Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1834

Proeve van bewerking van een nieuw Fransch-Nederduitsch en Nederduitsch-Fransch Woordenboek, in twee Deelen. Te Zutphen, bij W.J. Thieme. 1833. In gr. 8vo. 160, 80 en 48 bl. f 13-50. bij Inteek. compl.

Zoo lang eenig werk niet geheel in het licht is verschenen, kan men zeker met geene mogelijkheid zijne goed- of afkeuring er aan hechten. Waar wij dus slechts een gedeelte kennen, kunnen wij dáár alleen over spreken, en de aan dat gedeelte toegezwaaide lof zou welligt aan den verderen arbeid moeten worden geweigerd. Intusschen bestaat er altijd eene zekere waarschijnlijkheid, dat hij, wiens bearbeiding van een gedeelte eens Woordenboeks hem kennen leert als een' man, die voor zijne taak berekend is, ook het overige niet alleen even gelukkig kan volvoeren, maar daartoe ook zijne ijverige pogingen aan zal wenden. Op dien grond hebben wij de gunstigste verwachting van het bij w.j. thieme aangekondigde Fransch-Nederduitsch en Nederduitsch - Fransch Woordenboek: want de Proeve, die genoegzame uitgebreidheid bezit om dien naam te verdienen, hebben wij, na vergelijking met andere gunstig bekende Woordenboeken, op vele artikelen wel zoo volledig en juist bevonden. Menschenwerk is echter nooit volkomen. Dit bleek ons b.v. uit de vertolking der woorden antichrèse, autothétique en bordereau. Er staat: ‘Antichrèse. Verpanding van zijne goederen of inkomsten aan eenen schuldeischer.’ Maar verpanding van los goed heet gage (pand);

[p. 94]

van vast goed, hypothèque (verband of grondpand). Antichrèse beteekent tegenbruik (van ἀντὶ en χραόμαι contractè χρῶμαι), en is, volgens Art. 2085 van het Burg. Wetb., eene overeenkomst, waarbij de schuldeischer de bevoegdheid verkrijgt tot inning der opbrengsten of vruchten van een vast goed. Dus geene verpanding van goederen, en even weinig van inkomsten in 't algemeen: zoodat de vertaling niet juist is. - Voor autothétique vinden wij: ‘bij kant, kennis der baarblijkelijkheden.’ Maar kant bedient zich van de woorden subjectief (onderwerpelijk) en objectief (voorwerpelijk). Bouterwek stelt autothétisch tegen héterothétisch over. Zie op dat punt Philosophie de kant, ou principes fondamentaux de la philosophie transcendentale, par charles villers. A Utrecht, chez n. van der monde. Seconde édition, revue et augmentée. 1830, 1^e partie, page 241, 242 et 243. In elk geval beteekent l'autothétique, als zelfstandig naamwoord, de van ons kenvermogen afhankelijke of subjective wijze van weten en oordeelen over het geheel, maar niet de kennis der baarblijkelijkheden in 't bijzonder. - Voor bordereau (om daarmede te eindigen) lezen wij: ‘speciebriefje; van hier - de compte, uittreksel uit eene rekening.’ Dit laatste is nu goed, om te weten, wat een borderel is op eene staathoudende rekening; doch waarlijk, de niet regtskundige lezer zal daaruit niet leeren, wat hij verstaan moet door een bordereau de créance hypothécaire, welks vorm zoo geheel afwijkt van een borderel op eene staathoudende rekening, en ook inderdaad geheel iets anders dan het uittreksel uit eene rekening. Het is een zamengetrokken berigt van het bestaan eener schuld, gevestigd op vast goed, en ten gevolge waarvan op dat onroerend goed inschrijving wordt genomen door den bewaarder der Hypotheken. - Alle artikelen hebben wij niet alzóó getoetst: hiervoor ontbrak ons de tijd, en in dit Maandwerk de plaats. Maar onze Lezers moeten door deze aanmerkingen niet worden afgeschrikt, daar immers ook het voortreffelijkste werk nooit volmaakt is.