Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1834

Satan's Nederlaag op Golgotha. Fragment, uitgegeven ten voordeele van den Algemeene Arme der Stad 's Gravenhage. Te 's Gravenhage, bij A.J. van Weelden. 1833. In kl. 8vo. 41 Bl. f : - 40.

Dit boekje is niet minder zonderling dan deszelfs titel, en wij weten bijkans niet, wat er van te zeggen. Meer dan ééne opmerking trok onze aandacht, of verwierf zelfs, bij nader indenken, onze goedkeuring; en toch is het geheel zoo vreemd, dat ..... maar wij willen iets van den inhoud zeggen. De Schrijver gaat uit van de stelling, ‘dat jezus moest ten doele staan aan de verzoekingen en aanvechtingen deszelfden arglistigen verleiders, die het eerst in 's menschen hart de zelfzucht had opgewekt, en nevens de zonde, waartoe zij leidde, zich daarin eene eigene woning had bereid.’ De verzoekingen in de woestijn hadden ten doel, die zelfzucht bij onzen Heer op te wekken; Hem aan te sporen tot het verrigten van wonderen ten eigenen behoeve, enz. Dit mislukte; maar daarom week de Satan nog niet van jezus. ‘Kon het aan Satan gelukken, jezus te noodzaken tot eene betooning zijner wonderkracht ten behoeve van zichzelven, of wel door (lees tot) eene ontijdige openbaring zijner waardigheid aan den volke: het groote verlossingsplan ware onverwezenlijkt gebleven. Hiertoe nu strekte blijkbaar Satan's geheele politiek, zoo wel in de eerste, als in alle volgende verzoekingen.’

‘Onder de laatste trekken allereerst onze aandacht die, waaraan de Heiland zich zag blootgesteld door de Beze-

[p. 129]

tenen.’ Trouwens, deze poogden (of liever Satan door hen) met de uitroepingen: Gij Zone Davids! enz. onzen Heer uit te lokken tot ontijdige openbaarmaking van zijne hooge waardigheid. Zelfs het legioen booze geesten had met de begeerte, om in de zwijnen te mogen varen, geen ander doel, te weten ‘om, door het heendrijven eener razende zwijnenkudde door die gansche landstreek, en te midden der eigendommen eener weinig heusche bevolking, jezus in dusdanig groot gevaar te brengen, dat niets, dan eene openbaring, ten eigenen behoeve, zijner Goddelijke almagt, Hem daaruit had kunnen redden.’ Ook van de Schriftgeleerden en Farizeën bediende zich Satan almede tot dit doel; zelfs van de Discipelen onzes Heeren; inzonderheid van petrus, maar allermeest van judas. In Gethsemane vooral zette de Booze zijne strikken uit. ‘Aan den ingang van zijn lijden, een kus des verraders - neen, van Satan zelven - te ontvangen op het hemelreine gelaat, - dien, in geen der orakelbladen aangekondigden gruwel aller gruwelen, gedwee en vrijwillig te gedoogen, en dan gelijktijdig de verzekering te bezitten, dat op een' wenk van Hem de gansche heirmagt des hemels zou toesnellen, om de magt der helle, die tegen Hem in aantogt was, te verdelgen!’... Maar ook deze pijl werd even vergeefs afgeschoten als die ‘tegen den Heiland beschikt in de verhooren, veroordeelingen en mishandelingen, welke Dezen nu wachtten.’ De gezegden omtrent en van herodes, luk. XXIII:8; de voorbijgangers op Golgotha, matth. XXVII:40, en een der kwaaddoeners, luk. XXIII:39, strekten almede daarhenen. ‘Maar gelijk de eerste, alzoo wederstaat jezus ook de laatste van Satan's verzoekingen! Zijne vrijwillige gehoorzaamheid aan des Vaders wil bezwijkt niet!’

Ziet daar, Lezers! een kort overzigt van de voornaamste denkbeelden in dit geschrift. Wij herhalen het, er is wel het een en ander in, dat opmerking verdient; ook veel, dat den naam van nieuw met volle regt kan dragen. Den man, die zóó de ‘politiek’ van den Booze kan ontwikkelen en deszelfs verborgenste streken openlegt, verklaren wij voor een voortreffelijk Diplomaat, van wien, als hij woont, waar hij zijne ‘Tafereelen uit de Geschiedenis der Verzoekingen onzes Heeren door den Duivel’ (want ook dien naam draagt het boekje) heeft laten drukken,

[p. 130]

misschien veel partij te trekken ware; want waarlijk, die de staatkunde van Satan kan ontraadselen, kan het ook die der menschen, al nadert de laatste al zeer na aan die van den Vader der Leugenen! Badinage à part, (het onderwerp is er ook te ernstig voor) wij willen de door den Schrijver ontworpene ‘Schets van de doorgaande Leer der H. Schrift, betreffende het Rijk der Duisternis, waarvan de uitgave welligt later volgen zal,’ gaarne eens lezen, als verwachtende daarin geene minder stoute Hypothesen, dan die ons bij de lezing dezes Fragments meermalen een: si non è vero, è bene trovato afpersten. Als er dan echter wat meer betoog bij kwame, zulks zou ons niet hinderen.