervaardigd, waarbij verscheidene punten der Romeinsche Oudheid worden opgehelderd. Zeer aardig is, in een opstel over de duiten, een versje over die provinciale munt, en de roemrijke herinneringen aan de wapens der zeven Provinciën ontleend, die met dezelve niet moeten verloren gaan; maar in de ophelderingen komen de oude fabelen van friso en gruno of grunnus voor, alsof er nog wel iets aan waar zou kunnen zijn, daar zij toch met francus, hektor's zoon en stamvader der Franken, gelijkstaan. Onder de aankondigingen en beoordeelingen vindt de gedenkpenning op het Amsterdamsch Athenaeum in 1832, die op den Javaanschen Oorlog en de Citadel van Antwerpen eene plaats, benevens het gezegde van den grooten Bankier baring, in het Engelsche Parlement, dat er zich thans voor honderdtwintig millioenen guldens aan goud en voor vierenvijftig aan zilver in het Rijk der Vereenigde Nederlanden (Holland) in omloop bevinden.

Wij wenschen van harte, dat dit Tijdschrift, hetwelk zich door zoo veel goeds aanbeveelt, genoegzame aanmoediging zal vinden, om voortgezet te kunnen worden, en al meer en meer in belangrijkheid te winnen.