Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1833

Merkwaardigheden wegens den mieren-eter. Naar Waterton.

Als eene merkwaardige bijdrage tot staving der waarheid van het verwonderlijke evenwigt in de Natuur, moge de verhouding der mieren en mieren-eters strekken. De eersten zijn in Amerika onbegrijpelijk talrijk en groot. Zij maken hunne nesten op de boomen, en komen er langs eenen bedekten weg onder den grond; soms reizen zij ook boven den grond in karavanen, eene Engelsche mijl (20 minuten) lang, die in de grootste orde daarheen trekken, en waarvan elke mier een groen blaadje ter grootte van een' schelling in den mond heeft. Somtijds gaan de roode mieren bij millioenen, even als Regementen in orde geschaard, regt op hun doel af, zelfs door de luchtig opgeslagene huizen in de bosschen heen; en een Engelsch Heer in de binnenlanden van Demerary, die zich des nachts op zekere plaats binnenshuis nederzette, gevoelde, zoo als hij zelf betuigde, eene gewaarwording, alsof hij met buskruid naar de lucht gevoerd werd; want hij was op wel tienduizend mieren gaan zitten! Hoe pijnlijk echter ook hun beet zij, ziet nogtans

[p. 562]

de planter niet ongaarne, daar zij alle schadelijke insekten, die onder zijn dak zijn, verslinden.

Niettemin zou de overgroote menigte der mieren op den duur allerschadelijkst worden, wanneer geen ander dier hunne al te sterke vermeerdering belette. En dit is de mieren-eter (Myrmecophaga), dien blumenbach met den luiaard in dezelfde klasse der traagloopers plaatst. Er zijn daarvan drie soorten; de eerste niet veel grooter dan eene rat, de tweede zoo groot als een vos, de derde een groot en sterk dier, dat van den snuit tot de punt van den staart wel zes voet meet. Alle deze dieren zijn onschadelijk voor den mensch. Zij houden zich in de dikste en moerassigste streken van het woud op, en azen daar vooral op de ontelbare mieren. De mieren-eter schijnt weinig verdedigingsmiddelen te bezitten; immers zijn gang is langzaam; de mensch kan hem gemakkelijk inhalen; hij heeft geen' enkelen tand, om zich te verdedigen, en toch behoeft hij de slang noch den Amerikaanschen tijger te vreezen; hij heeft van de natuur zeer dikke, sterke en gespierde voorpooten ontvangen, met drie geduchte, scherpe en haakvormige klaauwen gewapend. Hiermede kan hij een dier aangrijpen, naar zich toe halen en dood drukken. Ook heeft de mieren-eter niet ligt den hongerdood te vreezen; want hij kan langer dan eenig ander dier, met uitzondering misschien der landschildpad, zonder voedsel leven. Zijne huid is zoo hard, dat zij den beet van een' hond kan weêrstaan; van onderen wordt hij door een dik en borstelig haar beschermd, en zijn lange staart kan zijn geheele ligchaam bedekken. Dit alles maakt, dat de inlanders den mieren-eter, hoewel hij hen nooit aanvalt, zeer vreezen, en wanneer zij hem op de jagt geschoten hebben, hem zelden zullen naderen, eer hij dood is. Misschien is dit de reden, waarom de Natuurkundigen nog nooit eene naauwkeurige beschrijving van dit zonderlinge dier hebben gegeven, met name niet van de vreemde stelling zijner voorpooten, wanneer hij staat of loopt. Hij verschilt daaromtrent van alle andere dieren.

[p. 563]

Immers, in de gewone natuurbeschrijvingen en platen, ja zelfs in de opgezette exemplaren, wordt hij voorgesteld met de klaauwen naar voren, even als een hond of beer; maar dit is geenszins derzelver natuurlijke gesteldheid. De klaauwen zijn daarvoor te lang en te krom, en dit zou hem een onverdragelijke last onder 't gaan worden. Neen! wanneer hij gaat of staat, hebben de voeten de gedaante van eene knods. Hij gaat geheel op het buitenste zijner voorpooten, die zich naar binnen ombuigen, terwijl hij de klaauwen, als eene punt vereenigd, onder zijnen voet zamentrekt. Hierdoor zijn deze lange klaauwen volkomen beveiligd van zich af te slijpen of stomp te worden, gelijk zekerlijk geschieden zou, wanneer zij gedurig den grond raakten; want deze klaauwen bezitten niet de eigenschap van die van het kattengeslacht, dat zij als 't ware eene scheede hebben, die haar ook op den steenachtigsten grond altijd scherp houdt. Neen! hier kan de mieren-eter de klaauwen niet in eene scheede terughalen, maar onder den voet, die zeer zacht, gelijk het buitenste van den voet, waarop hij gaat, hard en vereelt is. Wanneer hij nu door de honden van nabij wordt aangevallen, werpt hij zich dadelijk op den rug; en, grijpt hij dan een' der aanvallers met zijne vreeselijke klaauwen, zoo boet deze zulks vast met zijn leven. Dus vereenigt dit dier onschadelijkheid met kracht tot zelfverdediging.

Het oogmerk van vermindering der mieren bereikt hij op de volgende wijze. Hij heeft twee groote klieren, vlak beneden den wortel van de tong, die twee voet lang is, en de gedaante van een' worm heeft; deze klieren zonderen een kleverig vocht af, waarmede de geheele tong dan bedekt wordt. (Dit vocht kan, droog wordende, tusschen de vingers tot stof vermalen worden.) Daaraan hechten zich dan de mieren, terwijl de mieren-eter het nog kleverig in hunne nesten steekt; de mieren-eter haalt de tong terug, en verzwelgt daarmede op eens ontelbare mieren.

Zoo doende, spreidt de eeuwige Wijsheid, ook in dit

[p. 564]

door zijne gedaante weinig uitlokkende dier, bewijzen Harer zorg, zoo wel voor het algemeen, als voor de bijzondere soorten, ten toon.